YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/2422
KARAR NO : 2014/9153
KARAR TARİHİ : 28.04.2014
MAHKEMESİ : Ankara 10. İş Mahkemesi
TARİHİ : 17/12/2013
NUMARASI : 2007/90-2013/1438
Davacılar murisinin, iş kazası sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davacılar ile davalılardan Ç.Müh. İnş. Tar. Tic. Ltd. Şti. Vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava nitelikçe 04.09.2005 günü Afganistan’da meydana gelen trafik iş kazasında ölen sigortalının hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, davacı F.. Ü.. için 56.517,63-TL maddi tazminat ile 4.000,00TL manevi tazminatın, davacı M.. Ü.. için 4.000,00TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 04/09/2005 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davacı M.. Ü..’nün maddi tazminata ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamından hükme dayanak alınan 07.03.2012 tarihli bilirkişi raporunda “olayın meydana gelişi, kazaya karışan aracın bakımları vb. Konularında dosyada bilgi bulunmadığından tarafların kusurları konusunda değerlendirme yapılamadığı bunun yanında işverenin risk sorumluluğu kapsamında kusursuz sorumlu olduğu” belirtildiği anlaşılmıştır.
İş kazalarında olay, İş Hukuku ve sosyal güvenlik ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmeye tabi tutulmalıdır. İşverenin iş kazası sonucu meydana gelen zarar nedeniyle hukuki sorumluluğu yasa ve içtihatlarla belirlenmiş olan ayrık haller dışında ilke olarak iş aktinden doğan işçiyi gözetme ( koruma ) borcuna aykırılıktan kaynaklanan kusura dayalı sorumluluktur. İnsan yaşamının kutsallığı çerçevesinde işverenin işçilerin sağlığını ve güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak ve bu husustaki şartları sağlamak ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlü olduğu İş Kanunu’nun 77. maddesinin açık buyruğudur.
İş kazasından doğan tazminat davalarının özelliği gereği, İş Kanunu’nun 77. maddesinin öngördüğü koşulları göz önünde tutarak ve özellikle işverenin niteliğine göre, işyerinde uygulanması gereken İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’nün ilgili maddelerini incelemek suretiyle, işverenin işyerinde alması gerekli önlemlerin neler olduğu, hangi önlemleri aldığı, hangi önlemleri almadığı, alınan önlemlere işçinin uyup uymadığı gibi hususlar ayrıntılı bir biçimde incelenmek suretiyle kusurun aidiyeti ve oranı hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde belirlenmelidir. (Hukuk Genel Kurulunun 16.06.2004 gün ve 2004/21-365 E.-369 K.sayılı kararı da aynı yöndedir )
Öte yandan hükme esas alınacak kusur raporunda oransal bir değerlendirmenin yapılması maddi ve manevi tazminat davalarına tesiri bakımından da ayrıca önem arz eder. Şöyle ki haksız fiil mağdurunun maddi zararının tespiti bakımından bu kusur oranına göre hesaplanırken manevi tazminatın takdirinde de yine bu oranları belli olan kusur dikkate alınır Somut olayda hükme dayanak alınan bilirkişi raporunda; dosyada yeterli veri bulunmadığı için bilirkişice İş Kanununun 77.maddesinin öngördüğü koşulları göz önünde tutarak , işyerinin niteliğine göre, işyerinde uygulanması gereken İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin ilgili maddelerini incelemek suretiyle, işverenin, işyerinde alması gerekli önlemlerin neler olduğu, hangi önlemleri aldığı hangilerini ise almadığı, alınan önlemlere işçinin uyup uymadığı gibi hususların ayrıntılı bir biçimde incelemek suretiyle kusurun aidiyeti ve oranının hiç bir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde saptamadığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, kusur raporunun, İş Kanununun 77.maddesinin öngördüğü koşulları içerdiği giderek hükme dayanak alınacak nitelikte olduğu söylenemez.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş; anılan iş kazası olayına dair kazanın meydana geldiği Afganistan devleti’nin resmi makamlarınca düzenlenmiş olay yeri tutanağı, başlatılmış bir soruşturma, alınmış bir rapor,ifade vb. tüm kayıt, bilgi,belgelerin tercümeleri ile birlikte temin edilip işçi sağlığı ve iş güvenliği konularında uzman bilirkişi heyetine konuyu yeniden yukarıda açıklandığı biçimde inceleterek tüm delilleri bir arada değerlendirip neticesine göre karar vermekten ibarettir.
O halde davalı S.Taah.İnş.Ltd.Şti vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacılar vekilinin tüm, davalı S. Taah.İnş.Ltd.Şti vekilinin ise sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, temyiz harcının istek halinde temyiz temyiz eden davalıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenlerden davacılara yükletilmesine, 28.04.2014 gününde oy birliğiyle karar verildi.