YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/13237
KARAR NO : 2014/25169
KARAR TARİHİ : 25.11.2014
MAHKEMESİ : Karaman İş Mahkemesi
TARİHİ : 22/04/2014
NUMARASI : 2013/307-2014/106
Davacı, 01/11/2006 tarihi itibari ile 1479 sayılı Yasa(5510 sayılı Yasa 4/b maddesi) kapsamındaki sigortalılığının sonlandırılmasına ve bu tarihten sonra 506 sayılı Yasa( 5510 sayılı Yasa 4/a maddesi) kapsamındaki sigortalılığının geçerli olduğunun tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 01.11.2006 tarihi itibari ile 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasa 4/b maddesi) kapsamındaki sigortalılığın sonlandırılması ve davacının bu tarihten sonra 506 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasa 4/a maddesi) kapsamındaki sigortalılığının geçerli olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece; davanın kabulü ile, 506 sayılı Yasanın 2 ve 6. maddeleri, 1479 sayılı Yasanın 24, 25 ve 26. maddeleri ile 5510 sayılı Yasanın 4/a ve 53. maddeleri uyarınca davacının 01.11.2006 tarihinden itibaren çakışan sigortalılık bakımından 506 sayılı Yasaya (5510 sayılı Yasa 4/a maddesine) tabi sigortalılığının geçerli olduğunun ve davacının 01.11.2006 tarihinden itibaren devam ettirilen 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasanın 4/b maddesi) kapsamındaki sigortalılığının iptali gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının, 01.07.1986 – 31.03.1991, 31.07.1997 – 29.03.2011, 14.09.2011 – 30.11.2011 ve 17.01.2012 – 06.06.2012 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasanın 4/b maddesi) kapsamında sigortalı olduğu, Karaman Ticaret Sicil Memurluğunda 31.07.1997 tarihinden itibaren kaydı devam eden … Tavukçuluk Gıda San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin ortaklarından olup, şirketin halen aktif olduğu ve davacının ortaklığının devam ettiği, 15.08.1979 – 02.10.1995, 04.12.2007 – 13.03.2008, 14.03.2008 – 30.06.2008, 01.07.2008 – 31.07.2008 ve 01.08.2008 – 30.08.2008 tarihleri arasında 506 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasanın 4/a maddesi) kapsamında çalışmalarının bulunduğu, dolayısıyla 506 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasa 4/a maddesi) kapsamındaki sigortalılık ile 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasa 4/b maddesi) kapsamındaki sigortalılığının çakıştığı, Kurumca 506 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasanın 4/a maddesi) kapsamındaki sigortalılığının iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık, 506 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasanın 4/a maddesi) ile 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasanın 4/b maddesi) kapsamındaki sigortalılığın çakışması halinde hangisine öncelik verileceği noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan, 22.03.1985 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasa’nın 3165 sayılı Yasa ile değişik 24. maddesinin 1/d bendine göre; “Kanunla ve kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; Limited şirketlerin ortakları bu Kanuna göre sigortalı sayılır.” Aynı Yasa’nın 25/c bendine göre ise, “Bu Kanuna tabi sigortalılık, Şirketlerle ilgisi kalmayanların, çalışmalarına son verdikleri veya ilgilerinin kesildiği tarihten itibaren sona erer. 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa’nın 5754 sayılı Yasa ile değişik 4/b-3. maddesine göre, “bu Yasanın kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından; Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise; Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, sigortalı sayılırlar. Aynı Yasa’nın 9/b-3. maddesine göre, “Kısa ve uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı alt bendi kapsamına girenlerden, şahıs şirketlerinden kolektif, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ve donatma iştiraki ortaklarının vergi mükellefiyetlerinin sona erdiği tarihten, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının, şirketin ticaret sicil memurluğundan kaydının silindiği tarihten, limited şirket ortaklarından hisselerinin tamamını devreden sigortalıların, hisse devrinin yapılmasına ortaklar kurulunca karar verildiği tarihten, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının yönetim kurulu üyeliklerinin sona erdiği tarihten, iflas veya tasfiye durumu ile münfesih duruma düşen şirketler için ortağın talep etmesi halinde, mahkeme kararı ile iflasın, tasfiyenin açılmasına, ortaklar kurulu kararı ile tasfiyenin başlamasına veya şirketin münfesih duruma düşmesine karar verildiği, ortakların talepte bulunmaması halinde, mahkemece iflasın kapatılmasına karar verildiği, tasfiyesi sonuçlanan şirketlerin ortaklıklarının ise tasfiye kurulu kararının Ticaret Sicili Memurluğunca tescil edildiği tarihten itibaren sona erer.”
Sosyal güvenlik sistemimizde çifte sigortalılığa yer verilmemiş olup “çakışan sigortalılık” olarak adlandırılan, bir sigortalının aynı anda birden fazla sosyal güvenlik kurumuna tabi olması hali, zorunlu sigortalılıkların çakışması halinde yasalarda yer alan düzenlemelerde önceden başlayan sigortalılığa geçerlilik tanınarak, isteğe bağlı sigortalılıkta ise 506 sayılı Yasa’nın 85. maddesi uyarınca malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına isteğe bağlı olarak devam edebilmek için herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna zorunlu ya da isteğe bağlı sigortalı olmamak koşulu arandığından isteğe bağlı sigortalılık ile zorunlu sigortalılığın çakıştığı bu gibi uyuşmazlıklarda, anılan maddede yer alan “sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başlayanların, çalışmaya başladıkları günden itibaren” isteğe bağlı sigortalılığın sona ereceği hükmü dikkate alınarak zorunlu sigortalılığa değer verilmek suretiyle “çakışan sigortalılığın” çözüme kavuşturulması gerektiği Dairemizin ve Yargıtay’ın yerleşik içtihatları gereğidir.
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasanın 53/1 maddesinde “Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık nedenlerinden birden fazlasına aynı anda tâbi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılacağı” bildirilmiştir.
13.02.2011 tarihli 6111 Sayılı Yasanın 33. maddesi ile değiştirilen ve 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe giren 5510 Sayılı Yasanın sigortalılık hallerinin birleşmesi başlıklı 53/1. maddesinde ise “Sigortalının, 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çakışması halinde, öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Yasa kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağı” belirtilmiştir. Yasaların derhal uygulanması ilkesi olmasına rağmen aynı Yasanın geçici 33.maddesiyle; “01.03.2011 tarihli, 5510 sayılı Yasanın 53. üncü maddesinin birinci fıkrasında bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla yapılan değişiklikler, bu değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten öncesi için uygulanmayacağı” hükmü getirilmiştir.
Somut olayda; davacının, Karaman Ticaret Sicil Memurluğu’nda 31.07.1997 tarihinden itibaren kaydı devam eden … Tavukçuluk Gıda San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin ortaklarından olması, şirketin halen aktif olması ve davacının ortaklığının devam etmesi karşısında; davacının Bağ-Kur sigortalılık şartı devam etmektedir. Davacının ilk önce (31.07.1997 tarihinde) başlayan sigortalılığı 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasa 4/b maddesi) kapsamında sigortalılık olup, 506 sayılı Yasa’ya (5510 sayılı Yasa 4/a maddesine) tabi sigortalı çalışmasının ise 04.12.2007 tarihinde başladığından davacının, 01.03.2011 tarihine kadar 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasa 4/b maddesi) kapsamında sigortalı sayılmasına ilişkin kurum işlemi yerindedir. Ancak 03.02.2011 tarihli 6111 Sayılı Yasanın 33. maddesi ile 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasanın 53. maddesinde yapılan değişikliğine göre davacının 01.03.2011 tarihinden sonraki 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi (506 sayılı Yasa) kapsamındaki sigortalılığına değer vermek gerekir.
Yapılacak iş; davacının önceden başlayan sigortalılığı 1479 sayılı Yasa kapsamındaki Bağ-Kur sigortalılığı olduğundan ve Limited Şirket ortaklığı nedeniyle devam ettiğinden 01.03.2011 tarihine kadar 1479 sayılı Yasa (5510 sayılı Yasa 4/ maddesi) kapsamında Bağ-Kur sigortalı olduğunu kabul etmek, 01.03.2011 tarihinden sonra ise 5510 sayılı Yasanın 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi (506 sayılı Yasa) kapsamındaki sigortalılığına değer vermek suretiyle karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hatalı değerlendirme sonucu hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 25.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.