YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/12982
KARAR NO : 2013/19781
KARAR TARİHİ : 07.11.2013
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, murisi, 01/04/1994-31/12/1999 tarihleri arasında Tarım … sigortalısı olduğunun tespitiyle ölüm aylığına hak kazandığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının 31.8.2009 tarihinde vefat eden sigortalı eşi … ‘un 1.10.1994-31.12.1999 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa kapsamında tarım … sigortalısı olduğunun tespiti ile davacıya eşinin ölümünden dolayı 2926 sayılı Yasa kapsamında 1.11.2009 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile, davacının murisi …’un 1.10.1994-31.12.1999 tarihleri arasında tarım … sigortalısı olduğunun tespiti ile davacıya eşinin ölümü dolayısıyla 1.11.2009 tarihinden ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
Davacı murisinin teslim edilen ürünlerden kesilen primler dolayısıyla 1.10.1994-31.12.1996 tarihleri arasında tarım … sigortalısı oduğuna karar verilmesi doğru isede 1.1.1997- 31.12.1999 tarihleri arasındaki dönem yönünden verilen hüküm dosya kapsamındaki belgelere uygun bulunmamaktadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden davacının murisi …’un teslim ettiği ürünler sebebiyle ilk prim kesintisinin Geyikligil firmasınca Eylül 1994 tarihinde yapıldığı, takip eden yıllarda … Çırçır Limited şirketine teslim ettiği ürün nedeniyle de 2.9.1996 tarihinde Karaçadır firmasınca 8.9.1996 ve 6.11.2001 tarihlerinde tevkifatların yapıldığı, murisin 6.7.1994 tarihinde başlayan Ziraat odası kaydının ölümüne kadar devam ettiği davalı kurum tarafından davacının 7.10.2009 tarihli müracaatı üzerine murisin geyikligil firmasına ait Eylül 1994 dönemine ait tevkifat ödemesine göre tescilini 1.10.1994 tarihinde başlatılarak 1.10.1994-31.12.1994,1.10.1996-31.12.1996 ve 1.12.2001-31.12.2001 tarihleri arasında sigortalı kabul ettiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 Sayılı Yasada, 506 Sayılı Yasanın 79. maddesinde ki gibi, geçmiş Tarım … hizmetlerinin tespitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir.
Anılan yasanın 5. maddesinde, 7. maddede belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini
yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin, kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip Eden aybaşından itibaren başlayacağı belirtilmiştir. Yasanın 10. maddesindeki kayıtlar Kurum tarafından yapılacak olan tescil işlemleri için uygulama alanı bulmaktadır.
Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş kararları; Kurumun prim alacaklarını Bakanlar Kurulu kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi halinde, …’un prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi, yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil yükümlülüğüne aykırılık teşkil ettiğinden, prim tevkifatının yapıldığı tarihi izleyen aybaşından itibaren sigortalı olarak kabulü gerektiği yönündedir.
İlk prim kesintisini izleyen yıllarda prim kesintisi veya ürün tesliminin gerçekleştiğinin belirlendiği durumlarda, bu yıllar için de tespit kararı verilmesi gerekmektedir.
Tarım … sigortalılığının temel koşulu 2926 sayılı Yasanın 2/1 ve 3/b maddelerinde belirtildiği gibi, tarımsal faaliyette bulunmaktır. Prim tevkifatına dayalı tespit davasında, salt ziraat odası ve kooperatif kaydı gibi belgelerin bulunması, davanın kabulü için yeterli değildir. Tarımsal faaliyetin sürdüğünün, faaliyete ilişkin olarak hangi tarımsal ürünlerin üretildiği, nereye satıldığı veya teslim edildiği gibi hususlar da somutlaştırılarak belirlenmelidir. Prim tevkifatı ve ürün tesliminin, iki yıla kadar olan süre dışında süreklilik arzettiği hallerde de, tarımsal faaliyetin sürekli olduğu kabul edilebilir.
Somut olayda davacı murisinin prim kesintisi bulunmayan yıllar olan 1.1.1997-31.12.1999 tarihleri arasında, tarımsal faaliyetin saptanması bakımından, ürünlerin ne şekilde değerlendirdiğini ortaya koymak, ölüm aylığı bağlanması için gerekli 5 tam yıl prim ödeme gün sayısının oluşup oluşmadığı tespit edilerek sonucuna göre hüküm kurmak gerekir.
O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 07.11.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.