YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/21182
KARAR NO : 2014/27461
KARAR TARİHİ : 16.12.2014
MAHKEMESİ : Van İş Mahkemesi
TARİHİ : 07/05/2014
NUMARASI : 2013/22-2014/270
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 04/02/1993-17/09/2007 tarihleri arasında geçen ve Kuruma eksik bildirilen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 04.02.1993 – 17.09.2007 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerlerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile hükümde yazılı şekilde karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacı adına davalı işverenin değişik şehirlerindeki birçok işyerinden 02.05.1993 tarihinden itibaren işe giriş bildirgelerinin verildiği ve bu işe giriş bildirgelerine dayalı çalışmaların bildirildiği, davacının 20.09.2005 tarihinden itibaren 2 ay raporlu olduğu görülmüştür.
Uyuşmazlık, davacının raporlu olduğu dönemde uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalı sayılıp sayılmayacağı ve davalı işverene bağlı çok sayıda işyeri olması karşısında infazın hangi işyerinde yapılacağı noktasında toplanmaktadır.
506 sayılı Yasa’nın 2. maddesinde, hizmet akdine dayalı olarak bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan kimselerin bu yasaya göre sigortalı sayılacağı belirtilmektedir. 506 sayılı Yasa’nın 32. maddesinde sigortalıya, iş kazalarıyla meslek hastalıkları kapsamı dışında kalan hastalıklarda geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verileceği, 37. maddesinde ise hastalık sebebiyle geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalılardan geçici iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş bulunanlara, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verileceği bildirilmiştir. Aksi bir sözleşme veya Toplu İş Sözleşmesi ile kararlaştırılmadığı taktirde hastalık süresinde işverenin ücret ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Geçici iş göremezlik ödeneğinden prim kesilmeyeceğinden ve bu dönemde işverence ücret ödenmediğinden istirahatli geçen sürenin “primi ödenmiş sigortalı gün” olarak değerlendirilmesine yasaca ve hukukça olanak bulunmadığı açıktır.
Uyuşmazlığın çözümü için “sigortalılık süresi” (çalışma süresi) ile “prime esas gün sayısı” kavramları üzerinde durmak gerekir.
Sosyal Güvenlik Mevzuatımıza 506 sayılı Yasa’nın 108. maddesi ile getirilen sistemde sigortalının ilk sigortalı olduğu tarihten yaşlılık aylığı talebinde bulunduğu tarih, tahsis için başvurmayan sigortalılar için de ölüm tarihi arasındaki süre “sigortalılık süresi” olarak kabul edilmiş, çalışılmayan süre de 506 sayılı Yasa’nın 2. maddesi anlamında olmasa bile sigortalılık süresi olarak kabul edilmiştir.
Kurumun iş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık, analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının gerektirdiği her türlü yardım ve ödemelerle her çeşit yönetim giderlerini karşılamak üzere 506 sayılı Yasa hükümlerine göre prim tahakkuk ettirebileceği süreye ise “prime esas gün sayısı” denir.
506 sayılı Yasa’nın “Kısa vadeli sigorta kollarında nazara alınmayan” süreler başlıklı 104. maddesinde iş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık veya analık sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği sürenin kısa vadeli sigorta kollarından yapılacak sigorta yardımlarına kavuşabilmek için belirli süre (sigortalılık süresi) içinde yasayla saptanan prim ödeme gün sayısı kadar prim ödenmiş olması gerektiğinden bu belirli süre (sigortalılık süresi) nin hesabında nazara alınmayacağı bildirilmiş, 105. maddede ise uzun vadeli sigorta kollarında sigortalılık süresinde nazara alınmayacak süreler yönünden böyle bir düzenleme yapılmamıştır. Hal böyle olunca; hastalık nedeniyle istirahatli kalınan ücret ödenmeyen, geçici iş göremezlik ödeneği alınan dönemin uzun vadeli sigorta kollarında (malullük, yaşlılık, ölüm) “sigortalılık süresinde” çalışılmış gibi kabul edilerek nazara alınacağı, ancak prime esas gün sayısında nazara alınmayacağının kabulü gerekir.
Nitekim 506 sayılı Yasa’nın 77. maddesinde de bu Kanun gereğince primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazancın, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biri olduğu, günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancının o ay için prime esas tutulan kazancının ücret aldığı gün sayısına bölünerek hesaplanacağı, sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayılarının, aynı zamanda, bunların “prim ödenme gün sayılarını” göstereceği bildirilmiştir.
O halde, davacının 20.09.2005 tarihinden itibaren 2 ay raporlu olduğu, bu sürede sadece “geçici iş göremezlik ödeneği” ödenmesi gerektiiği göz önüne alındığında bu süre yönünden hizmet tespiti kararı verilmesi hatalı olmuştur.
Ayrıca uyuşmazlık konusu dönem içinde, davacının davalı işverene ait değişik şehirlerdeki işyerlerinde çalışmalarının bulunması karşısında, çalışmanın hangi işyerinde, hangi tarihler arasında olduğunun ayrı ayrı belirtilmediği, yazılı olduğu şekilde karar verilmiş olmasının infazda tereddüde yol açacak nitelikte olduğu anlaşılmıştır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden taraflardan davacıya ve davalılardan A.. A..’ne iadesine, 16/12/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.