YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/8273
KARAR NO : 2010/6226
KARAR TARİHİ : 01.06.2010
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, meslek odası kayıt başlangıcının 21.12.1972 olduğunun tespitiyle, yaşlılık aylığının iptali ve yersiz ödemenin iadesine ilişkin işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davacı meslek odası kayıt başlangıcının 21.12.1972 tarihi olduğunun tespitiyle, davalı Kurumun yaşlılık aylığının iptali ve yersiz ödemenin iadesine ilişkin işleminin iptalini istemiştir.
Mahkemece, istemin reddine karar verilmiş ise de varılan sonuç doğru görülmemiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 21.12.1977 tarihinde Madeni Eşya Sanatkarları Derneği kaydına istinaden 1479 sayılı Yasaya tabi … sigortalısı olarak tescil edildiği, 21.12.1977 tarihinde ilgili derneğe kayıt başvurusunda bulunup 1152 numara ile kayıt ücreti alınarak kaydedildiği, 30.5.1989 tarih ve 24 sayılı yönetim kurulu kararıyla kaydının silindiği, 10.10.1984-31.5.1989 tarihleri arasında Esnaf Sicil kaydının devam ettiği, davacıya 31.5.1989 tarihli başvurusuna istinaden 5887 gün prim ödeme gün sayısıyla sigortalılık başlangıcı 21.12.1972 tarihi olarak esas alınmak suretiyle yaşlılık aylığı bağlandığı, sonradan davacının sosyal güvenlik destek primi belgelerinde meslek oda kayıt tarihleri arasında farklılık olduğu gerekçesiyle, oda kayıt tetkiki neticesinde meslek odası kaydının başlangıcının 21.12.1977 olarak değiştirilmesi nedeniyle sigortalılık süreside değiştiğinden kurumca 10.6.2005 tarihinde yaşlılık aylığı iptal edilerek toplam 29.493,01 TL yersiz ödemenin iadesinin talep edildiği, davacı tarafından dosyaya 31.5.1989 tarihinde borçlanma açıklamasıyla ( 199 518 673) … numarasıyla 31.238 TL ve 1.300 TL lik iki adet ödeme makbuzunun ibraz edildiği, kurum tarafından ise 1972-1977 arası herhangi bir borçlanmanın bulunmadığının bildirildiği, davacının 23.11.1953-23.5.1956 tarihleri arası askerlik süresini 16.5.1989 tarihinde kuruma borçlanarak ödediği anlaşılmaktadır.
Gerçekten; 1.4.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde zorunlu … sigortalılığı için esnaf sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kaydı aranırken 4.5.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa’nın 24. maddesinin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulu kaldırılmış sadece yasanın temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulu getirilmiş, 20.4.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa’nın 24. maddesi değiştirilerek zorunlu … sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olması şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için meslek kuruluşuna kayıtlı olma yeterli görülmüş, 22.3.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3165 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu … sigortalılığı için vergi kaydı veya esnaf sicil kaydı veya oda kaydının bulunması yeterli görülmüş, 2.8.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu … sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olma şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için esnaf sicil kaydı ve oda kaydının bir arada bulunması yeterli görülmüştür.
Somut olayda her ne kadar davacının meslek dernek kaydı 21.12.1977 tarihinde başlamış ise de, kurumca davacının meslek dernek kaydının başlangıç tarihi 21.12.1972 olarak kabul edilerek 31.5.1989 tarihli başvurusuna istinaden yaşlılık aylığı bağlanmış olup, aylık bağlandıktan 16 yıl sonra Kurumun daha önce kabul ettiği 21.12.1972 sigortalılık başlangıç tarihinin ve süresinin, davacının yaptığı borçlanma geçerli sigortalılık tescili bulunmadığından kabul edilmeyerek, sigortalılık başlangıç tarihinin ve buna bağlı olarak primi ödenmiş sigortalılık süresinin aylık bağlanmasına yetmeyeceği gerekçesiyle yaşlılık aylığı bağlanması ve ödenmesi işleminin iptali sosyal güvenlik hukukuna ve iyiniyet ilkelerine aykırıdır. Davalı kurumca kendi hatalı işlemi nedeniyle davacının 1972-1977 yılları arası sigortalılık şartlarını taşımadığı dönemin primleri geçmişe yönelik şekilde tahsil edilip uzun süre kullanıldıktan, davacıya sigortalı olduğu inancı verildikten sonra, yaptığı yanlışlığın farkına vararak, davacının sigortalılığının ve bağlanmış yaşlılık aylığının 16 yıl gibi uzun bir süre sonra iptal edilmesi Medeni Kanunun 2. maddesinde ifadesini bulan objektif iyi niyet kuralları ile bağdaşmadığından davacının belirtilen tarihler arasında 1479 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olarak kabul edilmesi ve buna bağlı olarak da bağlanmış yaşlılık aylığının ödenmesine devam edilmesi gerekmektedir. Yargıtay H.G.K.’nun 01.10.1997 gün, 1997/10-578 E., 1997/758 K.sayılı kararında da bu yön açıkça belirtilmiş bulunmaktadır.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 01.06.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.