YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/3265
KARAR NO : 2014/8176
KARAR TARİHİ : 17.04.2014
MAHKEMESİ : Gaziantep 1. İş Mahkemesi
TARİHİ : 17/12/2013
NUMARASI : 2013/450-2013/478
DAVACI : A.. S.. Vek. Av. O.. H..
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum ve R A. İplik San Ve Tic A.Ş. Vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun ve davalı işveren R A. İ. Ve S. T. A.Ş.’nin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının davalı işyerlerinde 1.11.1993 ile 31.10.2007 tarihleri arasında çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı R A. İ. Ve S. T. A.Ş nezdinde 1.11.1993 ile 31.1.2007 tarihleri arasında çalıştığına ve diğer davalılar yönünden ise davanın reddine karar verilmiş ise de varılan bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Davanın yasal dayanağım oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Yasal dayanağı 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’mn 86/9. maddeleri olan bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği ya da çalıştıklarının Kurumca tespit edilip edilmediği yÖntemince araştırılmalıdır. Bu yasal koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun’un kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmasının konusu, sürekli kesintili mevsimlik mi olduğu, başlangıç ve bitiş tarihleri ve alınan ücret konularında tanıkların sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenmeli, işyerinin kapsam kapasite ve niteliği ile bu beyanlar kontrol edilmeli, mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve posta başı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlendikten sonra ücret konusu üzerinde durulmalı, tespiti istenilen sürenin evvelinde ve sonrasında beyyine başlangıç sayılabilecek ödeme belgeleri ve sair bu nitelikte bir belge yoksa Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunun m.288 de yazılı sınırları taşan ücret alma iddialarında yazılı delil aranmalı, bu sınırlar altında kalan ücret alma iddialarında ücret miktarları tanıklardan sorulmalı, 506 sayılı Yasa’nın 3/B-D maddeleri ile 5510 sayılı Yasa’nın 6/a-c maddelerinde de olduğu gibi ücretin sigortalı sayılmanın koşulu olan durumlarda ücret alma olgusunun var olup olmadığı özellikle saptanmalıdır. Bu davalarda işverenin kabulünün tek başına hukuki bir sonuç doğurmayacağı göz önünde tutulmalıdır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510- 527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Yukarıda açıklanan hususlar, yeterli ve gerekli bir araştırmayla ve deliller hep birlikte değerlendirilerek aydınlığa kavuşturulduktan sonra o çalışmanın sigortalı çalışma niteliğinde olup olmadığı, ya da ne zaman bu niteliğe kavuştuğu yönü üzerinde durulmalı ve çalışmayı kapsama alan yasanın yürürlük tarihinden sonraki dönem için hizmetin tespitine karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı adına davalı işyeri R A. İ. Ve S. T. A.Ş’nin eski unvanı S A.Ş. tarafından 1.11.1993 tarihinde işe başlayacağına dair bildirgenin süresinde Kuruma verildiği, davacı adına 39424 s.s. numaralı işyerinden 1.11.1993 tarihinden 22.1.2007 tarihine kadar kısmi bildirimde bulunulduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda; mahkemece talep edilen döneme ilişkin davalı işyerinin tüm dönem bordroları dosya arasına’ alınmadan ve tam süreli bordro tanıkları dinlenilmeden ve imzalı ücret bordrosu bulunmasına rağmen davacının imzaya itirazı olması halinde imza incelemesi yaptırarak imzaların davacıya ait olup olmadığını belirlemeden, imzaların davacıya ait olduğunun tespit edilmesi halinde tespit edilen sürelerden imzalı ücret bordrosundaki süreler çıkarılmadan sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Yapılacak iş; öncelikle 39424 s.s. nolu işyerinin sicil dosyası dosya arasına alınarak, davacı asıl duruşmaya çağrılarak tespitini istediği sürelerle ilgili olarak davalı işverenin ücret tediye bordrolarında yer alan imzaların kendisine ait olup olmadığını sormak, imzanın kendisine ait olmadığını belirttiği aylarla sınırlı olmak üzere sigortalının imzası üzerinde uzman bilirkişilere imza incelemesi yaptırmak, imzanın sigortalıya ait olduğunun anlaşılması halinde imzasını içeren bordrolara geçmiş sürelerin dışındaki sürelerle ilgili olarak istemin reddine, imzanın sigortalıya ait olmadığının anlaşılması halinde veya imzalı olmayan bordrolardaki süreler yönünden ise işverence Kuruma verilen tüm dönem bordrolarında kayıtlı tanıklar saptanarak,(1993 ve 2007 tarihleri arasında) bu tanıkların bilgilerine başvurmak, dönem bordroları yok ise Kurumdan sorulmak suretiyle veya zabıta araştırması ile tespit edilecek komşu işyerlerinde benzer işi yapan işlerle uğraşan işverenler veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanların beyanlarına başvurmak, işyeri dosyasını Kurumdan, işçi özlük dosyasını işyerinden getirtmek, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucunda davacının Kuruma bildirilen süreler dışında çalışması olup olmadığına karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı Kurumun ve davalı işverenin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan R Akrilik İplik San Ve Tic A.Ş.’ye iadesine, 17.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.