YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/5408
KARAR NO : 2010/5334
KARAR TARİHİ : 06.05.2010
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (…) Mahkemesi
Davacı, 1996-1999 ve 2002 yılları için tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillere hükmün dayandığı kanuni gerektirici nedenlere göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 1996,1999 ve 2002 yıllarında pancar ekimi yaptığı gerekçesi ile tarım … sigortalısı olduğunun tesbiti istemine ilişkindir.Davacı prim kesintilerine dayalı olarak sigortalılığının tespitini amaçlamaktadır.
Mahkemece, davacının tesbit talep ettiği dönemlerde davacıdan prim kesintisi yapılmadığı gerekçesiyle,davacının talep tarihleri dikkate alınarak, davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın, yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79.maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre, sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan Yasa’nın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında, kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 58 yaşını dolduran kadınlarla, 60 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır. Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan resen tescil başlığını taşıyan 9.maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36.maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2.madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçim de prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. …’un … bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 10.maddesine göre, kayıt ve tescil işlemlerinde Valilik, Kaymakamlık, Özel İdare, Belediye, Muhtarlık ve Nüfus İdareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan … Kooperatifleri ile Birliği, T.Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Öte yandan, Kamu düzenini ilgilendiren bu tür tespit davalarında Hakimin özel bir duyarlılık göstererek delilleri kendiliğinden toplaması ve sonucuna göre karar vermesi gerekir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden,davacının 14.09.2001 tarihinde … Ziraat Odasına üye olduğu, üyeliğinin devam ettiği, Tarım Kredi Kooperatifine ve diğer tarım kooperatiflerine kaydının bulunmadığı, sattığı ürün bedellerinden ilk prim kesintisinin 20.05.1997 tarihinde yapıldığı, sonraki yıllarda; 21.06.2000, 20.05.2003 tarihlerinde ürün bedellerinden prim kesintisinin yapıldığı başkaca kesintinin yapılmadığı , 2001 yılında 191 gün, 2002 ,2003 yıllarında 360’ ar gün,2004 yılında 346 gün,2005 yılında 240 gün ve 2006 yılında 357 gün 506 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalı çalışmasının bulunduğu görülmektedir.
Mahkemece,davacının 2003 yılında kesintisiz olarak 360 gün 506 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalı çalışması bulunduğundan bu döneme ilişkin talebin reddi doğrudur. Ancak 01.06.1997-31.12.1997 tarihleri arasına ve 01.07.2000-31.12.2000 tarihleri arasına yönelik tesbit talebi yönünden, her ne kadar talep 1996, 1999 ve 2002 yıllarına ilişkin ise de bu tür tesbit davalarının kamu düzenine ilişkin olduğu ve resen araştırma gerektirdiği gözetilmeden,ürün yetiştirilen yıllara ait prim tevkifatının takip eden yıllarda yapıldığı da göz ardı edilerek yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Yapılacak …, davacının 01.06.1997-31.12.1997 tarihleri arasında, 01.07.2000-31.12.2000 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa kapsamında tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 06.05.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.