YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/17111
KARAR NO : 2014/5233
KARAR TARİHİ : 18.03.2014

MAHKEMESİ : Osmaniye İş Mahkemesi
TARİHİ : 20/02/2013
NUMARASI : 2012/276-2013/104

Davacı, iş kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle, 53.640,93 TL maddi ve manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte davalılardan A.. Ç.., M.. K.. ve İ..Ç.. İnş. San. Tic. Ltd. Şti’den, birleşen dosya ile 81.679.12 TL maddi tazminatın ise davalılardan İ..Ç.. İnş. San. Tic. Ltd. Şti’den alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi davalılardan M.. K.., A.. Ç.. ve İ..Ç.. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. vekillerince istenilmesi ve de duruşma talep edilmesi üzerine, dosya incelenerek, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 18 Mart 2014 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalılardan A.. Ç.. ile İ..Ç.. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. Vekilleri Av.Ç..Y..ile karşı taraf Vekili Avukat N..İ…geldiler. Diğer davalılar adına gelen olmadı. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü ve aşağıda karar tesbit edildi.

K A R A R

1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, temyiz edenin sıfatına, temyizin kapsamına ve temyiz nedenlerine göre, temyiz eden davalılar M.. K.., A.. Ç.. ve İ..Ç.. İnş San Tic Ltd Şti vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine.
2-Dava 13.02.2001 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu sürekli iş göremezlik nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Asliye Hukuk Mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda verilen 13.10.2008 günlü önceki kararın yargılamanın İş Mahkemesinde görülmesi gerektiğinden bahisle bozulmasına ilişkin bozma ilamına uyularak, İş Mahkemesinde yapılan yargılama sonunda, kısmi davadaki istemler bakımından maddi tazminat isteminin kısmen kabulüne, manevi tazminat isteminin kabulüne, birleşen davadaki maddi tazminat isteminin ise kabulüne karar verilmiş ve bu karar davalılardan M.. K.., A.. Ç.. ve İ..Ç.. İnş San Tic Ltd Şti vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık bozma ile davalılar yararına oluşan usuli kazanılmış hakkın ihlal edilip edilmediği ve davanın zaman aşımı süresi içerisinde açılıp açılmadığına ilişkindir.
Davacı 27.12.2001 tarihli dava dilekçesi ile fazlaya ilişkin hakkını saklı tutarak 1.000,00-TL maddi tazminat isteminde bulunmuş ve daha sonra maddi tazminat istemini 66.470,00-TL artırmak suretiyle toplam maddi tazminat istemini 67.470,00-TL’na çıkarmıştır. Mahkemece bozma konusu 13.10.2008 günlü karar ile maddi tazminat isteminden fazlaya ilişkin talep reddolunarak 44.640,93-TL maddi tazminat karar verilmiştir. Bu karar davacı tarafça temyiz edilmemiş ve davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine bozulmuştur.
Mahkemenin önceki kararının davalılar yararına bozulmasına ilişkin bozma ilamına uyulmakla davalı yararına usuli kazanılmış hak oluştuğu açıktır. Yargıtay içtihatları ile kabul edilen “usuli kazanılmış hak” olgusunun, birçok hukuk kuralında olduğu gibi yine Yargıtay içtihatları ile geliştirilmiş istisnaları bulunmaktadır.
Mahkemenin bozmaya uymasından sonra yeni bir içtihadı birleştirme kararı (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı YİBK) ya da geçmişe etkili bir yeni kanun çıkması karşısında, Yargıtay bozma ilamına uyulmuş olmakla oluşan usuli kazanılmış hak hukukça değer taşımayacaktır
Benzer şekilde; uygulanması gereken bir kanun hükmü, hüküm kesinleşmeden önce Anayasa Mahkemesi’nce iptaline karar verilirse, usuli kazanılmış hakka göre değil, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra oluşan yeni duruma göre karar verilebilecektir (Hukuk Genel Kurulu’nun 21.01.2004 gün, 2004/10-44 E., 2004/19 K.).
Bu sayılanların dışında ayrıca; görev konusu, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, harç ve maddi hataya dayanan bozma kararlarına uyulmasında olduğu gibi kamu düzeni ile ilgili konularda usuli kazanılmış haktan söz edilemez (Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü-6. Baskı, cilt 5, 2001).
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada, ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün ve 2006/4-519-527 sayılı, 31.05.2006 gün ve 2006/10-307-337 sayılı ve 10.05.2006 gün ve 2006/4-230-288 sayılı ilamı).
Somut olayda, bozma konusu kararda davacı yararına 44.640,93-TL maddi tazminat hüküm altına alınarak fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir. Anılan kararın davalı yararına bozulması ile davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hak nedeniyle artık bozmadan sonra yapılan yargılama sonunda önceki karardaki miktarı aşar biçimde maddi tazminat verilmesi mümkün değildir. Aksinin kabulünün temyizin, temyiz edenin aleyhine sonuç doğurması anlamına geleceği açıktır ki, hukuk düzeninin buna cevaz vermeyeceği de ortadadır. Öte yandan bu durumun yukarıda açıklandığı gibi usuli kazanılmış hakkın istisnasını oluşturan bir durum olmadığı da ortadadır. Bozma sonrası ek dava ile maddi tazminat isteminde bulunulması davalı yararına oluşan bu usuli kazanılmış hakkı ortadan kaldırmaz. Hal böyle olunca da yerel mahkemece; davacı yararına 44.640,93-TL maddi tazminat verilmesine ilişkin önceki kararının, davalı yararına bozulmasından sonra, birleşen davadaki talebin dikkate alınarak önceki karardaki maddi tazminat miktarını aşar biçimde maddi tazminata karar verilmesi, davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hakkın ihlali niteliğinde olup bozma nedenidir.
Davalı İ..Ç.. İnş San Tic Ltd Şti vekilinin Birleşen davaya yönelik zaman aşımı defi-i ne gelince:
Davacı 19.06.2012 tarihinde ek dava açarak davalılardan İ..Ç..İnş San Tic Ltd Şti’den 81.679,12-TL daha maddi tazminat isteminde bulunmuştur. Ek davanın birleştirilmesine karar verilmiş ve davalı vekili tarafından süresi içerisinde zaman aşımı def-inde bulunulmuştur. Öte yandan zaman aşımı definden sadece bunu ileri sürenin yararlanacağı açıktır.
Uyuşmazlık ek dava konusu tazminat isteminin zaman aşımına uğrayıp uğramadığına ilişkindir.
Uygulama ve öğretide kabul edildiği üzere, zamanaşımı failin ve zararın öğrenildiği tarihten başlatılmalıdır. Zarar görenin zararı öğrenmesi demek, zararın varlığı, mahiyeti ve esaslı unsurları hakkında bir dava açma ve davanın gerekçelerini göstermeye elverişli bütün hal ve şartları öğrenmiş olması demektir. Vücut bütünlüğünün ihlalinden doğan zarar, ancak bakım ve tedavi sonucunda düzenlenen hekim raporuyla belirli bir açıklığa kavuşur. Bedensel zararın gelişim, gösterdiği durumlarda zamanaşımına başlangıç olarak hastalık seyrinin yani gelişimin tamamlandığı tarihin esas alınması gerekir. Somut olayda sağ el 2. parmağı ile sağ ayak parmakları ve sol ayak 3,4,5 parmakları kesilen ve üreme organında yanığa bağlı kayıp oluşan, davacı bakımından değişen ve gelişen bir durumun olmadığı, en geç mevcut durumunu tespit eden ve sürekli iş göremezliğin belirlenmesinde esas alının 01.02.2002 ve 19.03.2002 tarihli kurul raporları ile birlikte zararın öğrenildiği ortadadır.
Dava iş kazası sonucu sürekli iş göremezlik nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkin olup, bu tür davalarda gerek yürürlükten kalkan 818 sayılı Borçlar Kanununun 125. maddesi ve gerekse yürürlükteki 6098 sayılı yasanın 146. maddesi gereğince uygulanması gereken zaman aşımı süresi 10 yıldır.
Somut olayda iş kazası 27.12.2001 tarihinde meydana gelmiş ek dava ise, 19.06.2012 tarihinde açılmıştır. Bu duruma göre gerek olay ve gerekse rapor tarihleri dikkate alındığında, ek dava tarihinde, olay tarihinde yürürlükte bulunan Borçlar Kanunun 125. maddesi ve halen yürürlükte bulunan Türk Borçlar Kanunun 146. Maddesinde öngörülen 10 yıllık sürenin geçmiş bulunduğu açık ve seçiktir.
Hal böyle olunca, ek dava konusu davalılardan İ..Ç..İnş San Tic Ltd Şti’ne yönelik maddi tazminat isteminin zaman aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, anılan davalının ek dava konusu maddi tazminattan sorumlu tutulması hatalı olmuştur.
Mahkemece yukarıda açıklanan maddi ve hukuksal olgular dikkate alınmadan, yazılı şekilde hüküm kurması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılar M.. K.., A.. Ç.. ve İ..Ç..İnş San Tic Ltd Şti vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul olunmalı ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenle BOZULMASINA, davalılardan A.. Ç.. ile İ..Ç.. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. yararına takdir edilen 1.100.00TL. duruşma Avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 18/03/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.