YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/9887
KARAR NO : 2014/9310
KARAR TARİHİ : 29.04.2014
MAHKEMESİ : Bodrum 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
TARİHİ : 19/02/2013
NUMARASI : 2006/460-2013/167
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 01/02/2000-13/08/2004 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalıların tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava; davacının davalı işyerinde 01.02.2000 – 13.08.2004 tarihleri arasında geçen ve davalı Kurum’a eksik bildirilen çalışmalarının ve 950,00 TL ücret ile çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece; davacının davalı işverene ait işyerinde davalı Kurum’a bildirilen süreler dışında kalan 2000 yılı 1. döneminde 90 gün, 2000 yılı 2. döneminde 120 gün, 2000 yılı 3. döneminde 120 gün, 2001 yılı 1. döneminde 101 gün, 2004 yılı 1. döneminde 120 gün olmak üzere toplam 551 gün bildirimi yapılmaksızın hizmet akdine dayalı olarak 506 sayılı Yasa kapsamında asgari ücretle çalışmış olduğunun tespitine, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; R.-M. servisinde atölye şefi olarak çalıştığını beyan eden davacı adına davalı işyerince 11.04.2001 tarihli işe giriş bildirgesi düzenlendiği ve 11.04.2001 – 31.12.2003 ile 01.05.2004 – 30.06.2004 tarihleri arasındaki hizmetlerinin davalı Kurum’a bildirildiği, bordro tanıklarının davacının talep ettiği sürede ustabaşı olarak çalıştığını beyan ettikleri, davacıya Renault-Mais genel müdürü ve eğitim merkezi müdürünün imzaları bulunan 23.10.1998 tarihli mekanik diploması verildiği, ayrıca aynı tarihli cotech eğitim sertifakası verildiği anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi icap ettiği, Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı 506 sayılı Yasa’nın 79/10. maddesi olan bu tür davalarda, öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren, tarafından verilip verilmediği, ya da çalıştıklarının Kurumca tespit edilip edilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu yasal koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Yasanın kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de, çalışmasının konusu, sürekli, kesintili, mevsimlik mi olduğu, başlangıç ve bitiş tarihleri ve alınan ücret konularında tanıkların sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre isticvap olunmalı, işyerinin kapsam kapasite ve niteliği ile bu beyanlar kontrol edilmeli, mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlendikten sonra ücret konusu üzerinde durulmalı, tespiti istenilen sürenin evvelinde ve sonrasında beyyine başlangıç sayılabilecek ödeme belgeleri ve sair bu nitelikte bir belge yoksa Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu madde 288’de yazılı sınırları taşan ücret alma iddialarında yazılı delil aranmalı, bu sınırlar altında kalan ücret alma iddialarında ücret miktarları tanıklardan sorulmalı, 506 sayılı Yasa’nın madde 3 B ve D’de olduğu gibi ücretin sigortalı sayılmanın koşulu olan durumlarda ücret alma olgusunun var olup olmadığı özellikle saptanmalıdır. Bu davalarda işverenin kabulünün tek başına hukuki bir sonuç doğurmayacağı göz önünde tutulmalıdır.
Somut olayda; dosyada mevcut 23.10.1998 tarihli mekanik diploması ve cotech eğitim sertifikası bulunduğu ve tanıkların da davacının ustabaşı olduğunu beyan etmeleri karşısında davacının, tespitine karar verilen sürede asgari ücret ile çalıştığının kabulü ve davacının 13.08.2004 tarihine kadar çalıştığının Renault yardım kayıtları ile ispatlanabileceğini bildirmesine rağmen bu kayıtların dosya arasına alınmaması isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; davacıdan, almış olduğu başkaca sertifika, eğitim belgesi vs bulunup bulunmadığını sormak, varsa bunları dosya içerisine almak, Renault yardım kayıtlarını dosya arasına almak, ilgili meslek kuruluşlarına yazı yazarak talep edilen dönemde dosyada mevcut sertifikalara sahip olan ve usta başı olan çalışan bir elemanın ne kadar ücret alacağını sormak, ayrıca Renault Mais genel merkezinden de aynı araştırmayı yapmak ve toplanan deliller ışığında varılacak sonuca göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden taraflardan O.. E..’na yükletilmesine, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 29.04.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.