YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/18607
KARAR NO : 2014/21858
KARAR TARİHİ : 30.10.2014

MAHKEMESİ : Isparta İş Mahkemesi
TARİHİ : 06/02/2013
NUMARASI : 2012/171-2013/72

Davacı, kurum işleminin iptali ile kuruma borçlu olmadığının tespitine, yetim aylığından yapılan kesintinin iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R

Dava, davalı Kurumun 25.04.2012 tarih ve B.13.2.SGK.0.10.02.12/41.480.013.2 sayılı işleminin iptali ile bu işlem nedeniyle 12348,61 TL borçlu olmadığının tespiti, yetim aylığından yapılan 756,88 TL kesintinin ve dava tarihinden sonra yapılacak kesintilerin iadesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, davacı vekilinin açmış olduğu davanın kabulüne, davalı Kurumun 25.04.2012 tarih ve b.13.2.sgk.0.10.02.12/41.480.013.2 sayılı işleminin iptaline, davacının 12.348,61 tl borçlu olmadığının tespitine, davacının yetim aylığından yapılan kesintilerin davacıya geri verilmesi gerektiğinin tespitine, karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; Kurumun sicil numaralı dosyasından emekli aylığı almakta iken 01/10/2011 tarihinde vefat eden Ş. Ö.’ın Genel Müdürlüğün 25/10/2011 tarihli ve 280112 sayılı işleminden aylıklarının hatalı ödendiğinin anlaşıldığı, bu nedenle zamanaşımı hükümleri de uygulanmak sureti ile 5 yıl geriye gidilerek 01/11/2006-31/12/2011 tarihleri arası aylıkları farkı olan 4.629,02 TL’nin borç çıkartıldığı ve ilgilinin vefat tarihi itibari ile hakkı olmayan 01/11/2011-31/12/2011 aylıkları tutarı 1.773,90 TL’nin borç çıkartılarak, toplam 6.402,92 TL borcun kızı N.. Ö.. ‘ın 01/11/2011 tarihinden itibaren aylığa girmesi nedeniyle kızının aylıklarından 1/4 oranında kesilmeye başlandığı, tahsis dosyasının yeniden tetkik edilmesi neticesinde, Genel Müdürlüğün 21/04/2012 tarihli ve 342463 sayılı işlemine istinaden Avusturya da geçen hizmetlerinin bilgisayar kayıtlarında çıkmadığının anlaşılması üzerine yine zamanaşımı hükümlerine göre 5 yıl geriye gidilerek 01/05/2007-31/12/2011 tarihleri arası aylıkları farkı tutarı 5.533,40 TL’nin ilgili adına borç çıkartıldığı, aynı işlemle kızı N.. Ö..’a fazla ödenen 01/11/2011-31/05/2012 aylıkları farkı tutarı olan 412.29 TL’nin borç çıkartılarak 5.945,69 TL borç olmak üzere toplam 12.348,61 TL borcun kızı N.. Ö..’ın aylıklarından 1/4 Oranında kesilmeye devam edildiği, ilgilinin aylıklarından 1.801,31 TL borç kesintisi yapıldığı ve mahkemeden alınan yazıya istinaden 01/03/2013 tarihinden itibaren ise aylıklarından yapılan kesintinin durdurulduğu anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Yasanın 96/1. maddesinde “Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır.” hükmü yer almaktadır.
Somut olayda; davacının babası Ş.Ö.’ın sağlığında ödenen yaşlılık aylıklarının yanlış hesaplanmış olması dolayısıyla geriye dönük olarak 5 yıl için borç çıkartıldığı ve bu borcun hak sahibi kız çocuğu sıfatıyla yetim aylığı almakta olan davacının aylıklarından kesilmeye başlandığı anlaşılmaktadır. Kurum tarafından yapılan fazla ödemenin geriye dönük 5 yıl için geri istenmesi işlemi doğru ise de murisin sağlığında edinmiş olduğu bu fazla ödemeden davacının tek başına sorumlu tutulması doğru değildir. Davacının murisi Ş. Ö.’ın başka çocuklarının da olup olmadığının tespit edilerek davacının miras hissesi oranında bu borçtan sorumlu olduğu göz önünde bulundurularak davacının sorumlu olduğu miktarın tespit edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, davacıya 01/11/2011-31/05/2012 tarihleri arasında yapılan fazla ödemenin de Kurumun hatalı işleminden kaynaklandığı, davacının yapılan fazla ödemeler konusunda iyi niyetli olduğu anlaşıldığından 5510 sayılı Yasanın 96/1-b maddesi gereğince değerlendirme yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 30/10/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.