YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/5323
KARAR NO : 2014/5832
KARAR TARİHİ : 25.03.2014
MAHKEMESİ : Şanlıurfa 1. İş Mahkemesi
TARİHİ : 25/12/2012
NUMARASI : 2012/502-2012/1277
Davacı, davalılaradan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan kurum ve H.. L.. K..Hizmetleri ve Tic. AŞ vekilleri tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan ve temyiz konusu hükme ilişkin dava, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hallerden hiçbirine uymadığından Yargıtay incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı işverenlere ait işyerinde n 1987 ile 02/10/2010 tarihleri arasında sürekli çalıştığının ve Kurum’a bildirilmeyen sürelerin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davalı T..T.. San.ve Tic. Aş yönünden açılan hizmet tespiti davasının husumet nedeni ile reddine, davalı H.. L.. K.. Hizmetleri ve Tic.Aş ile Sgk yönünden açılan hizmet tespiti davasının kabulüne, davacının davalı H.. A.. iş yerinde her yılın haziran, temmuz, ağustos ayları haricinde, 01/03/1988 tarihinden 31/05/2010 tarihine kadar gecen sigortasız çalışmalarının sigortalı sayılmasının tespitine karar verilmiştir.
Uyuşmazlık nitelikçe 506 sayılı Yasanın 79. maddesinden kaynaklanan davalı işyerinde geçen ve kuruma bildirilmeyen hizmet süresinin tespitine ilişkindir. Bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, işin niteliği, sürekli veya sezonluk nitelikte olup olmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilir ise de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların, davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve uyuşmazlık konusu dönemi kapsar biçimde çalışmaları işverenin resmi kayıtlarına geçmiş bordro tanıkları ya da komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; … sicilli davalı T..T.. San.ve Tic. Aş’nin kimyevi gübre, tohum ve fidan üretim ve ticaret işi ile uğraşan işyeri olup, 1989/1.dönem ile 2010/10.ay arası dönem bordrolarının bulunduğu, …. sicilli davalı H.. L.. K.. Hizmetleri ve Tic.Aş’nin depoculuk işyeri olup, 2008/7.ayında yasa kapsamına alındığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davalı H.. L.. K.. Hizmetleri ve Tic.Aş yönünden tespite karar verilen sürede davalı işyerinin yasa kapsamına henüz alınmamış olması nedeniyle işyerinin faaliyette olduğu tarihler araştırılmadan, davacının serbest piyasa hamalı mı yoksa işyerinde devamlı çalışan hamal mı olduğu açıklığa kavuşturulmadan eksik inceleme ve araştırma sonucu verilen karar hatalı olmuştur.
Yapılacak iş; davalı H.. L.. K..Hizmetleri ve Tic.Aş’nin hangi tarihte faaliyete başladığı ticaret sicilinden ve ilgili vergi dairesinden araştırılarak, davacının yaptığı işin hamallık olduğu anlaşılmakla birlikte, piyasa hamalının sigortalı olamayacağı açık olup, davalıya ait işyerinde işlerin iş yerine bağlı sürekli hamallarla mı yoksa piyasa hamallarıyla mı yapıldığı hususunun, hergün hamala ihtiyaç olup olmadığı davacıya her gün iş verilip verilmediği, ödenen ücretlerin miktarı ve nasıl ödendiği (günlük, haftalık, aylık) hususlarını belirleyerek ve ihtilaflı dönemin tamamında çalışması bulunan bordro tanıkları dinlenerek bunların ifadeleri ile yetinilmemesi halinde Belediye ve zabıta aracılığıyla, aynı işi yapan komşu iş yerlerinin işveren ve çalışanları tespit edilip ifadelerine başvurularak, ayrıca işin süreklilik arz edip etmediği hususunda mahallinde keşif yapılarak işyeri kapsam ve kapasitesi belirlenerek alanında uzman bir bilirkişiden alınacak rapor ile sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgulara aykırı biçimde, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde temyiz eden davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden H.. A..’ye iadesine
25.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.