YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/7585
KARAR NO : 2014/7771
KARAR TARİHİ : 14.04.2014

MAHKEMESİ : Mersin 2. İş Mahkemesi
TARİHİ : 12/02/2013
NUMARASI : 2009/255-2013/79

Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R

1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 10/06/2006-15/01/2009 tarihleri arası davalılara ait 33 M 0405 plakalı araçta şoför olarak çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, istemin reddine karar verilmiş ise de, bu sonuca eksik araştırma ile varılmıştır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/8. maddeleri gereği bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır.Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilmeyen sigortalılar, çalışmalarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse bu çalışmaların Kurumca dikkate alınacağı belirtilmiştir. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı, kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, işyerinin tescilsiz olduğu, sözkonusu aracın davalılardan Mevlüt Çoban adına tescilli olup ve 01/01/2006-01/01/2010 tarihleri arası kira sözleşmesiyle diğer davalı Ş.. D..’a verildiği, dosyaya sunulan ceza tutanaklarında ceza kesilme tarihlerinin bulunmadığı tahakkuk tarihlerinin belirtildiği, davalı Mevlüt Çoban ile davacı tarafından gösterilen tanıklar beyanlarında davacının 2006-2009 arası diğer davalı Ş.. D.. nezdinde şoför çalıştığını ifade ettikleri, SS 44 nolu Mezitli taşıma Kooperatif Başkanlığının yazısında davacının 1 yıl süreyle kesintili olarak Ş.. D.. nezdinde şoför çalıştığının belirtildiği, davalı Ş.. D.. cevabında davacının 14 ay boyunca haftada3-4 gün süreyle çalıştığını belirttiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, araç sahibi Mevlüt Çoban yönünden verilen karar doğru ise de, diğer davalı Ş.. D.. yönünden hatalı olmuştur. Uyuşmazlık konusu olan 2006-2009 arası sözkonusu kooperatifte çalışan araç sahipleri veya şoförleri resen tespit edilip beyanlarına başvurulmadığı, yine ceza tutanaklarının araştırılmadığı (2004-2006 arası istendi) dolayısıyla davacının çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmediği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, işyeri tescilsiz olup dönem bordrosu verilmediğine göre, öncelikle uyuşmazlık konusu olan Haziran/2006-2009 arası dönemde çalışan kooperatife ait araçların sahiplerini veya şoförlerini resen tespit edip dinlemek, gerekirse araçların bağlı olduğu durak çevresindeki komşu işyerlerinin zabıta marifetiyle tespit edilerek komşu işyeri sahiplerinin veya çalışanlarının beyanlarına başvurmak, yine uyuşmazlık konusu dönemde davacıya trafik cezası kesilip kesilmediğini emniyet müdürlüğünden sorularak, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın eksik araştırma ve inceleme sonucunda yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine
14/04/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.