YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/13036
KARAR NO : 2014/20950
KARAR TARİHİ : 23.10.2014
MAHKEMESİ : Antalya 1. İş Mahkemesi
TARİHİ : 27/05/2013
NUMARASI : 2010/564-2013/289
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalıların tüm temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 20.09.2000-3.9.2002, 1.1.2003-21.1.2004, 22.7.2003-31.12.2003, 13.2.2004-28.2.2004, 25.1.2005-2.3.2005 tarihleri arasında geçen ve Kuruma eksik bildirilen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının 3.9.2002 tarihinden önceki tespit isteminin hak düşürücü süre nedeniyle reddine,3.9.2002-20.1.2003 ,28.4.2003-27.2.2004 tarihleri arasında davalı şirkete ait .. sicil numaralı işyerinde 438 gün çalıştığının tespitine,245 günlük sürenin davalı Kuruma bildirildiğinin ,193 günlük çalışmasının bildirilmediğinin tespitine,davalı M. Ü. E.’e ait 1059067 sicil nolu işyerinde 28.2.2004-16.1.2006 tarihleri arasında 679 gün çalıştığı ,644 günlük kısmının davalı Kuruma bildirildiğinin 35 günlük çalışmasının bildirilmediğinin tespitine karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden;davalı şirkete ait .. sicil nolu işyerinden davacı adına 3.9.2002,28.4.2003,6.8.2003 tarihli işe giriş bildirgelerin ,davalı M.. E..’e ait .. ve .. sicil numaralı işyerlerinden 28.2.2004 ,2.3.2005, tarihli işe giriş bildirgelerinin süresi içinde Kurum kayıtlarına intikal ettirildiği,davacı adına Kurum’a 3.9.2002-31.12.2002 tarihleri arasında davalı şirkete ait .. sicil nolu işyerinden,21.1.2003-27.4.2003 tarihleri arasında dava dışı İ.Ü. ünvanlı ..sicil nolu işyerinden,28.4.2003-21.7.2003,1.1.2004-13.2.2004 tarihleri arasında davalı şirkete ait .. sicil nolu işyerinden,28.2.2004-25.1.2005,2.3.2005-16.1.2006 tarihleri arasında davalı M.. E..’e ait 1059067 işyerinden sigortalı hizmet bildiriminde bulunulduğu,davalı şirkete ait .. sicil nolu işyerinin 5.8.2002 tarihinde 506 Sayılı Yasa kapsamına alınıp,31.7.2006 tarihinde anılann yasa kapsamınadan çıkarıldığı,davalı M.. E..’e ait 1059067 sicil nolu işyerinin 3.3.2001 tarihinde 506 Sayılı Yasa kapsamına alındığı ve halen faal olduğu ,imza incelemesine ilişkin bilirkişi raporunda 3.9.2002 ie başlama tarihli işe girş bildirgesi üzerindeki imzanın davacının eli ürünü olmadığının tespit edildiği, yapıldığı,dinlenen bordro tanıklarının davacının çalışma sürelerini doğrular nitelikte beyanda bulundukları anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş;dava dışı İ. Ü. ünvanlı .. sicil nolu işyerinin Kurum nezdindeki ihtilaf konusu döneme ait dönem bordroları celp edilerek, tespiti istenen dönemde çalışması bulunan bordro tanıklarının adresini Sosyal Güvenlik Kurumu ve zabıta marifetiyle araştırıp, tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, SGK ilgili il müdürlüğünden, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek,davalılar ile davadışı İ. Ü. ünvanlı işyeri arasında organik bağ olup olmadığını tespit etmek amacıyla ticaret sicil kayıtlarını getirtmek, ve davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/10 maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden taraflardan M.. E.. ve E. Tarım Ür. Paz. Ve Tic. Ltd. Şti.’ne yükletilmesine, 23/10/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.