YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/12766
KARAR NO : 2012/16934
KARAR TARİHİ : 09.10.2012
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı murisinin, 01/06/1997-31/12/2002 tarihleri arasında Tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara,kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre davalı Kurum vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
Dava, davacıların murisinin 01/06/1997-31/12/2002 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa kapsamında Tarım … sigortalısı olduğunun, bu kabul edilmezse 01/06/1997-31/12/1997 ve 01/01/2000-31/12/2002 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa kapsamında Tarım … sigortalısı olduğunun tespiti, 6111 sayılı Yasa gereğince prim borçlarının 18 eşit taksitte ödeyebilmesini ve davacılara ölüm aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, davacının murisinin 01/06/1997-31/12/1997 tarihleri arasında Tarım … sigortalısı olduğunun tespitine, ölüm aylığı talebinin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacılar murisi …’nin Tarım … sigortalısı olarak 01/07/2000-31/12/2002 tarihleri arasında kayıt ve tescilinin bulunduğu, 02/11/1990- 31/12/1990,06/11/2003- 29/03/2004,18/01/2007- 15/06/2007, 27/02/2009- 31/08/2009, 14/10/2010- 31/12/2010 tarihleri arasında olmak üzere toplam 1 yıl 8 ay 9 gün 1479 sayılı Yasa uyarınca sigortalılığının bulunduğu, teslim etmiş olduğu ürün bedellerinden 28/05/1997, 26/05/2000, 01/06/2001, 27/05/2002 tarihlerinde prim kesintisi yapıldığı ve 31/12/2010 tarihinde hayatını kaybettiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 Sayılı Yasada, 506 Sayılı Yasanın 79. maddesindeki gibi, geçmiş Tarım … hizmetlerinin tespitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. Anılan yasanın 5. maddesinde, 7. maddede belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin, kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı belirtilmiştir. Yasanın 10. maddesindeki kayıtlar Kurum tarafından yapılacak olan tescil işlemleri için uygulama alanı bulmaktadır.
Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş kararları; Kurumun prim alacaklarını Bakanlar Kurulu kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi halinde, …’un prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi, yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil yükümlülüğüne aykırılık teşkil ettiğinden, prim tevkifatının yapıldığı tarihi izleyen aybaşından itibaren sigortalı olarak kabulü gerektiği yönündedir.
İlk prim kesintisini izleyen yıllarda prim kesintisi veya ürün tesliminin gerçekleştiğinin belirlendiği durumlarda, bu yıllar için de tespit kararı verilmesi gerekmektedir.
Tarım … sigortalılığının temel koşulu 2926 sayılı Yasanın 2/1 ve 3/b maddelerinde belirtildiği gibi, tarımsal faaliyette bulunmaktır. Prim tevkifatına dayalı tespit davasında, salt ziraat odası ve kooperatif kaydı gibi belgelerin bulunması, davanın kabulü için yeterli değildir. Tarımsal faaliyetin sürdüğünün, faaliyete ilişkin olarak hangi tarımsal ürünlerin üretildiği, nereye satıldığı veya teslim edildiği gibi hususlar da somutlaştırılarak belirlenmelidir. Prim tevkifatı ve ürün tesliminin, bir-iki yıla kadar olan süre dışında süreklilik arzettiği hallerde de, tarımsal faaliyetin sürekli olduğu kabul edilebilir.
Prim kesintisinin bulunmadığı yıllarda, tarımsal faaliyetin saptanması bakımından, ürünlerin ne şekilde değerlendirdiğini ortaya koymak, davacının tarımsal faaliyete elverişli taşınmazlarının bulunup bulunmadığını araştırmak, tarımsal faaliyetin taşınmazların kiralanması suretiyle yürütüldüğü iddia ediliyor ise, bu konuda taşınmazların kimden, hangi yıllar için kiralandığı, hangi tarımsal ürünlerin üretimi için faaliyette bulunulduğu, kiralayan kişinin Tarım … sigortalılığının bulunup bulunmadığı, kiracının kiralama yoluyla tarımsal faaliyetini yürütmeye elverişli tarımsal alet edevatının bulunup bulunmadığı gibi ayrıntılı araştırma yapmak, gerektiğinde tarımsal faaliyetin yapıldığı iddia edilen dönemdeki muhtar ve azaların bilgilerine başvurmak, özetle, tarım faaliyetinin devam edip etmediğini hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde ortaya koymak ve sonucuna göre hüküm kurmak gerekir.
Mahkemece, davacıların murisi …’nin 01/06/1997-31/12/1997 tarihleri arasında Tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesi yerinde ise de, davacının teslim ettiği ürün bedelinden 26/05/2000 tarihinde prim kesintisi yapıldığından prim kesintisini takip eden aybaşı olan 01/06/2000-01/07/2000 tarihleri arasındaki dönem yönünden talebin reddi hatalı olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş, davacıların murisinin 01/06/1997-31/12/1997 ve 01/06/2000-01/07/2000 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa kapsamında Tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar vermek, murisin askerlik borçlanması yapılabilecek askerlik hizmet süresi olup olmadığı ilgili Askerlik Şube Başkanlığından sorularak var ise davacı hak sahiplerine askerlik borçlanmasını yapabilmeleri için önel vermek, davacı hak sahiplerinin kabule konu sigortalılık süresine ilişkin prim borçlarını 6111 sayılı Yasa’dan yararlanarak ödemeleri için önel vermek, askerlik borçlanması ile birlikte primi ödenen gün sayısının toplamı hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasına yeterli ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlamaktan ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmadan eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 09/10/2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.