YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/541
KARAR NO : 2013/6901
KARAR TARİHİ : 08.04.2013
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, murisi, ilk prim kesintisini takip eden aybaşından 29/04/1997 tarihleri arasında Tarım … sigortalısı olduğunun tespitiyle, ölüm aylığı bağlanmasına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacı murisinin ilk prim kesintisini takip eden aybaşından 29.04.1997 ölüm tarihine kadar Tarım … sigortalısı olduğunun ve davacıya ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davacının murisinin prim kesintisinin yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.09.1994 tarihinden davacının murisinin ölüm tarihi olan 29.04.1997 tarihleri arasında Tarım … Sigortalısı olduğunun tespitine, askerlik borçlanmasının 13.12.2010 tarihinde ödenmesi nedeniyle borçlanmanın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.01.2011 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine, karar verilmiştir.
Davacının ölüm aylığı istemi yönünden, davanın yasal dayanağını oluşturan 1479 Sayılı Yasa’nın 41. maddesindeki 3 tam yıl sigorta primi ödeme koşulunu 619 Sayılı K.H.K. 5 yıla çıkarmış ise de, anılan bu K.H.K.’de Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı ile yürürlükten kalkmıştır. Ne var ki, 4956 Sayılı Yasa’nın 21.maddesi ile 1479 Sayılı Yasa’nın 41. maddesindeki ölüm aylığı bağlanabilmesi için gerekli sigorta primi ödeme süresi 5 yıla çıkarılmıştır. Yine aynı yasanın 57/b maddesinde bu değişikliğin 619 Sayılı K.H.K.’nin yürürlükten kalkma tarihi olan 08.08.2001 tarihinden itibaren geçerli olacağı belirtilmiştir. Ancak, 1479 Sayılı Yasa’nın 4956 Sayılı Yasa ile değişik 41.maddesinin (a) bendinin yürürlüğe giriş maddesi olan 4956 Sayılı Yasa’nın 57/b maddesinin iptali için 11.03.2004
tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne iptal başvurusunda bulunulmuş, Anayasa Mahkemesi’nin 24.06.2004 gün ve E:2004/18, K:2004/89 Sayılı Kararı ile 4956 Sayılı Yasa’nın 57. maddesinin (b) bendinin, 1479 Sayılı Yasa’nın 41. maddesinin birinci fıkrasının 4956 Sayılı Yasa’nın 21. maddesi ile değiştirilen (a) bendi yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir. 02.07.2005 tarih ve 5389 sayılı Yasa’nın 4.maddesi ile 4956 sayılı Yasa’nın 57.maddesinin (a) benine “1479 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrası, 19,” ibaresinden sonra gelmek üzere “21” ibaresi eklenmiş ve aynı Yasa’nın 5/b maddesi uyarınca 4.maddesinin 2.8.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.
Bu durumda 1479 sayılı Yasa’nın 41.maddesinde 4956 sayılı Yasa’nın 21. maddesiyle 24.7.2003 tarihinde yapılan değişiklikle 3 tam yıl prim ödeme koşulunu 5 tam yıla çıkaran düzenlemenin yürürlük tarihi 02.08.2003 olarak değiştirildiğinden ,bu tarihten önce ölen sigortalıların hak sahipleri için 3 tam yıl sigorta primi ödeme koşulu aranacaktır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 32/2-a Maddesinde; “En az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş, durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde ölüm aylığı bağlanacağı, ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması veya ödenmesi şarttır.” hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda, davacı murisinin tespit kararı verilen 01.09.1994-29.04.1997 tarihleri arasındaki döneme ilişkin prim borçları davacı tarafından 06.06.2012 tarihinde kurum hesabına ödediğinden 3 tam yıl sigorta primi ödeme koşulunun bu tarihte gerçekleşmesi nedeniyle ölüm aylığının 01.07.2012 tarihinden itibaren ödenmesine karar verilmesi gerekirken prim ödeme koşulunun henüz gerçekleşmediği 01.01.2011 tarihinden itibaren ölüm aylığı ödenmesine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden H.U.M.K.’nun 438/7. maddesi uyarınca hüküm bozulmamalı düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasının (1.) bendinin silinerek yerine,
“1-Açılan davanın KABULÜ ile, davacının murisinin prim kesintisinin yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.09.1994 tarihinden davacının murisinin ölüm tarihi olan 29.04.1997 tarihleri arasında Tarım … Sigortalısı olduğunun tespitine, Davacı tarafın prim borçlarını 06.06.2012 tarihinde ödenmesi nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.07.2012 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına ve hükmün bu düzeltilmiş şekli ile ONANMASINA, 08.04.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.