YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/4655
KARAR NO : 2011/5902
KARAR TARİHİ : 21.06.2011

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, tescil ve sigortalılığının iptaline ilişkin Kurum işleminin iptaliyle,sigortalılığının geçerli olduğunun tespitine, karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R

Davacı, oda kaydının usulsüz olması nedeniyle … hizmetinin iptaline ilişkin Kurum işleminin iptalini istemiştir.
Mahkemece davanın kabulü ile, davacının 02/01/1987 – 07/04/1996 ile 01.01.1997-01.07.2001 tarihleri arasındaki Sigortalılığının iptaline ilişkin 11.10.2002 tarih ve 25789 sayılı davalı Kurum ( … ) işleminin iptaline karar verilmiştir.
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren, 1479 sayılı yasanın 24. maddesi ilk şekliyle, sigortalılığın oluşumu için, kendi ad ve hesabına bağımsız çalışma olgusunun gerçekleşmesi yanında, ayrıca, kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu da aramıştır. Bu kuruluşlara kayıt tarihi ise, sigortalılığın başlangıcı yönünden, yasal karine kabul edilmiştir. 04.05.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı yasa, …’lu olabilme yönünden, söz konusu 24. maddenin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu kaldırmış, sadece yasanın temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulunun gerçekleşmesi durumunda, sigortalılığın oluşacağını yeterli görmüştür. Buna karşın, 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı yasa bağımsız çalışanların sigortalı olabilmeleri yönünden vergi yükümlülüğünü öngörmüş, vergiden muaf olanların da kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olmaları durumunda yine sigortalı sayılacaklarını kabul etmiştir. Nihayet, 22.03.1985 yürürlük tarihli 3165 sayılı yasa, sigortalılığa karine yönünden vergi kaydının, bu kaydın bulunmaması veya vergiden muaf olunması halinde, esnaf ve sanatkar sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kayıtlarının esas alınacağını belirlemiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 27.11.1986 tarihli giriş bildirgesi Bismil Mal Müdürlüğündeki vergi kaydı nedeniyle 29.04.1982 tarihi itibariyle kayıt ve tescilinin yazıldığı, 01.01.1987 tarihinde vergi kaydının sona ermesi ile de terkinin yapıldığı 24.12.1997 tarihinde giriş bildirgesi ile Kuruma yeniden başvurduğu 31.08.1995 tarih ve 602 sıra numarası ile Bismil esnaf ve Sanatkarlar Odasındaki üye kaydına istinaden 20.04.1982 tarihi itibariyle 1479 sayılı Yasa kapsamında zorunlu … sigortalısı olarak tescil edildiği, tescilin mükerrer olduğu anlaşılınca 16.12.1997 tarihli başvurusunun iptal edildiği tescilinin 10.07.2001 tarihine kadar devam ettiği, Kurumca, 14.08.2001 tarih ve 9231 sayılı yazıyla,Bismil Esnaf Odası kayıtlarının müfettiş raporuyla usulsüz olduğu tesbit edildiğinden … hizmet sürelerinin iptal edildiği, Bismil Esnaf Odasına 25.08.1995 tarihinde kayıtlı olduğunun gözüktüğü kaydının devam ettiği, Odaca eski kayıt defterinin sunulmadığı, 1997 tarihli kayıt defterinin sunulduğu,1997 tarihli kayıt defterinin gelişigüzel tutulduğu, imzaların eksik atıldığı, karar defterinin,1996 yılı öncesine dair hazırun cetvellerinin, aidat ödemeye dair makbuzların sunulmadığı, 24.02.2000 tarihli 279 sayılı Kurum Genelgesi uyarınca mahallinde düzenlenen tutanakta; davacının Bismil Noterliğinin …. yevmiye numarası ile noter tasdikli Üye Kayıt Defterinin 602 sicil numarası ile 31.08.1985 tarihinde kaydolduğunun, Bismil Nüterliğinin … yevmiye numarası ile tasdiklenmiş üye kayıt defterinin 113. sayfasında 1251 sıra sicil ile kayıtlı olduğu 01.07.2001 tarihinde 115 sayılı karar ile tekinin yapıldığı yönetim kurulu üyelerinin imzalarının olmadığı odaya 14 TL aidat ödediği İl Müdür Yardımcısı, Şef ve Memurdan oluşan 3 kişilik kurul tarafından tesbit edildiği, 15.02.1982-01.01.1987 ve 08.04.1996-31.12.1996 tarihleri arasında vergide kayıtlı olduğu esnaf sicil kaydının bulunmadığı, 27.04.2001 tarihli müfettiş raporunda, davacıya ilişkin bölümde; … adına düzenlenen giriş bildirgesinin 27.11.1986 tarih ve 39390 sayı ile kurum kayıtlarına girmesi üzerine adı geçenin Bismil Esnaf ve Sanatkarlar Odasındaki Kaydına istinaden 20.04.1982 tarihi itibariyle …’a kayıt ve tescil edildiği, adı geçenin 602 sicil numarası ile 31.08.1995 tarihinden beri kayıtlı olduğu, esnaf sicil kaydına rastlanmadığı, beyanı alınan tanıklar davacının 15.02.1992-01.01.1987 arası muhasebecilik yaptığı, 1987 yılından sonra 1 yıl bakkal dükkanı işlettiği 5 yıl kadar zahirecilik yaptığını söyledikleri davacının geçmişe yönelik olarak …’a tabi sigortalılığının gerçekleştiği dolayısıyla Bismil Esnaf ve Sanatkarlar Odasına yapılan kaydın usulsüz olduğu ve bu nedenle davacının 20.04.1982-01.07.2001 tarihleri arasındaki …’a tabi hizmet sürelerinin iptal edilmesi gerektiği, ayrıca Bismil Esnaf Odası üye kayıt defterinin 1997 yılında yeni deftere kayıt edildiği, eski üye kayıt defterinin akıbetinin bilinmediği gerekçesi ile müfettişliğe ibraz edilmediği, sonradan yapılan kaydın usule aykırı olduğu, bu kayıtlar sırasında odayla ilgileri bulunmayan kişilerin kaydının yapılarak … dan haksız yere hizmet süresi kazandırmanın amaç edinildiği, bunun ortaya çıkmasını önlemek için odanın eski üye kayıt defterleri ve yönetim kurulu karar defterlerinin ibraz edilmediği bahse konu üye kayıt defterlerinin gelişigüzel yeni deftere kayıt edildiği , defterde üyelikle ilgili bilgiler ve imzaların olmadığı, eski defterlerin ibraz edilmemesi nedeni ile bu defterlerin güvenilirliği konusunda tereddütler oluştuğu , 1997 yılında yeni defterdeki kayıtlara göre …’a kayıt ve tescili yapılan ve başka bir yerde kaydı bulunmayan kişilerden bilgisine başvurulmak üzere gelenlerin genellikle zahirecilik ve seyyar satıcılık gibi mesleklerle uğraştıklarını ancak buna ilişkin belge ibraz edemedikleri, odaya aidat ödemediklerini ve seçimlerde oy kullanmadıklarını beyan ettikleri, oda kayıtlarının çok eski tarihlerde başlamasına ve sadece oda kaydı olduğu halde vergi mükellefiyeti ve esnaf sicil kaydı olmaksızın bağımsız çalışmalarını nasıl devam ettirdiklerini ve …’a neden 1998-1999 yılında başvurdukları konusunda inandırıcı bir açıklamada bulunamadıklarını ,incelemeye konu kişilerin 1984 yılından öncesine ilişkin hazırun cetvellerinin temin edilemediğini , İl Müdürlüğünce kayıtların doğruluğu ile ilgili yapılan tetkiklerinde oda başkanlığınca eski defter ve belgeler ibraz edilemediği için sonradan düzenlenen defterdeki bilgilere itibar edilerek tutanak tutulduğu bu nedenlerle davacının sigortalılığının geçersiz sayılarak, aylık bağlanmış olanların aylıklarının iptal edilmesi gerektiğinin bildirildiği,Bismil Esnaf Odası yöneticileri ve üyelerinden oluşan 59 kişi hakkında resmi evrakta sahtekarlık suretiyle Kamu Kuruluşunu dolandırmak suçlarından Diyarbakır 3.Ağır Ceza Mahkemesine kamu davası açıldığı, davanın derdest olduğu,İddianamede, eski üye kayıt defterinin ibraz edilemediği, mevcut üye kayıt defterinin düzenli tutulmadığı, oda ile ilgisi bulunmayan kişilerin odaya kaydının yapılarak … dan haksız aylık almalarının sağlandığının belirtildiği, davacı hakkında da resmi evrakta sahtecilik yapılarak kamu kurumunu dolandırmakla suçlanmasıyla dava açıldığı,Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesinin 2003/65 Esas sayılı dava dosyasında Bismil Esnaf ve Sanatkarlar Odası üye kayıt defterleri üzerinde yapılan Kriminal İnceleme raporunun 5. sayfasında davacının Bismil Noterliğince… yevmiye numarası ile tasdiklenmiş üye kayıt defterinin 59. sayfasında 224 ve 232. sıra numaralarında kayıtlı olduğu, Kriminal raporun 9. sayfasında; bu kaydın doküman inceleme cihazı ile yapılan incelemeleri neticesinde belirtilen kayıt üzerinde tahrifat amaçlı olarak silinti-kazıntı veya ilave yapıldığını gösterir nitelikte yeterli bulgulara rastlanılmadığı şeklinde değerlendirme yapıldığı anlaşılmaktadır.
Davacının 20.04.1982-01.07.2001 tarihleri arasında usulüne uygun (geçerli) bir oda kaydının bulunmaması nedeniyle bu dönemde sigortalılık şartlarını taşımadığının kabulü gerekir.
Ancak davalı Kurum’un geçmişe yönelik (uyuşmazlık konusu dönemi de kapsar şekilde) prim tahsil etmesi ve uzun süre bu primleri kullanması sigortalıya yaşlılık aylığı bağlayıp aylık konusunda umut verdikten sonra davacının sigortalılığını ve yaşlılık aylığını iptal etmesi Medeni Kanun’un 2. maddesinde ifadesini bulan objektif iyi niyet kurallarıyla bağdaşmayacaktır. Nitekim, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 01.10.1997 gün ve E: 1997/10-578, K: 1997/758; 24.09.2003 gün ve 2003/10-489, 2003/490 sayılı kararı da bu doğrultudadır.
Ne var ki; kimse kendi hilesinden istifade edemeyeceğinden bu kuralın uygulanabilmesi için usulsüz oda kaydının davacınında katılımının bulunduğu mavazaalı bir işlem sonucu oluşturulmaması gereklidir.
Davacının 1479 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu … sigortalılığını sağlayan Bismil Esnaf Odası kayıtlarının sahtecilik suretiyle oluşturulduğu iddiasıyla, oda yöneticileri , üyeleri ve davacı hakkında ceza davası açılması, oda kayıtlarının sahtecilik suretiyle oluşturulup oluşturulmadığının, oluşturulmuş ise bu sahtecilik işleminin davacının katılımı ile gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği bu dava sonucu verilecek karar ile saptanmasının mümkün olması karşısında, oda kaydının sahtecilik yoluyla oluşturulduğu ve bu işlemin davacının katılımı ile gerçekleştirildiğinin anlaşılması halinde oda kaydına hukuken diğer verilemeyeceği bu durumda somut olaya MK 2. maddesi uygulanamayacağından ceza yargılamasının sonucu beklenilerek tüm delillerin değerlendirilmesi ve bir sonuca varılması gerekirken, mahkemece ceza davasının sonucu beklenmeden eksik inceleme ile tanık sözleri ile yetinilerek sonuca gidilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı- karşı davacı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 21.06.2011 gününde oybirliği ile karar verildi.