YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2011/2917
KARAR NO : 2012/16779
KARAR TARİHİ : 08.10.2012
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVALILAR :
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı işveren ve davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 1.8.2002-1.7.2005 tarihleri arasında davalılara ait işyerinde çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kısmen kabulü ile 31.12.2002-1.7.2005 arası davalılara ait işyerinde asgari ücretle çalıştığının tespitine,fazla talebin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden davalı işyerinin 8.7.2005 tarihinde 506 sayılı Yasa kapsamına alındığı, uyuşmazlık dönemine dönem bordrolarının getirtilmediği,davacının … kaydının 8.7.2005 tarihinde başlatıldığı, dosya içinde, Pendik Vergi Dairesi, Sirkeci Vergi Dairesi ve bu ilçelerin … dan gelme yazıların bulunduğu anlaşılmaktadır
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı yasanın 79. maddesi bu tip hizmet tesbiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Somut olayda davalı işyerinin 2002 yılında kiralandığı ve 5 ay kirası ödenmesine rağmen boş tutulduğu, faaliyete 2005 yılında başlandığı, ancak özellikle Pendik Vergi Dairesinin 11.11.2009 tarihli yazısı içeriğine göre davalı işyerinin İstanbul ili … yakasında başka bir işyerinin daha bulunduğu ve oradan Yenibosna’ya taşındığı ve dava tarihi itibariyle kapsamda bulunmadığı, ancak dinlenen tanıkların davacının davalı işyeri olmasa bile davalı işyeri sahipleri nezdinde 2002 yılından beri çalışmasının bulunduğu yönünde beyanların bulunduğu anlaşılmakta olup, davalı işyerinin eski işyeri ve … kayıtları celp edilerek iki işyeri arasında bağlantı olup olmadığı tespit edilmeden ve komşu işyeri tanıkları dinlenmeden mahkemece bu tür davaların kamu düzenini ilgilendirdiği, resen araştırma yapılmasının gerekeceği gözardı edilerek sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, davalı işyerinin Yenibosna’daki davalı işyerine taşınmadan önceki kayıtlarına ulaşarak vergi ve kurum kayıtları getirtilmek suretiyle davacının başka çalışmalarını bildirilip bildirilmediği, uyuşmazlık dönemine ait dönem bordroları getirtilerek kayıtlı bordro tanıkların tespiti ve aralarından resen seçilecek kayıtlı tanık beyanlarına başvurulmak, bordro tanıklarının beyanlarının yetersiz olması durumunda davanın kamu düzenini ilgilendirdiği de dikkate alınarak araştırmanın genişletilip bu dönemlerde çalışması bulunan komşu işyeri işverenleri ve bu işverenler tarafından çalışmaları Kuruma bildirilen kimseler ile benzer işi yapan işyerlerinin kayıtlara geçmiş çalışanları zabıta ve kurum kayıtları marifetiyle belirlenip beyanlarına başvurularak tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle çıkacak sonuca göre bir karar vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan …’ne iadesine, 08/10/2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.