YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/24982
KARAR NO : 2015/5476
KARAR TARİHİ : 17.03.2015

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R

1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının davalı işverene ait işyerinde 15/12/2008-01/10/2010 tarihleri arasında 650 ABD Doları ücretle geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı ….’nin hizmetinde iş akdine dayalı olarak 05.01.2009 tarihinden 25.10.2010 tarihine kadar toplam 129 gün sigortalı olarak aylık 650 ABD doları (dava tarihi itibari ile 994,24 TL) maaş ile çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının davalıya ait 9430 sicil sayılı işyerinde 10/04/2009-05/06/2010 ve 11/08/2010-25/10/2010 tarihleri arasında geçen çalışmasının davalı Kuruma bildirildiği, … Gümrük Müdürlüğü’nce hudut kapısı-çıkış kayıtlarının dosya arasına alındığı, davacının … plakalı tır ile ilk defa 09/01/2009 tarihinde hudut kapsından çıktığı ve aynı araç ile 09/01/2009-14/10/2010 tarihleri arasında 32 defa giriş-çıkış yaptığı, aynı araç ile … ve … ismindeki şoförlerinde giriş-çıkışları görüldüğü, davalı işverence davacıya yapılan ödemelere ilişkin belgelerin dosya arasına alındığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.

Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Öte yandan; 6100 sayılı HMK.’nın 26. maddesi gereğince hâkim, kural olarak iki tarafın iddia ve savunmaları ile bağlı olup talepten fazlasına veya başka bir şey hüküm veremez.
Yapılacak iş, davacının tespitini istediği sürelerle ilgili işverence …’na verilen dönem bordrolarında dava konusu dönemde kesintisiz çalışması bulunan bir diğer deyişle çalışmanın kesintisiz olduğunun bilmesi mümkün olan kayıtlı tanıklar saptanarak, bu tanıkların bilgilerine başvurmak,…ve …’ı tanık olarak dinlemek, dönem bordroları yok ise işyerine komşu işyerlerinin kayıtlara geçmiş kişileri veya benzer işi yapanların kayıtlara geçmiş yukarıda açıklanan niteliklerdeki kimseleri tespit edilip dinlenmek ve davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Kabule göre de, davacının davalı işverene ait işyerinde 15/12/2008-01/10/2010 tarihleri arasında 650 ABD Doları ücretle geçen çalışmalarının tespitini istemiş olmasına rağmen ; talep aşılmak suretiyle 05.01.2009 tarihinden 25.10.2010 tarihine kadar toplam 129 gün sigortalı olarak aylık 650 ABD doları ile çalıştığının tespitine karar verilmesi hatalı olmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ….’ne iadesine, 17/03/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.