YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/2723
KARAR NO : 2009/9724
KARAR TARİHİ : 25.06.2009
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı murisinin, ilk kesinti tarihini takip eden aybaşından itibaren ölüm tarihine kadar tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Davacı, murisi İbrahim Aydemir’in ürün bedelinden ilk … prim kesintisinin yapıldığı tarihi takip eden ay başından itibaren, 2926 sayılı Yasa’ya tabi tarım … sigortalısı olduğunun tesbitini istemiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan yasanın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 58 yaşını dolduran kadınlarla, 60 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır. Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan, resen tescil başlığını taşıyan 9. maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren üç ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca resen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36. maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2. madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçim de prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. …’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı resen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği resen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. Ayrıca, 2926 sayılı Yasa’nın 10. maddesine göre kayıt ve tescil işlemlerinde valilik, kaymakamlık, özel idare, belediye, muhtarlık ve nüfus idareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan … ekicileri istihsal kooperatifleri ile birliği, … Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Yapılan incelemede, davacının murisi İbrahim Aydemir’in tarım … sigortalısı olarak tescil kaydı bulunmadığı, üzerine kayıtlı zirai arazisinin bulunduğu, ziraat odası kaydı bulunmadığı, 23.08.2001 tarihinden itibaren … ekicileri kooperatifi kaydı bulunduğu, Sandıklı Tarım Kredi Kooperatifi’nin mahkemeye verdiği 26.11.2008 tarihli cevabi yazısında, davacının murisinin kooperatiflerinin ortağı olmadığının, kooperatiflerine bağlı köy ve kasabalardan olmadığının bağlı bulunduğu kooperatife sorulması gerektiğinin belirtildiği, Afyon Şeker Fabrikası’nın mahkemeye verdiği 25.11.2008 tarihli cevabi yazısında, davacının murisi adına 1994 yılından itibaren … ekim ve teslimatına rastlanmadığının bildirildiği, ancak, davacı vekilinin temyiz dilekçesi ekinde sunduğu aynı şeker fabrikasının davacı vekiline hitaben yazdığı 22.12.2008 tarihli yazısı altındaki listede, davacının murisine ait 19.04.1995 ve 20.06.2001 tarihlerinde … prim kesintileri yapıldığının belirtildiği, bunların dışındaki sürelerde ürün bedelinden prim kesintisi yapıldığına ilişkin dosyada belge bulunmadığı görülmüştür.
Yapılacak iş, bu tür davaların kamu düzenini ilgilendirdiği gözönünde tutularak, davacının murisinin bağlı bulunduğu tarım kredi kooperatifinden kaydı olup olmadığını, kayıtlı ise hangi tarihler arası kayıtlı olduğunu araştırmak, Afyon Şeker Fabrikası’nın cevapları arasındaki çelişki giderilmek ve çıkacak sonuca göre karar vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme sonucunda davanın reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz ve temyiz başvuru harcının istek halinde davacıya iadesine, 25.06.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.