YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/7806
KARAR NO : 2014/8167
KARAR TARİHİ : 17.04.2014
MAHKEMESİ : Trabzon 1. İş Mahkemesi
TARİHİ : 14/03/2013
NUMARASI : 2013/1-2013/237
Davacı, kurum işleminin iptaliyle, kesilen maaşının kesildiği tarihten itibaren tekrar bağlanmasına, kuruma borçlu olmadığına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Davacı, 3201 sayılı Yasa’ya göre yurtdışı hizmetlerini borçlanarak bağlanan yaşlılık aylığının, Türkiye’de 1479 sayılı Yasa kapsamındaki çalışması nedeniyle iptal edildiğini ödemelerin geri istendiğini belirterek Kurum işleminin iptalini ve kesilen yaşlılık aylığının ödenmeye devam edilmesi gerektiğinin tespitini istemiştir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de bozma ilamına uyulmasına karşın; bozma gereğince işlem yapılmadan yazılı şekilde karar verilmesi yerinde değildir.
Mahkemenin,Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 6.3.2002 gün ve 1/119-135 sayılı kararında da belirtildiği üzere; bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak doğar ve mahkemenin bozma kararı doğrultusunda işlem yapma ve hüküm verme yükümlüğü vardır. Bu ilke Usul Kanunun dayandığı ana esaslardan olup kamu düzeni ile ilgilidir. Yargıtayın bozma kararına uymuş olan mahkeme, bu uyma kararı ile bağlı olup, bozma gereğince inceleme yaparak yeni bir hüküm kurmak zorundadır.
Dairemize ait 1.11.2012 gün ve 2011/12111 Esas – 2012/18293 Karar sayılı bozma ilamında davacının 19.06.2010 tarihine kadar vergi kaydı devam ettiği için 1.11.2009 ile 16.06.2010 tarihleri arasınsında ödenen aylıkların yersiz ödeme olduğu belirtilmiş ise de yersiz ödenen aylıkların iadesine ilişkin davalı kurumun işleminin 21.11.2009 ile 21.10.1010 tarihleri arasında yersiz ödemeye yönelik olduğu bu nedenle Kurum tarafından 19.06.2010 tarihinden itibaren ödenen aylıkların yersiz ödeme kapsamında olmayacağından istemin reddine karar verilmesinin yasaya uygun olmadığı belirtilmiştir.
Uyuşmazlık, yurtdışında geçen çalışmaların borçlanılması sonucu sigortalıya yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra, sigortalının Türkiye’de sosyal güvenlik kurumlarına tabi olacak şekilde çalışması durumunda 3201 sayılı Yasa’nın 6/B maddesi uyarınca yaşlılık aylığının kesilip kesilmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan ve uyuşmazlık döneminde yürürlükte bulunan 3201 sayılı Yasa’nın 5754 sayılı Yasa’nın 79. maddesi ile değişik 6/B maddesine göre; ”bu Yasa hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar ile Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir.”
5997 sayılı Yasanın 15. maddesi ile 3201 sayılı Yasanın 6/B maddesi değiştirilerek “ Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir. Türkiye’de sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar hakkında 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışılmasına ilişkin hükümleri uygulanır.” hükmü getirilmiş, madde hükmü 19.06.2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Açıklanan nedenlerle, mahkemece öncelikle, davalı Kurum işleminin aylıkların iadesine yönelik Kurum işleminin tekrar incelenerek, davacıya yapılan 1.11.2009 ile 16.06.2010 tarihleri arasında ödenen aylıkların yersiz ödeme kapsamında kalması nedeniyle bu dönem yönünden davanın reddine karar vermek, 19.6.2010 ile 21.10.2010 tarihleri arasında ödenen aylıkların yersiz ödeme kapsamında kalmaması nedeniyle davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçeyle yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı Kurumun tüm temyiz itirazlarının reddiyle, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacıya iadesine
17.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.