YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/19387
KARAR NO : 2014/24138
KARAR TARİHİ : 17.11.2014
MAHKEMESİ : Fethiye 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
TARİHİ : 12/02/2013
NUMARASI : 2006/182-2013/191
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurum vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının 02.03.2001- 11.07.2001 tarihleri arasında davalı işyerinde geçen ve Kurum’a bildirilmeyen çalışma sürelerinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kısmen kabulü ile davacının 15.03.2001 – 31.03.2001 tarihleri arasında 15 gün, günlüğü 5,00 TL ücretle, 01.04.2001 ile 11.07.2001 tarihleri arasında 101 gün, günlüğü 7 TL ücretle davalı işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir.Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 01.03.2001 -15.03.2001 ve 11.07.2001-24.01.2003 tarihleri arasında 11045096 sicil no lu Seyyar Pazarcıları Koruma ve Yardımlaşma Derneği ünvanlı işyeri tarafından ve 03.02.2003-13.02.2006 tarihleri arasında davalı 11062691 sicil nolu-Seyyar Pazarcılar Odası ünvanlı işyeri tarafından Kurum’a davacı adına hizmet bildiriminde bulunulduğu, davalı Oda’nın 03/02/2003 tarihinden itibaren Kanun kapsamına alınmış olduğu, Derneğin ise 01/12/1999-24/01/2003 tarihleri arasında Kanun kapsamında olduğu, Derneğin 20/01/2003 tarihinden itibaren Fethiye Sabit ve Seyyar Pazarcılar Odası Başkanlığı’na dönüştüğü, Oda’ya ait Yönetim Kurulu Kararları ile yargılama esnasında alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, zabıta araştırması neticesi tespit olunan kamu tanığı ve davacı ile davalı tanıklarının dinlenilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda davacının Seyyar Pazarcıları Koruma ve Yardımlaşma Derneği’nde çalıştığının tespitini talep ettiği ve derneğin tespiti talep olunan dönem sonrası odaya dönüştüğü ilgili vergi dairesi yazı cevabından anlaşılmaktadır. Dernekte geçen çalışmaların resmi kayıtlara dayanılması ve ücretlerin yazılı belge ile ödenmesi esastır. Kurum’a bildirilmeyen dönemlerdeki ücret belgeleri ve bu dönemde davacıya ücret ödenip ödenmediği, ödeme yapılmışsa kim tarafından ödendiğinin de araştırılması gerekir.
Yapılacak iş, davalı Seyyar Pazarcıları Koruma ve Yardımlaşma Derneği nezdindeki ihtilaflı döneme ait ücret tediye bordrolarının ve puantaj kayıtlarının tamamının aslını veya onaylı ve okunaklı örneklerini getirtmek, ücret ödeme bordrolarında davacının imzasının bulunup bulunmadığını saptamak, davacının işyeri özlük dosyasının eksiksiz ve onaylı bir örneğini işyerinden istemek, işveren derneğin davacı ile ilgili yetkili şef, amir, müdür, muhasebe çalışanı gibi yetkili kişilerini dinlemek, davacının dönem bordrolarındaki çalışmalarının dışındaki dönemde ücretini ne şekilde aldığını araştırmak, bu dönemde çalıştığına ve ücret aldığına ilişkin belgeleri getirtmek, davacının resmi kayıtlara geçmeyen dönemlerde çalıştığını ve ücretini aldığını gösterir belgelerin ibraz edilememesi halinde bunun nedenini araştırmak ve haklı ve izah edilebilir bir nedene dayanıyor ise bu takdirde tanık sözlerine itibar etmek, davacının çalışmasını somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum’un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 17/11/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.