YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/10108
KARAR NO : 2014/14805
KARAR TARİHİ : 24.06.2014

MAHKEMESİ : Erzurum İş Mahkemesi
TARİHİ : 18/02/2014
NUMARASI : 2013/214-2014/153

Davacı, prim borcu ve gecikme zammı tahakkuk ettirilen kurum işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davacı ve davalılardan Sosyal Güvenlik Kurumu vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacı işverene eksik işçilik bildirildiği gerekçesiyle davalı Kurumca tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammına ilişkin Kurum işleminin iptali ile davacının Kuruma 132.386,63 TL borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, istemin kısmen kabulü ile, N. B. için tahakkuk edilen 2004/7-8-9-10-11-12, 2005/1-2, 2006/7-8-9. aylara ait, A.A. nun 2004/9. aya ait, İ. A.’ın 2004/10 ve 11. aylara ait, K.. K..’un 2004/10-11, 2005/2-12. aylar arasına ait ve S.. E..’ın 2004/10-11. aylara ait prim borcu ve gecikme cezalarının iptaline karar verilmiş ise de; bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile yanlış değerlendirme sonucu gidilmiştir.
5510 sayılı Yasa’nın 85 ve 86. maddeleri ile diğer hükümler birlikte değerlendirildiğinde, Kuruma kendisine bildirilen ve bildirilmeyen işçilik yönünde inceleme yapma yetkisi açıkça verilmektedir. 4958 sayılı Yasa’nın 37. maddesi ile değişik 506 sayılı Yasanın 79. maddesinde de Kurumun eksik işçilik bildirimi konusunda resen araştırma yetkisinin bulunduğu açıktır. Y.H.G.K.’nun 21.11.2001 günlü 2001/965 Esas, 2002/1038 Karar sayılı Kararı da aynı yöndedir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, dershane ve sürücü kursu işleten davacının işyerlerinde Kurum müfettişi tarafından yapılan denetim sonucu, toplam 36 çalışan ile ilgili olarak eksik prim tahakkuk ettirildiği belirtilerek resen düzeltmeler yapıldığı ve prim borcu ve gecikme zammı olarak 132.386,63 TL prim borcu olduğunun tespit edildiği, davalı Kurumca resen tahakkuk ettirilen borcun 19.02.2008 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, davacının süresi içinde 28.02.2008 tarihinde davalı Kurum ünitesine itiraz ettiği, itirazın Kurum İtiraz Komisyonunca reddedildiği, ret kararının 14.03.2008 tarihli üst yazı ile davacıya gönderilmesi üzerine süresi içinde bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İşveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalının sigorta primleri ve destek primi hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile bu primleri gösteren ve örneği yönetmelikle belirlenen asıl veya ek belgeleri ait olduğu ayı veya dönemi takip eden ayın sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde iş yeri kayıtlarını ibraz etmekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren bir ay içinde yazılı olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdür.
Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını açıklayan bilgi ve belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenmesi şarttır.
Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait primler Kurumca re’sen tahakkuk ettirilerek 80 inci madde hükümlerine göre tahsil olunur. Uygulamanın usul ve esasları altı ay içinde yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
Fiilen veya iş yeri kayıtlarından tespit edilecek her türlü bilgiden ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden çalıştığı tespit edilen sigortalılara ait olup, bu Kanun uyarınca Kuruma verilmesi gereken belgelerin yapılan tebligata rağmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kurumca resen düzenlenir ve muhteviyatı sigorta primleri Kurumca tespit edilerek işverene tebliğ edilir.
İşveren, tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili Kurum ünitesine itiraz edebilir. İtiraz tahsilatı, durdurur. İtirazın reddi halinde, işveren kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde yetkili mahkemeye başvurabilir. Yetkili mahkemeye başvurulması prim borcunun tahsil ve takibini durdurmaz.
Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde 80 inci maddenin prim borcuna ilişkin hükmü uygulanır.
Kurumun ek prim tahakkukunun iptaline ilişkin davalarda; uyuşmazlığın çözümü için kayıt ve defterler üzerinde inceleme yapılması, faturaların doğruluğunun ve niteliğinin belirlenmesi, incelemeye konu işin (sektörün) özelliklerine göre işçilik miktarının ve asgari işçilik oranının tespiti gerekir. Bu hususların incelenmesi için; öncelikle dershane ve sürücü kursu işleten davacının ihtilaflı döneme ilişkin belgelerinin ilgili Milli Eğitim Müdürlüğü ile ilgili vergi dairesinden getirtilmesi, davacıdan da defter ve kayıtların istenilmesi, bu belgelerin incelenmesi özel ve teknik bilgiyi gerektirdiğinden HMK’nın 266. maddesine göre aralarında sosyal güvenlik alanında uzman olan bir hukukçu ile davacının defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapacak serbest muhasebeci mali müşavir bilirkişinin de bulunduğu üç kişilik bilirkişi kurulundan açıklayıcı ve denetime elverişli rapor alınarak sonuca gidilmesi gerekir.
Somut olayda; Mahkemece, belirtilen belgelerin getirtilmediği, dava konusu müfettiş raporu ve ekleri dahi olmadan alınan tek bilirkişi raporu ile hüküm kurulduğu görülmüştür.
Yapılacak iş; öncelikle dershane ve sürücü kursu işleten davacının ihtilaflı döneme ilişkin belgelerinin ilgili Milli Eğitim Müdürlüğü ile ilgili vergi dairesinden getirtmek, davacıdan da defter ve kayıtlarını istenmek, ondan sonra Kurum işleminin yerinde olup olmadığının hiç bir tereddüde yer vermeyecek şekilde saptanabilmesi için yukarıda nitelikleri belirtilen bilirkişi heyetinden rapor alarak sonuca gitmek gerekir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı ve davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacıya iadesin
24.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.