YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/7435
KARAR NO : 2014/3059
KARAR TARİHİ : 25.02.2014

MAHKEMESİ : Hatay İş Mahkemesi
TARİHİ : 23/01/2013
NUMARASI : 2012/103-2013/32

Davacı, 01/04/1982 tarihinde 1 gün çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Dava, sigortalılık başlangıcının 01.04.1982 tarihi olarak tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 108.maddesinin 1.fıkrasında; ” Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihdir.” hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa’nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa’nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa’nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa’nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa’nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da emniyet yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 02.04.1965 doğumlu davacının, 506 sayılı Yasa kapsamında olan sandık imalatı işi yapan “17707” nolu Bağdadi Ticaret ünvanlı iş yerinde 01.08.1982 tarihinde işe girdiğini gösterir sigortalı işe giriş bildirgesinin usulüne uygun olarak Kuruma intikal ettirildiği, giriş bildirgesinin verildiği iş yerinden davacının sigortalı
çalışmalarının Kuruma bildirilmediği, Kurum’a 1982/2 (Nisan, Mayıs, Haziran) dönem bordrosunun verilmediği, 1982/3 (Temmuz, Ağustos, Eylül) dönem bordrosunun verildiği, bordro tanıklarından mahkemece re’sen seçilecek bordro tanıklarının dinlenmediği, bordro tanıklarından davacının dinlenmelerini istediği tanıklar M. K. ve R. K. mahkemece dinlendikleri ve çalışma olgusunu doğruladıkları, davaya konu işyeriyle ilgili sigorta müfettiş raporunun bulunmadığı, komşu işyeri tanıklarının tespiti için gerekli zabıta araştırmasının yaptırılmadığı, davacıya ait işe giriş bildirgesinde işe giriş tarihinin 01.08.1982 tarihi olarak göründüğü ancak mahkemece işe giriş tarihi olarak kabul edilen 01.04.1982 tarihine ilişkin kabul için yeterli delillerin toplanmadığı, bu tarihlerde davaya konu işyerinin faal bir işyeri olup olmadığının araştırılmadığı, eylemli çalışma olgusu yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, talep edilen dönemde davaya konu işyerinin faal olup olmadığını araştırmak; 1982/3 dönem bordrosunda yazılı tanıklardan re’sen tespit edilecek tanıkları dinlemek; Kurumdan, Belediyeden veya Vergi Dairesinden sorulmak suretiyle veya zabıta araştırması ile tespit edilecek komşu işyerlerinde benzer işi yapan işlerle uğraşan işverenler veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarını tespit etmek, sonrasında bu işyerlerinde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanlarının kayıtları SGK’dan getirtilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, davacının sigorta sicil numarasının Kurumun hangi ünitesince verildiği ve hangi yılın ve ayın serilerinden olduğunu sormak, davacıya ait işe giriş bildirgesinde yazılı işe giriş tarihi olan 01.08.1982 tarihinden öncesine ait çalışma iddiasını ispata yeter delilleri toplamak, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince kanıtladıktan sonra davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Kabule göre de; 02.04.1965 doğumlu olan davacının 506 sayılı yasanın Geçici 54 maddesi delaleti ile 60/G maddesi uyarınca 18 yaşını doldurduğu 02.04.1983 tarihinden evvel sigortalı sayılması imkanı bulunmadığı halde; sigortalılık başlangıç tarihinin 01.04.1982 olarak tespit edilmesi ve davacının, davayı hizmet tespiti davası olarak açtığı, duruşma esnasında talebini, sigorta başlangıç tarihinin tespiti davası olarak daralttığı halde davalı Kurum lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi de isabetsiz olmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum’un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 24.02.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.