YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/1745
KARAR NO : 2011/1957
KARAR TARİHİ : 07.03.2011

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde 1.8.1997- 27.7.2004 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitiyle sigorta kayıtlarının düzeltilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan kurum vekilince duruşmasız, … tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan ve temyiz konusu hükme ilişkin dava, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 435/2 maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hallerden hiçbirine uymadığından Yargıtay incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının 01.08.1997-27.07.2004 tarihleri arasında davalı işverene ait işyerinde çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, istemin kabulü ile dava dışı … na ait … sicil nolu hizmet cetvelinde davacının isim ve soyismi yazılı olarak bildirilen 1997/3, 1998/1, 1998/3, 1999/1, 1999/2,1999/3, 2000/1,2 ve 3 dönemi arasındaki çalışmaların davacıya ait 3409199720357 sicil numarasından sayılması gerektiğini tespiti ile Kuruma bildirilmeyen 1998/2 dönemde 120 gün, 2001 yılında 360 gün, ve 2002/1 dönemde 120 2002/2 dönemde 44 gün çalışmalarının tesbitine karar vermiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacının davalı işverenler adına işlem gören … sicil nolu iş yerinde 01.08.1997 tarihinde çalışmaya başladığını gösterir giriş bildirgesinin Kuruma verildiği ve davacının … SSK sicil no ile bu iş yerinden 01.08.1997 tarihinden itibaren 1997/2 döneminde 30 gün, … sicil nolu iş yerinde 15.06.2002-27.07.2004 tarihleri arasında 2002/2 dönemde 76 gün, 2002/3 dönemde 120 gün, 2003/1 dönemde 120 gün, 2003/2 dönemde 120 gün, 2002/3 dönemde 120 gün, 2004/1 döneminde 120 gün, 2004 yılı 5,6 aylarında 30’ar gün ve 7 ayında 27 gün çalışması Kuruma bildirilmiştir. Ayrıca … SSK sicil nolu …’nun SSK hizmet cetvelinde … adı yazılarak davalı işverenler adına işlem gören … sicil nolu iş yerinden 1997/3 döneminde 120 gün, 1998/1 dönemde 60 gün ve … ve ortakları unvanlı 0909 1010814 sicil nolu iş yerinde 01.03.1998-01.05.1999 tarihleri arasında 1998/1 dönemde 60 gün, … sicil nolu iş yerinden 01.05.1999-31.12.2000 tarihleri arasında 1999/2 dönem 120 gün, 1999/3 dönem 120 gün, 2000/1 dönem 120 gün, 2000/2 dönem 120 gün ve 2000/3 dönem 120 gün çalışması Kuruma bildirildiği, bildirimlere uygun olarak da primlerinin ödendiği, bildirimlerin yapıldığı iş yerlerinin 506 sayılı Yasa kapsamında olduğu, davalı işverenler adına işlem gören 9091005731 sici nolu iş yerinden Kuruma verilen 1997/2 dönem ile 2004 yılı 7 ayları arasındaki döneme ait bordrolarının gönderildiği anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 01.10.2008 günü yürürlüğe giren geçici 7. maddesinde, bu Yasanın yürürlük tarihine kadar 506 sayılı, 1479 sayılı, 2925 sayılı, bu Yasa ile mülga 2926 sayılı, 5434 sayılı Yasalar ile 506 sayılı Yasa’nın geçici 20. maddesine göre sandıklara tâbi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammı, itibarî hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık süreleri tabi oldukları Yasa hükümlerine göre değerlendirileceği yönündeki hükmün öngörülmüş olması ve genel olarak yasaların geriye yürümemesi (geçmişe etkili olmaması) kuralı karşısında davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasa’nın 79/10. maddesidir. Bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında; resmi belge veya yazılı delillerin bulunması, sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması, salt, bu nedene dayalı istemin reddine neden olmaz. Somut bilgilere dayanması, inandırıcı olmaları koşuluyla, Kuruma bildirilen dönem bordroları, tanıkları veya iş ilişkisini bilen veya bilmesi gereken işverenler tarafından Kuruma bildirilen komşu işyerleri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen kimi diğer kanıtlarla dahi sonuca gitmek mümkündür.
Sosyal Güvenliğe yönelik bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği araştırılmalı, işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, süreklimi kesintilimi olduğu, başlangıç ve bitiş tarihleri konularında tanıkların sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları işveren, işçi ve
işyeriyle ilişkileri dikkate alınmalı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği ile bu beyanlar kontrol edilmeli, mümkün oldukça işyerindeki çalışmaları dava konusu sürede süreklilik arz eden işyeri çalışanları ile kayıt ve araştırma yolu ile belirlenmiş komşu ve yakın işyerinden tanıklar dinlenilmeli, çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde açıkça belirlenmelidir.
Somut olayda davacının, …a ait … sicil nolu hizmet cetvelinde davacının isim ve soyismi yazılı olarak bildirilen 1997/3, 1998/1, 1998/3, 1999/1, 1999/2,1999/3, 2000/1,2 ve 3 dönemi arasındaki çalışmaların davacıya ait … sicil numarasından sayılması gerektiği ile ilgili verilen tespit kararı yerinde ise de; Kuruma bildirilmeyen 1998/2, 2001/1,2,3 2002/1, ve 2002/2 döneme ait verilen tespit kararı yönünden dinlenen tanıklar bordro tanığı olmadığı halde anlatımları ile yetinilerek sonuca gidilmesi doğru değildir.
Yapılacak iş; öncelikle 2001/1,2,3 2002/1, ve 2002/2 dönem yönünden tespit kararı verilen … sicil nolu iş yerine ait dönem bordroları ile iş yeri kayıtlarını istemek, ayrıca davalı işverenler adına işlem gören … sicil nolu iş yerinde 1998/2 dönem ile tespit kararı verilen dönemdeki … sicil nolu işyerinde çalışmaları görülen tanıkların beyanlarına başvurmak, dönem bordrolarının bulunmaması yada bordro tanıklarının adreslerinin tespit edilemediği ya da beyanları ile yetinilmediği takdirde, davacının varsa bildiği komşu iş yerlerini sormak, ayrıca Kurumdan bilgi alınarak veya Emniyet yoluyla yaptırılacak araştırma sonucu iş yerine komşu veya yakın işyerlerinden belirlenen çalışanların ve işyeri sahiplerinin beyanlarına başvurmak, … sicil nolu iş yerinin davalılar adına tescilli bir iş yeri olduğunun anlaşılması halinde tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar vermek, davalılara ait olmadığının anlaşılması halinde ise … sicil nolu iş yeri ile ilgili süreler yönünden ret kararı vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum ile davalı …’ın bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan …’a iadesine, 07.03.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.