YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/148
KARAR NO : 2014/28094
KARAR TARİHİ : 23.12.2014
MAHKEMESİ : Mardin 1. Asliye Hukuk ( İŞ) Mahkemesi
TARİHİ : 05/09/2013
NUMARASI : 2008/244-2013/391
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde 13/03/2004-17/03/2008 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davacının aşağıdaki bendin dışındaki temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının 13/03/2004-17/03/2008 tarihleri arasında davalı T.. T.. Elektrik Mühendisleri Odası Mardin il temsilciliğinde hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı adına davalı Oda tarafından düzenlenen işe giriş bildirgesi ve ihtilaf konusu döneme ilişkin davalı Kurum’a bildirilen çalışma bulunmadığı, 24/06/2007, 11/03/2008, 26/09/2007, 04/07/2007, 28/11/2007 tarihli davacı imzasına T.. T.. EMO Mardin İl Temsilciliği adresinde teslim yapıldığına dair davacı tarafça sunulan kurye teslim zabıtları sureti, davacının EMO Mardin il temsilciliği’ nin ihtiyacına yönelik olarak büro görevlisi olarak part- time iş sözleşmesi ile işe başlamasının uygun olduğuna dair 21/02/2008 tarihli davalı EMO Diyarbakır yönetim kurulu kararı ile davacının başvurusunu geri çekmesi nedeniyle 09/09/2008 tarihinde büro görevlisi olarak Hamdiye Elalmış’ ın işe alınmasına dair kararların alındığı, davacı ve davalı tanıklarının dinlendiği, davalı T.. T.. Elektrik Mühendisleri Odası Mardin il temsilciliği adına tescil edilmiş işyeri olup olmadığının araştırılmadığı, dönem bordrolarının istenmediği anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların Kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı dava tarihinde yürürlükte olan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. maddesi ile halen 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesi olan bu tür davalarda; öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenilen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları ya da komşu ve yakın işyerlerinde çalışan kayıtlı tanıklar olması sağlanarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Bu yön Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578 ve 01.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olayda ise, açıklanan şekilde bir incelemenin yapılmadığı ortada olup sadece kayıtlı olmayan tanık beyanları ile hüküm kurulmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; öncelikle davacıya ücretini kimden aldığını açıklattırmak, ücretini odadan aldığını ileri sürerse davalı T.. T.. EMO Mardin İl Temsilciliği’ nin talep edilen döneme ilişkin ücret ödeme, gelir-gider, aidat toplama, yönetim kurulu kararları gibi hususlardaki tüm belge ve defterlerini getirterek davacıya ücret ödemesi yapılıp yapılmadığını araştırmak, yine talep edilen dönemde davalı Oda’da yöneticilik yapmış kişiler ile ücret ödemelerinden sorumlu kişileri dinlemek, davalı T.. T.. EMO Mardin İl Temsilciliği adına işyeri tescil kaydının olup olmadığını araştırmak, işyeri tescil kaydı var ise ihtilaflı döneme ilişkin dönem bordrolarını istemek ve tespiti istenen dönemde çalışması bulunan bordro tanıklarının adresini Sosyal Güvenlik Kurumu ve zabıta marifetiyle araştırıp, tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, SGK ilgili il müdürlüğünden, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahiplerinin araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek, gerektiğinde bilirkişi marifetiyle odanın kapsam ve kapasitesine göre davacı tarafından yapılabilecek ne kadar işi olduğu, davacının haftada ne kadar süre hizmet verip ne kadar ücret aldığı, çalışmasının part- time olup olmadığını etraflıca araştırılarak, davacı ile davalı T.. T.. EMO Mardin İl Temsilciliği arasında bir hizmet akti bulunup bulunmadığını tereddüte mahal bırakmayacak derecede ortaya koymaktan ibarettir.
Ayrıca, gerekçeli kararda Ankara SGK Mardin İl Müdürlüğü davalı olarak gösterilmise de; SGK Genel Müdürlüğü’ ne husumetin yöneltilmesi gerekirken il müdürlüğüne husumetin yöneltilmesi hatalı olmuştur.
Mahkemece söz konusu fiili ve hukuki gerçekler dikkate alınmadan, yetersiz tanık beyanlarına dayanılarak eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine
23/12/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.