YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/8401
KARAR NO : 2010/6300
KARAR TARİHİ : 01.06.2010
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, 1.3.1985-30.7.2008 tarihleri arası SSK’lı hizmetleri hariç tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Davacı kısa süreli 506 sayılı Yasa kapsamında SSK na tabi çalışması dışında 2926 sayılı Yasa’ya tabi sigortalı olduğunun ve yaşlılık aylığına hak kazandığının tesbitini talep etmiş, mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de bu sonuç usul ve yasaya uygun bulunmamaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79.maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan Yasa’nın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında, kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 58 yaşını dolduran kadınlarla, 60 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır.Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan resen tescil başlığını taşıyan 9.maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36.maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2.madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçimde prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. …’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 10.maddesine göre kayıt ve tescil işlemlerinde Valilik, Kaymakamlık, Özel İdare, Belediye, Muhtarlık ve Nüfus İdareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan … Kooperatifleri ile Birliği, T.Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Tarım … sigortalılığının devamı sırasında diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmaların bulunması halinde bunların özellikle kısa süreli çalışmalar olması ve bu çalışmaların varlığı halinde de tarımsal faaliyetin devam ettiğinin kayıt, belge ve delillerle desteklenmesi durumunda tarımsal faaliyeti devam ettirme iradesinin kaybolmadığı kabul edilir. Uzun süreli çalışmaların devreye girmesi durumunda artık iradenin, bu çalışmanın tabi olduğu sigorta kolunda oluşacağı açık olduğundan, uzun süreli çalışma sonrasında tarım sigortalılığının devam etmeyeceği ancak kuruma yeniden müracaatın bulunması veya tarım … sigortalılığına devam etme iradesini ortaya koyacak şekilde düzenli prim ödemelerinin ya da sattığı ürünlerden prim tevkifatlarının yapılmış olması durumunda devam edebileceği Dairemizin giderek Yargıtay’ın yerleşmiş görüşlerindendir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 14.02.2007 gün ve E:2007/21-73, K:2007/71; 11.07.2007 gün ve E:2007/21-543, K:2007/541 sayılı kararları).
Somut olayda davacının 01.03.1985 tarihli işe giriş bildirgesi ile re’sen aynı tarih itibariyle 2926 sayılı Yasa kapsamında tescil edildiği, 1995 yılında toplam 90 gün , 506 sayılı Yasa’ya tabi kısa süreli sigortalılığın bulunduğu, davalı Kurumca bu çalışmanın öğrenilmesi üzerine 3.8.1995 tarihi itibariyle terkin edilip 1.1.2005 tarihi itibariyle yeniden tescil edildiği, Ziraat Odası kaydının 28.6.2006 tarihinde başlayıp devam ettiği, prim kesintilerinin 26.5.2006 sonrasında yapıldığı anlaşılmakla birlikte; tapulu taşınmazlarının, büyük ve küçükbaş hayvanlarının bulunduğu, zabıta araştırması ile de 1985 yılından beri kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunduğunun bildirildiği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; davacının hangi tarihten beri hayvan sahibi olduğu hususunun gerekirse İlçe Tarım Müdürlüğünden sorulmak, menşey şahadetnamesi, kulak numarası, aşı kağıtları v.b. gibi delillerin sunulmasına imkan tanımak,tapulu taşınmazların edinme ve intikal tarihlerini araştırmak, tarımsal faaliyetin hangi tarihler arasında devam ettiği hususunu hiçbir duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlendikten sonra davacının 506 sayılı Yasa’ya tabi kısa süreli sigortalılığın 17.10.1995 tarihinde sona ermesinden sonra tarımsal faaliyetinin devam ettiğinin zirai arazisi veya hayvan belgeleri ile anlaşılması halinde 3.8.1995-1.1.2005 tarihleri arasında kısa süreli 506 sayılı Yasa’ya tabi sigortalı olduğu süre dışında tarım … sigortalısı olduğunun kabulüyle yaşlılık aylığı şartlarının oluşup olaşmadığını tartışıp çıkacak sonuca göre bir karar vermektir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 01.06.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.