YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/7685
KARAR NO : 2009/14943
KARAR TARİHİ : 17.11.2009
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, iş kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle 50.000.TL manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte davalılardan Aktif Otomasyon Tic. AŞ. ile Tam Cam San. Tic. AŞ.’den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi davacı ile davalılardan …, Tam Cam Otocam San. Tic. A.Ş. vekillerince istenilmesi ve davacı vekilince de duruşma talep edilmesi üzerine, dosya incelenerek, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 17.11.2009 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı vekili Avukat … ile davalılardan Tam Cam San. Tic. A.Ş, Kutaş Dış Tic. A.Ş. ve … vekilleri Avukat … geldiler. Diğer davalılar adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere ve temyiz nedenlerine göre, davacı ile davalılar … ve Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’nin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava 30.09.2000 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu % 41,20 oranında meslekte kazanma gücünü kaybeden sigortalının maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Mahkemece hesap raporunun “Davacının kazancının asgari ücret düzeyinde olduğu” kabul edilerek hesaplama yapılan birinci bölümü karara esas alınarak, maddi zarar sigorta tahsisleri peşin sermaye değeri ile karşılandığından maddi tazminat isteminin reddine, manevi tazminat isteminin ise kısmen kabulüne karar verilmiş ve bu karar süresinde davacı ile davalılardan … ile Tam Oto Cam San. Tic. AŞ avukatları tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, sigortalının, iş kazası sonucu sürekli iş göremezlik nedeniyle uğramış olduğu zararın giderilmesi istemine ilişkindir. Kusurun aidiyeti ve oranı uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık, tazminatın belirlenmesi noktasında toplanmaktadır.Tazminatın saptanmasında ise; zarar ve tazminata doğrudan etkili olan işçinin net geliri, bakiye ömrü, iş görebilirlik çağı, iş görmezlik ve karşılık kusur oranları, Sosyal Sigortalar tarafından bağlanan peşin sermaye değeri gibi tüm verilerin hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde öncelikle belirlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Öte yandan tazminat miktarının, işçinin olay tarihindeki bakiye ömrü esas alınarak aktif ve pasif dönemde elde edeceği kazançlar toplamından oluştuğu yönü ise söz götürmez.
Başka bir anlatımla, işçinin günlük net geliri tespit edilerek bilinen dönemdeki kazancı mevcut veriler nazara alınarak iskontolama ve artırma işlemi yapılmadan hesaplanacağı, bilinmeyen dönemdeki kazancının ise; yıllık olarak %10 arttırılıp %10 iskontoya tabi tutulacağı, 60 yaşına kadar (aktif) dönemde, 60 yaşından sonrada bakiye ömrüne kadar (pasif) dönemde elde edeceği kazançların ortalama yöntemine başvurulmadan her yıl için ayrı ayrı hesaplanacağı, hesap raporunun Yargıtay denetimine elverişli olması gerektiği Yargıtay’ın oturmuş ve yerleşmiş görüşlerindendir.
İş kazası sonucu sürekli iş göremezlik nedeniyle sigortalının maddi tazminatının hesaplanmasında, gerçek ücretin esas alınması koşuldur. Öte yandan, gerçek ücretin ise; işçinin kıdemi ve yaptığı işin özelliği ve niteliğine göre işçiye ödenmesi gereken ücret olduğu, işyeri veya sigorta kayıtlarına geçmiş ücret olmadığı Yargıtay’ın yerleşmiş görüşlerindendir.
Somut olayda, davacı işçinin iş yerinde elektrik işçisi olduğu, satılan elektrik malzemelerinin montajını yaptığı asgari ücretle çalışmasının hayatın olağan akışına ve yaşam deneyimlerine uygun düşmeyeceği, giderek, sigorta müfettişinin işyeri kayıtlarını esas alarak asgari ücret üzerinden yapmış olduğu saptamanın gerçeği yansıtmadığı açık-seçiktir. Hal böyle olunca ilgili meslek odası tarafından bildirilen emsal ve dava dilekçesinde belirtilen ücretle uyumlu olacak biçimde gerçek ücretin tespit edilerek hesaplamanın yapıldığı, hesap raporunun ikinci bölümünün davacının maddi tazminat alacağının belirlenmesinde esas alınması gerekirken, asgari ücret düzeyinde ücretle hesaplamanın yapıldığı hesap raporunun birinci bölümünün esas alınarak karar verilmesi isabetsizdir.
Manevi tazminata yönelik temyiz itirazlarına gelince; manevi tazminatın takdirinde yanılgıya düşüldüğü, manevi tazminatın fazla takdir edildiği anlaşılmaktadır.
Davacının iş kazası sonucu % 41,20 oranında sürekli iş göremezliğe uğradığı olayda davacının % 5, davalı Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’nin %25, davalı işveren Aktif Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri San. Tic. Ltd. Şti’nin % 68, işveren şirket müdürü davalı …’ın % 2 oranında kusurlu olduğu dosya içeriğinden anlaşılmaktadır.
Borçlar Kanunu’nun 47. maddesi hükmüne göre hakimin özel halleri göz önünde tutarak manevi zarar adı ile sigortalıya verilmesine karar vereceği bir para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde, bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 26.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı’nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları tarafların sosyal ve ekonomik durumları paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu olayın ağırlığı davacının sürekli iş göremezlik oranı, işçinin yaşı, olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, hükmedilecek tutarın manevi tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda olması gerektiği de söz götürmez.
Bu ilkeler gözetildiğinde davacı yararına 40.000,00-TL manevi tazminata hükmedilmesi gerekirken 50.000,00-TL’sine hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki, yukarıda açıklanan yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden H.U.M.K.’nun 438/7. maddesi uyarınca hüküm bozulmamalı düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasının tümüyle silinerek yerine;
“1-Davalılar Kutaş Dış Tic. Paz AŞ ile …’ya yönelik davanın reddine,
2-Davalı Tamer Eren’e yönelik dava atiye bırakıldığından karar verilmesine yer olmadığına,
3-11.276,07-TL maddi tazminat ile takdiren 40.000,00-TL manevi tazminat olmak üzere toplam 51.276,07-TL tazminatın olay tarihi olan 30.09.2000 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalılar Aktif Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri San. Tic. Ltd. Şti, …, Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’den dayanışmalı olarak alınarak davacıya verilmesine, fazla maddi ve manevi tazminat talebinin reddine,
4-Alınması gereken 2768,42-TL ilam harcından peşin alınan 1.247,10-TL’nin indirimi ile kalan 1.521,32.-TL ilam harcının davalılar Aktif Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri San. Tic. Ltd. Şti, …, Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’den dayanışmalı olarak alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
5-Davacı tarafından başvurma ve peşin harç olmak üzere yatırılan toplam 1.271,30-TL harç giderinin davalılar Aktif Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri San. Tic. Ltd. Şti, …, Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’den dayanışmalı olarak alınarak davacıya verilmesine,
6-Reddedilen ve kabul edilen miktarlar nazara alınarak, davacı tarafça yapılan toplam 981,70-TL yargılama giderinden takdiren 551,00-TL’nin davalılar Aktif Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri San. Tic. Ltd. Şti, …, Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’den dayanışmalı olarak alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre, avukat ile temsil edilen davacı yararına hüküm altına alınan maddi tazminat miktarı üzerinden 1.353,13-TL, manevi tazminat miktarı üzerinden 4.400,00-TL avukatlık ücretinin davalılar Aktif Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri San. Tic. Ltd. Şti, …, Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’den dayanışmalı olarak alınarak davacıya verilmesine,
8-Hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre, avukat ile temsil edilen davalılar Aktif Otomasyon ve Güvenlik Sistemleri San. Tic. Ltd. Şti, …, Tam Oto Cam San. Tic. AŞ’den davalılar yararına reddedilen manevi tazminat miktarı üzerinden 4.400-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak anılan davalılara verilmesine,
9- Davalılar Kutaş Dış Tic. Paz AŞ ile …’ya yönelik davanın ret sebebinin farklı olması nedeniyle avukatla temsil olunan davalılar yararına manevi tazminat yönünden 575,00-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalılar Kutaş Dış Tic. Paz AŞ ile …’ya verilmesine,” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına ve hükmün bu düzeltilmiş şekli ile ONANMASINA, davacı ile davalılardan Tam Cam San.Tic.A.Ş. yararına takdir edilen 625.00 TL. duruşma Avukatlık parasının karşılıklı olarak birbirlerine yükletilmesine, temyiz edenlerce 67.20 TL temyiz başvuru harcı yatırılmış olduğu anlaşılmakla , aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenlere yükletilmesine, 17.11.2009 gününde oybirliği ile karar verildi.