YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/11596
KARAR NO : 2010/11514
KARAR TARİHİ : 23.11.2010
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalı işveren nezdinde 01.03.2000-19.03.2004 tarihleri arası geçen çalışmalarının tespiti ile işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Sosyal Güvenlik Kurumu ve …. Ayakkabı Çanta Deri ve Tekstil Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre davalı SGK Başkanlığı ile ….Ayakkabı Çanta Deri ve Teks.Tic.Ltd.Şirketi vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava davacının 1.3.2000- 19.3.2004 tarihleri arasında davalılara ait ayakkabı imalathanesi işyerinde ayakkabı montaj kalfası olarak kesintisiz olarak çalıştığı iddiasına dayalı SGK’na eksik bildirilen sürenin tespiti ile bir kısım işçilik alacaklarının davalı işverenlerden müştereken ve müteselsilen tahsili isteğine ilişkindir.
Mahkemece davanın davalı Carel Ltd.Şirketine ait işyerinde 1.3.2000- 19.3.2004 tarihleri arasında 1458 gün çalıştığının, 140 günlük çalışmanın Carel Ltd.Şirketi, 377 günlük çalışmanın Korhan Ltd.Şirketi tarafından olmak üzere toplam 517 günlük çalışmanın bildirildiğinin kabulüyle eksik bildirilen 941 günlük çalışmanın tespiti ile bir kısım işçilik alacaklarının davalı şirketlerden tahsiline karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden mahkemece 14.8.2001- 19.3.2004 tarihleri arasındaki dönem yönünden eksik bildirilen sürenin tespitine ilişkin olarak verilen karar doğrudur.
Dosyadaki hizmet cetvelinin tetkikinden davacının …Ltd.Şirketine ait işyerinden 14.8.2001- 2.1.2002 tarihleri arasında 140 gün, davalı Korhan Ltd.Şirketi tarafından 2.5.2002- 30.1.2004 tarihleri arasında 377 gün çalışmasının bildirildiği anlaşılmaktadır.
Gerçekten, davacının, işyerindeki çalışmaları işe giriş bildirgelerine, aylık ve üç aylık bordrolara dayanılarak Kuruma kısmi olarak bildirilmiş ve bildirime uygun olarak da primleri ödenmiştir. Öte yandan işe giriş bildirgesi ve bordrolar davacı çalışmalarının işyerinde kesintili geçtiğinin karinesidir. Karinenin tersinin ise eşdeğerdeki belgelerle kanıtlanması gerektiği söz götürmez. Bu gibi durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/2135-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10ç.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olaya gelince; 1.3.2000- 14.8.2001 tarihleri arasındaki dönem yönünden mahkemece açıklanan şekilde fiili çalışmanın varlığının yöntemince araştırılmadan sonuca gidildiği ortadadır. Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesinde, bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında; resmi belge veya yazılı delillerin bulunması, sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması, salt, bu nedene dayalı istemin reddine neden olmaz. Somut bilgilere dayanması, inandırıcı olmaları koşuluyla, Kuruma bildirilen dönem bordroları, tanıkları veya iş ilişkisini bilen veya bilmesi gereken işverenler tarafından Kuruma bildirilen komşu işyerleri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen kimi diğer kanıtlarla dahi sonuca gitmek mümkündür.
Mahkemece dinlenen tanıklardan …’ün işyerinde 2003-2008 yılları arasında, …’in 2000-2001 yılı 8 ayı arasında çalıştığı , tanık…ın ise hizmet tespiti davası açmak suretiyle sonradan 2000- 2004 yılları arasındaki çalışmalarını tespit ettirdiği, 2000-2004 yılları arasında çalıştığını ileri süren …’in ise işyeri dönem bordrolarında 2002 yılı l.dönemde 105 gün, 2.dönemde 33 gün; 2003 yılı l.dönemde 63 gün, 2.dönemde 20 gün, 3.dönemde 90 gün, 2004 yılı l.dönemde 30 gün çalışması gözükmektedir. Bu tanıkların beyanları uyuşmazlık konusu 1.3.2000- 14.8.2001 tarihleri arasındaki dönem yönünden fiili çalışmanın kabulü için yeterli değildir.
Yapılacak iş; 1.3.2000- 14.8.2001 tarihleri arasındaki dönem yönünden davacı ile aynı dönemde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlarına geçmiş diğer dönem bordrosu tanıklarını dinlemek bunların adreslerinin tespit edilememesi halinde komşu işyerlerinde çalışan kayıtlı kişiler belirlenerek beyanlarına başvurmak gerçek çalışma olgusu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2.6.,9. ve 79/8. maddeleri gereğince kanıtlandıktan sonra bir karar vermektedir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve Yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde kararı temyiz eden davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı …Ltd.Şirketinin işçilik alacaklarına ilişkin hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden ilgiliye iadesine, 23.11.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.