YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/4928
KARAR NO : 2013/10153
KARAR TARİHİ : 20.05.2013
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava; davacının davalı işyerinde 14.09.1995 – 23.12.2009 tarihleri arasında geçen ve eksik bildirilen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile davacının 14.09.1995 tarihi itibariyle işe başladığı ve aralıklı olarak 23.12.2009 tarihine kadar toplam 4160 gün çalıştığı, bu çalışmanın 523 gününün davalı kuruma bildirildiği, 3598 gününün ise bildirilmediğine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının zeytin, incir gibi gıdalar işleyen işyerinde paketleme işi yaptığı, davacı adına davalı işyerince düzenlenen 02.03.1999, 14.09.1995 ve 10.10.1998 tarihli işe giriş bildirgeleri bulunduğu, davacının davalı işyerince geçen 19.09.1995 – 31.12.1995 tarihleri arasında 24 gün, 15.09.1997 – 03.11.1997 tarihleri arasında 26 gün, 10.10.1998 – 02.01.1999 tarihleri arasında 15 gün, 02.08.1999 – 03.02.2002 tarihleri arsaında 433 gün, 28.01.2004 – 01.05.2004 tarihleri arsında 25 gün olmak üzere toplam 523 günlük çalışmasının davalı Kurum’a bildirildiği, dosyada mevcut ücret bordrolarının bir kısmında davacının imzasının bulunduğu bir kısmında ise bulunmadığı, davalı şirketin işyerindeki çalışmanın mevsimlik olduğu yönündeki iddiasına delil olarak, üzerinde işyerine veya davacıya ait bilgiler bulunmayan “ çalışma miktar tespit fişleri ” olarak adlandırdığı koçanlar sunduğu, ayrıca davacı adına düzenlenmiş cari hesap ekstreleri sunduğu, bunlarda işyeri ile ilgili bilgi olmadığı, ancak davacının adı ve belli tarihlerde yapılan işe göre ödemeleri gösteren 10-11-12 ve 1. aylara ait tarihler bulunduğu, bordro tanıklarından bir kısmının davacının çalışmalarının sezonluk olduğunu beyan etmelerine rağmen bir kısmının sürekli olduğunu beyan ettikleri anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi icap ettiği, Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı 506 sayılı Yasa’nın 79/10. maddesi olan bu tür davalarda, öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren, tarafından verilip verilmediği, ya da çalıştıklarının Kurumca tespit edilip edilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu yasal koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Yasanın kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de, çalışmasının konusu, sürekli, kesintili, mevsimlik mi olduğu, başlangıç ve bitiş tarihleri hususunda tanıkların sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen … yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre isticvap olunmalı, işyerinin kapsam kapasite ve niteliği ile bu beyanlar kontrol edilmeli, mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmelidir.
Somut olayda; davacının çalışmasının sezonluk olup olmadığı hiçbir tereddüte mahal vermeyecek şekilde ortaya konulmadan yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; öncelikle davalı işyerindeki çalışmanın sezonluk olup olmadığının tespiti için tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek amacı ile bordrolarda isimleri bulunan başka tanıklar dinleyerek, çalışmanın sezonluk olup olmadığını, davalı işyerinin yaptığı işin kapsamını ve mahiyetini detaylı olarak araştırıp gerekiyorsa mahallinde keşif yaparak toplanan deliller ışığında varılacak sonuca göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temiyz harcının istek halinde temyiz edenlerden …-İmpex İht. İhr. San. Tic. Ltd. Şti.’ne iadesine, 20/05/2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.