YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/13452
KARAR NO : 2014/19064
KARAR TARİHİ : 30.09.2014

MAHKEMESİ : Sivas İş Mahkemesi
TARİHİ : 22/04/2013
NUMARASI : 2012/632-2013/225

Davacı, yaşlılık aylığı ve ölüm aylığının iptal eden sağlık yardımı ve tedavi yardımından yararlanmasına engel olan kurum işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Dava, davacının murisi H.. O..’nun 30.06.1988-01.06.1990 tarihleri arası dönemdeki 691 günlük İsviçre sigortasından aktarılan primlerin karşılığı kadar sigortalı sayılması gerektiğinin tespitine, 01.06.1990-04.01.2005 tarihleri arası dönemde muris H.. O..’nun 2926 sayılı yasa kapsamında tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılması gerektiğinin tespitine, murisin yaşlılık aylığı tahsis işlemini iptal eden Kurum işleminin iptaline, davacı Ş.. O..’nun ölüm aylığını iptal eden sağlık yardımı ve tedavi yardımından yararlanmasına engel olan Kurum işleminin iptaline karar verilmesi istemlidir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile müteveffa sigortalı H.. O.. 01/06/1990-04/01/2005 tarihleri arasında yurtdışında geçen 30/06/1988-01/06/1990 dönemi haricinde 2926 sayılı yasa uyarınca Tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılmasının tespitine, müteveffa sigortalı H.. O.. yaşlılık aylığını iptal eden kurum işleminin iptaline, davacı Ş.. O.. yönüyle aylığı iptal edilen sağlık yardımı ve tedavi yardımlarından yararlanmasına engel olan kurum işleminin iptaline, sigortalılık talebindeki fazla istemin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden;davacı murisinin 01.11.1986 tarihinde res’en Kurum’ca Tarım Bağ-Kur sigortalısı olarak tescil edildiği, murisin 01.01.1986 tarihinden itibaren devam eder ziraat oda kaydının bulunduğu, 01.11.1986 ile tahsis talep tarihi olan 04.01.2005 tarihleri arasında Tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılan murisin mevcut prim borcunun 04.01.2005 de defaten ödendiği ve 01.02.2005 tarihi itibariyle murise yaşlılık aylığı bağlandığı, 16.05.2011 tarihinde vefat eden muris nedeniyle davacıya 01.06.2011 tarihi itibariyle ölüm aylığı bağlandığı; ancak murisin 30.06.1988-01.06.1990 tarihleri arasında İsviçre’de geçen çalışmalarının olduğunu fark eden Kurum’un 10.07.2012 tarihli yazısından, murisin 30.06.1988’de yurtdışına çıktığı, bu tarih itibariyle sigortalılığın durdurulması gerekirken durdurulmayarak aylık bağlandığı, Kurum hatası nedeniyle 5 yıl geriye gidilerek murisin aldığı yaşlılık aylığı ile davacının aldığı ölüm aylıklarının iptaliyle 25.06.2007-25.05.2012 tarihleri arasında borç çıkarıldığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 Sayılı Yasada, 506 Sayılı Yasanın 79. maddesindeki gibi, geçmiş Tarım Bağ-Kur hizmetlerinin tespitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. Anılan yasanın 5. maddesinde, 7. maddede belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin, kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı belirtilmiştir. Yasanın 10. maddesindeki kayıtlar Kurum tarafından yapılacak olan tescil işlemleri için uygulama alanı bulmaktadır.
Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş kararları; Kurumun prim alacaklarını Bakanlar Kurulu kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi halinde, Bağ-Kur’un prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi, yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil yükümlülüğüne aykırılık teşkil ettiğinden, prim tevkifatının yapıldığı tarihi izleyen aybaşından itibaren sigortalı olarak kabulü gerektiği yönündedir.
Tarım Bağ-Kur sigortalılığının temel koşulu 2926 sayılı Yasanın 2/1 ve 3/b maddelerinde belirtildiği gibi, tarımsal faaliyette bulunmaktır. Prim tevkifatına dayalı tespit davalarında, salt ziraat odası ve kooperatif kaydı gibi belgelerin bulunması yada ürün tesliminin olması tek başına davanın kabulü için yeterli değildir. Tarım Bağ-Kur sigortalılığının tespiti için öncelikle bir prim kesintisinin (tevkifat) bulunması gerekir. Yine bu prim kesintisini (tevkifatı) takip eden yıllarda, tarımsal faaliyete ilişkin olarak, hangi tarımsal ürünlerin yetiştirildiği, nereye satıldığı veya teslim edildiği, bu ürünlerden prim kesintisinin yapılıp yapılmadığı gibi hususlar da somutlaştırılarak belirlenmelidir.
Öte yandan ilk prim kesintisini izleyen yıllarda, prim kesintisi (tevkifat) veya ürün tesliminin bir iki yıla kadar olan süre dışında süreklilik arzettiği hallerde tarımsal faaliyetin sürekli olduğu kabul edilip, bu yıllar için de tespit kararı verilmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtildiği gibi Tarım Bağ-Kur sigortalılık tespiti için esas olan prim kesintisi veya ürün tesliminin yani tarımsal faaliyetin sürekli olmasıdır. Sonradan ödenen primlerle sigortalılık hakkı kazanılamaz.
Somut olayda, murisin 30.06.1988-01.06.1990 tarihleri arasında İsviçre’de geçen hizmetlerinin bulunduğu anlaşılmakla 01.06.1990 tarihi sonrasında yukarıdaki açıklamalar ışığı altında sigortalılık için yeniden tescil talebinde bulunmadığı gibi herhangi bir tevkifatının da olmaması ve Kurum’ca hatalı olarak defaten prim borçlarının tahsil olunmasının davacı ve murisi yararına muktesap hak oluşturmayacağı gözardı edilerek mahkemece SGK tarafından yapılan bu işlemin sonradan iptal edilmesinin hak ve hakkaniyete uygun olmayacağı düşüncesiyle davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş; Kurum’un muris için kabul ettiği Tarım Bağ-Kur sigortalılık süresi tespiti doğru olduğundan, yapılacak değerlendirme sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 30.09.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.