YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/13064
KARAR NO : 2014/20079
KARAR TARİHİ : 16.10.2014
MAHKEMESİ : Amasya İş Mahkemesi
TARİHİ : 26/04/2013
NUMARASI : 2007/133-2013/143
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde askerlik süreleri ve SSK’ya bildirilen süreler hariç geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının 20.3.1990-26.10.1997 tarihleri arasında askerlik süresi hariç(23.8.1993-19.2.1995 )davalı şirkete ait işyerlerinde geçen ve Kuruma eksik bildirilen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece,hükümde yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden;davacının ilk işe giriş bildirgesinin 20.3.1990 tarihli olup dava dışı .. sicil nolu Ü.K. san.tic.ltd.şirketince ,1.3.1991 tarihli işe giriş bildirgesinin aynı şirket tarafından,5.4.1991 tarihli işe giriş bildirgesinin 120068 sicil nolu davadışı Ç. T. San.Tic.Ltd.şti tarafından ,1.6.1991 tarihli işe giriş bildirgesinin.. sicil nolu Ç.T. K. Ltd.şti tarafından,1.3.1997 tarihli işe giriş bildirgesinin.. sicil nolu Ç. İnşaat İthalat İhracat San Ltd.şti tarafından Kurum kayıtlarına intikal ettirildiği,1990/1 dönemde 30 gün,.. sicil nolu Ü. K. San.ltd.şti nezdinde,1990/3 dönemde 30 gün,1991/1 dönemde 30 gün,1991/1. Dönemde 25 gün .. sicil nolu davadışı Ç. T. San.Tic.Ltd.şti nezdinde,1993/1 dönemde 120 gün 38768 davadışı A. Halıcılık San. Tic.A.Ş. Nezdinde ,1.6.1995-30.11.1995 tarihleri arasında .. siicil nolu Ç.T.. K. ltd.şti nezdinde,1.4.1996-29.11.1996 tarihleri arası .. sicil nolu Ü.K.San.ltd.şti nezdinde sigortalı çalışmalarının bulunduğu,tespite konu dönemde başka yerde sigortalı çalışmasının bulunmadığı ,davacının 27.8.1993-2.3.1995 tarihleri arasında askerlik görevini ifa ettiği,dinlenen bordro tanıklarının davacının 1990-1997 tarihleri arası davacının çalışmasını doğrular nitelikte beyanda bulunup ,Ç. K.ünvanlı şirkette çalışmalarına rağmen primlerinin değişik işyerlerinden Kuruma ödenmiş olduğunu belirttikleri anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş;öncelikle davacı adına sigortalı hizmet bildirimi yapılan ..sicil nolu Ü. K. san.tic.ltd.şirketi, .. sicil nolu Ç. T. San.Tic.Ltd.şti,.. sicil nolu Ç. T. K. Ltd.şti , ..A. Halıcılık San. Tic.A.Ş., arasında organik bağ olup olmadığını ticaret sicil kayıtlarını celberek tespit etmek ,adı geçen şirketler arasında organik bağ bulunması halinde bu şirketlerin aynı işverene ait olduğunu kabul etmek,gerekirse şirketlerin Kurum nezdindeki ihtilaf konusu döneme ait dönem bordroları celp edilerek, tespiti istenen dönemde çalışması bulunan diğer bordro tanıklarının adresini Sosyal Güvenlik Kurumu ve zabıta marifetiyle araştırıp, tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, SGK ilgili il müdürlüğünden, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek ve davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/10 maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra hak düşürücü süreyi dikkate alarak sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan Ç.. Ş…’ne iadesine, 16.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.