YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/3399
KARAR NO : 2010/4313
KARAR TARİHİ : 14.04.2010

Davacı, … vekili Avukat … ile davalı, Sosyal Güvenlik Kurumu vekili Avukat … aralarındaki tespit davası hakkında Afyonkarahisar İş Mahkemesince verilen 26.12.2008 gün ve 438/556 sayılı kararın Onanmasına ilişkin Dairemizin 31.03.2009 gün ve 4720-4680 sayılı ilamına karşı davacı tarafından süresi içinde karar düzeltme yoluna başvurulmuş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

K A R A R

İstek, nitelikçe maddi hatanın düzeltilmesi istemine ilişkindir.
İş mahkemelerinden verilen kararlar ve buna bağlı Yargıtay ilamına karşı karar düzeltme yolu bulunmamaktadır. Ne var ki, Yargıtay onama ve bozma kararlarında maddi yanılgı bulunması halinde usuli kazanılmış haktan söz edilemeyeceği, giderek maddi yanılgının düzeltilmesi gerektiği Yargıtay’ın oturmuş ve yerleşmiş içtihatlarındandır.
Davacı vekili, 11.02.2010 havale tarihli dilekçesi ile, davacının ziraat odası kaydı ile tarım kredi kooperatifi kaydı bulunduğu halde, yargılama sırasında anılan kayıtların olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verildiğini, davacının 01.10.1995 tarihinden 19.12.2006 tarihine kadar tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmesi gerektiğini belirterek, bu yanlışlığın düzeltilmesini istemiştir. Öte yandan, maddi yanılgının düzeltilmesine konu Afyonkarahisar İş Mahkemesi’nin 30.01.2008 gün ve E:2007/31, K:2008/24 sayılı kararının, Dairemizin 5.07.2008 gün ve E:2008/6196, K:2008/12861 sayılı kararı ile onandığı dosya içeriğinden anlaşılmaktadır.
Davacı, 01.01.1986-19.12.2006 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa’ya tabi tarım … sigortalısı olduğunun tesbitini istemiştir.
Mahkemece, davacının davasının kısmen kabulü ile, 01.10.1995-31.12.1995 ve 01.08.2006-19.12.2006 tarihleri arasında davacının tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kuruma başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan yasanın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 58 yaşını dolduran kadınlarla, 60 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır. Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan, resen tescil başlığını taşıyan 9. maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurumca resen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36. maddesi kapsamında Kurumun prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2. madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçim de prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. …’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı resen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği resen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. Ayrıca, 2926 sayılı Yasa’nın 10. maddesine göre kayıt ve tescil işlemlerinde valilik, kaymakamlık, özel idare, belediye, muhtarlık ve nüfus idareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan … kooperatifleri ile birliği, Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Yapılan incelemede, davacının tarım … sigortalısı olarak tescil kaydı bulunmadığı, üzerine kayıtlı zirai arazisinin bulunduğu, pancar ekicileri kooperatifi kaydı bulunmadığı, davacının sattığı ürün bedelinden 20.09.1995 ve 27.07.2006 tarihlerinde prim kesintilerinin yapıldığı, bunların dışındaki sürelerde ürün bedelinden prim kesintisi yapıldığına ilişkin dosyada belge bulunmadığı, Sandıklı Ziraat Odası Başkanlığı’nın mahkemeye verdiği 12.03.2007 tarihli cevabi yazısında davacının kaydı bulunmadığını belirttiği, Sorgun Tarım Kredi Kooperatifi’nin mahkemeye verdiği 23.10.2007 tarihli cevabi yazısı ile davacının kaydının bulunmadığını bildirdiği, ancak, davacı vekilinin temyiz dilekçesi ekinde sunduğu Sorkun Tarım Kredi Kooperatifi’nin 06.02.2008 tarihli ve Sandıklı Ziraat Odası Başkanlığı’nın 05.03.2008 tarihli yazılarında, davacının 05.10.1998 tarihinden itibaren ziraat odası kaydı ve 06.02.1995-20.10.2003 tarihleri arasında tarım kredi kooperatifi kaydı olduğunun belirtildiği görülmüştür.
Yapılacak iş, bu tür davaların kamu düzenini ilgilendirdiği gözönünde tutularak, Sorkun Tarım Kredi Kooperatifi ile Sorgun Tarım Kredi Kooperatifi’nin aynı kooperatif olup olmadığını araştırmak aynı ise, Sorgun Tarım Kredi Kooperatifi ile Sandıklı Ziraat Odası Başkanlığı cevapları arasındaki çelişki giderilmek ve çıkacak sonuca göre karar vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme sonucunda yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki, Afyonkarahisar İş Mahkemesi’nin 30.01.2008 gün ve E:2007/31, K:2008/24 sayılı kararı maddi hata sonucu Dairemizin 15.07.2008 gün ve E:2008/6196, K:2008/12861 sayılı kararı ile onanmıştır.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan maddi hata istemi kabul edilmeli, Dairemizin 15.07.2008 gün ve E:2008/6196, K:2008/12861 sayılı onama ilamı kaldırılarak, mahkemenin 30.01.2008 gün ve E:2007/31, K:2008/24 sayılı kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının maddi hata isteminin kabulüyle, Dairemizin 15.07.2008 gün ve E:2008/6196, K:2008/12861 sayılı onama ilamının kaldırılmasına, Afyonkarahisar İş Mahkemesi’nin 30.01.2008 gün ve E:2007/31, K:2008/24 sayılı kararının yukarıdaki şekilde araştırmaya yönelik olarak BOZULMASINA, 14.04.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.