YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/21940
KARAR NO : 2014/17769
KARAR TARİHİ : 18.09.2014
MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 19. İş Mahkemesi
TARİHİ : 10/10/2013
NUMARASI : 2013/286-2013/333
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı işyerinde 01/01/1990-30/09/2010 tarihleri arasında aralıksız olarak çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 01/01/1990 tarihi olduğunun tespiti ve prime esas gerçek brüt kazançlarının da tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının 15/04/1990-30/06/1991 tarihleri arasında İ.. K.. ünvanlı 408146 sicil numaralı işyerinden hizmet bildirimi yapıldığı (1990/1. dönemde 15 gün, 1990/2. dönemde 60 gün, 1990/3. dönemde 60 gün, 1991/1. dönemde 50 gün ve 1991/2. dönemde 30 gün üzerinden bildirim yapılmıştır), 01/05/1995-30/06/1995 tarihleri arasında 42 gün 393218 sicil numaralı ve N.. C.. ünvanlı işyerinden hizmet bildiriminin yapıldığı, 02/01/1996-26/12/2005 tarihleri arasında 757203 sicil numaralı ve K.. M.. İnşaat San ve Tic A.Ş. ünvanlı işyerinden hizmet bildiriminin yapıldığı, 27/12/2005-2010/8. ay arasında 1137657 sicil numaralı ve K.. M.. ve Granit San Tic Ltd Şti ünvanlı işyerinden hizmet bildiriminin yapıldığı, bildirimlerinin asgari ücret üzerinden yapıldığı, 757203 sicil numaralı ve K.. M.. İnşaat San ve Tic A.Ş. ünvanlı işyerinin 1992/3. dönem-2011/7. Ay dönem bordrolarının bulunduğu, ücret bordrolarının olmadığı, 757203 sicil numaralı ve K.. M.. İnşaat San ve Tic A.Ş. ünvanlı işyeri 06/11/1992 tarihinde ve 1137657 sicil numaralı ve K.. M.. ve Granit San Tic Ltd Şti ünvanlı işyerinin 27/12/2005 tarihinde kanun kapsamına alındığı, davacı ve davalı tanıklarının beyanlarını alındığı, davacının 30/11/1992-30/06/1994 tarihleri arasında askerlik yaptığı, K.. M.. İnşaat San ve Tic A.Ş.nin 12/08/1992 tarihinde tescil edildiği ve yönetim kurulu üyelerinin İ.. K.., İ.. K.., M..E.. olduğu, K.. M.. ve Granit San Tic Ltd Şti.nin 22/12/2005 tarihinde tescil edildiği ve ortaklarının S.. K.. ve S.. K.. olduğu anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliğinin kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Yapılacak iş, davacının bir kısım bildirimlerinin yapıldığını, askerlik yaptığı dönemde iş aktinin askıda bulunduğunu ve davacının bildirimi yapılan işyerleri arasında organik bağ bulunduğunu göz önünde bulundurarak tüm işverenlerin davaya dahil edilmesini sağlamak, davacının bildirimi yapılan işyerlerinin dönem bordrolarını getirtip dava konusu dönemi kapsayan dönem bordrolarında ihtilaflı dönemin tamamında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle davalı işyerine komşu işyerlerini tespit edip bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, ücret yönünden araştırıma yapmak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra davacının çalışmasının sürekli çalışma olduğu anlaşılırsa sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 18/09/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.