YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/3681
KARAR NO : 2014/3524
KARAR TARİHİ : 03.03.2014
MAHKEMESİ : Ankara 13. İş Mahkemesi
TARİHİ : 29/11/2012
NUMARASI : 2009/1047-2012/957
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 03/03/2004-20/11/2009 tarihleri arasında çalıştığının ve prim ödeme ve gün sayısının tespitine, bu sürelerin sigortalılıktan sayılmasına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 03.03.2004-20.11.2009 tarihleri arasında davalılara ait işyerlerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti ile bir takım işçilik alacaklarının davalılardan tahsili istemine ilişkindir. Davacı, 31.08.2012 havale tarihli dilekçesi ile davalılardan E….Oto Aksesuarları San. ve Ltd. Şti. hakkındaki davayı takip etmediğini bildirmiştir.
Mahkemece, E…Oto Aksesuarları San. ve Ltd. Şti. yönünden dava takip edilmediğinden HMK 150. Maddesi gereğince bu davalı yönünden dosyanın işlemden kaldırılmasına, diğer davalı yönünden davanın kabulü ile 03.03.2004 – 20.11.2009 döneminde davacının hizmet akdi ile fasılasız olarak çalıştığı, bu dönemden Kuruma bildirilen 01.08.2009 – 20.11.2009 döneminin tespit dışı bırakılarak davacının 03.03.2004 – 31.07.2009 döneminde Kuruma bildirilmeyen ve hizmet tespiti istenilen sürenin 1948 gün olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı E… Oto Aksesuarları San. ve Ltd. Şti.’nin 01.09.1997 tarihinde; davalı M…Yedek Parça Oto Aksesuarları ve Plastik San. ve Tic. Ltd. Şti. unvanlı şirketinin 04.10.2006 tarihinden itibaren kanun kapsamına alındığı, davacının davalı M..Yedek Parça Oto Aksesuarları ve Plastik San. ve Tic. Ltd. Şti. unvanlı işyerinden 01.08.2009-30.01.2010 tarihleri arasında çalışmasının bildirildiği, davalı işyerleri arasındaki bağın araştırılamadığı, dinlenen tanıkların yerleşik Yargıtay içtihatlarında belirtilen tanık niteliğinde olmadığı ve buna göre mahkemece karar altına alınan şekilde çalışmanın kanıtlanamadığı anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, davalı işyerlerinin arasındaki ilişkiyi araştırmak, işyeri devri mi yoksa unvan değişikliği mi olduğunu tespit etmek, davalı işyerleri arasında işyeri devrinin söz konusu olması halinde davacının çalışmasının geçtiği önceki dönemin davalı işyerlerinden M..Yedek Parça Oto Aksesuarları ve Plastik San. ve Tic. Ltd. Şti.’de geçtiğinin tespitine karar verilemeyeceğini göz önünde bulundurmak, davacının davalı işyerlerinde ne iş yaptığını araştırmak, davalı işyerlerinin her ikisinin de ihtilaflı döneme ilişkin dönem bordrolarının tümünü getirtmek, dönem bordolarında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bilgilerine başvurulan tanıkların hizmet cetvellerini Kurumdan istemek, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA 03.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.