YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2011/15303
KARAR NO : 2013/3784
KARAR TARİHİ : 04.03.2013
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 30/01/2009-27/04/2009 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Davacı, davalı …nin taşeronu olan davalılardan … Ltd. Şti.ne ait … plakalı kamyonda şoför olarak 30/01/2009 – 27/04/2009 tarihleri arasında aylık 1.000 TL ücret ile kesintisiz şekilde çalıştığını belirterek davalı işyerinde 30/01/2009 – 27/04/2009 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, davalı … yönünden davanın husumet nedeni ile reddine, davacının … Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde 2.4120.011138066.34.27.27 sicil sayılı dosyada işlem gören davalı … Hafriyat Nak. Ltd. Şti.’nde; 2009 yılının 1. Ayında 2 gün 66,66 TL prime esas ücret ile, 2009 yılının 2. Ayında 30 gün 1.000 TL prime esas ücret ile, 2009 yılının 3. Ayında 30 gün 1.000 TL prime esas ücret ile, 2009 yılının 4. Ayında 27 gün 899,99 TL prime esas ücret ile hizmet akdine dayalı olarak çalışmışlığının tespitine karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının davalı işveren tarafından Kuruma hiç bildiriminin yapılmadığı, 2009 yılı dönem bordrolarının bulunduğu, dava konusu döneme ait ücret bordrolarının bulunmadığı, davacı ve davalı tanık beyanlarının alındığı anlaşılmaktadır.
1- Hizmet tespiti yönünden açılan davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Yapılacak iş, dava konusu edilen döneme ait dönem bordrolarını getirtip davalı işyerinin kanun kapsamına alındığı tarihi araştırmak, dönem bordrolarında ihtilaflı dönemin tamamında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle davalı işyerine komşu işyerlerini tespit edip bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde kanıtladıktan sonra davacının çalışmasının sürekli çalışma olduğu anlaşılırsa sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
2- Ücret tespiti yönünden açılan davada davacı işçi, işyerinde nitelikli işçi (kamyon şoförü) olarak asgari ücretin üzerinde çalıştığını ileri sürmektedir.
Nitelikli ve tecrübeli bir işçinin, yaptığı işin özelliğine göre asgari ücret üzerinden ücret alması, hayatın olağan akışına aykırıdır. Bu durumun belirlenmesi halinde, işveren tarafından asgari ücret üzerinden düzenlenen belgelerin aksinin kanıtlanamayacağı düşünülemez. Ayrıca davacı şirkete karşı açılan diğer hizmet tespiti davalarında hasım durumunda bulunan tanık sözleri ile de tek başına ücret tespiti yapılamaz. Tanık sözleri tek başına yeterli bir delil değildir.
Mahkemece yapılacak iş, Sosyal Güvenlik Kurumundan davacının sicil dosyası ile işyerine ilişkin dönem bordrolarını getirtmek, yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile işyerinin kapsam ve kapasitesini belirlemek, gerektiğinde işverenin bordrolarında kayıtlı diğer işçilerin beyanına başvurmak, işverenin yaptığı bildirimler ile çalışan işçilerin niteliklerini de karşılaştırarak, işverenin çalıştırdığı işçilerin kıdem ve pozisyonuna göre gerçek ücreti üzerinden bildirilip bildirilmediği üzerinde durmak, davacının asgari ücret ile çalışması olağan olmayan nitelikli bir işçi olup olmadığını, nitelikli bir işte çalıştırılıp çalıştırılmadığını belirlemek, asgari ücretle çalışmasının olağan olmadığı belirlendiği takdirde, işverenin aynı pozisyondaki işçilere ödediği ücretlerin gerçeğe uygun olup olmadığını değerlendirmek, bu bildirimlerin gerçeğe uygun olduğunun belirlenmesi halinde, bu ücretleri esas almak, aksi takdirde benzer işi yapan işyerlerinden, gerektiğinde ilgili meslek odasından emsal ücret araştırması yaparak, elde edilecek sonuca göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile … şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 04/03/2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.