YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/10317
KARAR NO : 2010/9270
KARAR TARİHİ : 30.09.2010

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, 31.1.1973-18.3.1979 ve 16.8.1979-1.1.1991 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasaya tabi … sigortalısı olduğunun tesbitiyle, aksi yöndeki Kurum işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R

Dava, davacının 31.01.1973-18.03.1979 ve 16.08.1979-01.01.1991 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasaya tabi zorunlu … sigortalısı olduğunun tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece ,davanın istem gibi kabulü ile, davacının 31.01.1973-18.03.1979 ve 16.08.1979-01.01.1991 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasaya tabi zorunlu … sigortalısı olduğunun tesbitine, karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının, 1479 sayılı Yasa kapsamında 15.04.1972 tarihinde Terziler Odası kaydı nedeniyle zorunlu sigortalı olarak tescil edildiği, 31.01.1973 tarihinde 256 TL prim ödemesinin bulunduğu, 2008 yılında Kurumca kabul edilen yukarıdaki sigortalılık sürelerine ilişkin 5510 sayılı Yasa kapsamındaki prim borcunu bitirdiği, Umurlu Esnaf ve Sanatkar Derneğinde 10.02.1978-20.03.1981 tarihleri arasında kaydının olduğu,bu kaydının davacının talebi ve rızası olmadan Umurlu Esnaf ve Sanatkarlar Odası Yönetim Kurulunca verilen 20/03/1981 tarih ve 10 Sayılı kararla silindiği,bu durumun üye kayıt defterinde gösterildiği,derneğe ait üye kayıt defteri ile yönetim kurulu karar defterlerinde oynamalar yapıldığı, Umurlu Esnaf ve Sanatkarlar Odası Genel Sekreteri ve Umurlu Esnaf ve Sanatkarlar Odasında o dönem çalışanlarla birlikte bazı … çalışanları ve üyelerin bir kısmı hakkında resmi belgede sahtecilik,kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık suçlarından Aydın 1. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldığı,vergi kaydının bulunmadığı,Aydın Terziler Odasında 10.04.1971-30.01.1973 tarihleri arasında,Umurlu Şoförler ve Otomobilciler Odasında 19.03.1979-15.08.1979 tarihleri arasında kaydının olduğu, zabıtaca Köşk İlçesinde yapılan araştırmalarda, davacının 1983-1984 yıllarına kadar … Köyünde yaşadığı, köyde yaşadığı 1976-1980 yılları arasında terzilik yaptığı, 1983 – 1984 yıllarında … Köyünden göç ettiğinin belirlendiği, Umurlu İlçesi … köyünde yapılan araştırmadan da davacının 1973-1991 yılları arasında terzilik yaptığı ancak hangi yıllarda ve ne zamana kadar yaptığının bilinmediğinin tesbit edildiği, davalı Kurumca dernek kayıtları üzerinde yapılan incelemede, 27/10/1976 tarihli 15851 yevmiye nolu TC Aydın 1. Noterliğince onaylı , davacının üye kayıt defterinin 68. Maddesinde 3 . Sırada 660 Sıra nosunda “Abdullah oğlu, 04/10/1947 Aydın doğumlu , terzilik mesleğinden dolayı Mehmet Demircan’ın isminin yazılı olduğu , ancak adı geçenin adı soyadı ve kimlik bilgilerinin farklı kalemlerle yazıldığı, dernek sicil nosunun 650 yazılı iken 5 rakamı üzerinde oynama yapıldığı ve 660 olarak düzeltildiği , davacının üye kaydı ile ilgili yönetim kurulu kararına rastlanmadığı, TC Aydın 1. Noterliğinden 07/01/1981 Tarih 504 Yevmiye nolu onaylı karar defterinin 8. Sayfasında 20/03/1981 tarih 10 sayılı kararında 1. Maddede , derneğin 660 sicil nolu üye Mehmet Demircan’ ın meslek terkinden kaydının silinmesine karar verildiğinin yazılı olduğunun görüldüğü,… dosyasındaki mevcut kayıtlar ile davacının oda üye kayıt defterindeki baba adının,doğum tarihi ve yerinin , birbiri ile uyuşmadığının tesbit edildiği,davacının soyadının Türkyılmaz, baba adının Ali, anne adının da Hafize, doğum tarihinin 06/04/1947 olduğu ,doğum yerinin de … olarak göründüğü , Aydın İli ,…, Soğukkuyu, kütüğünde kayıtlı bulunan davacının nesebinin düzeltilerek , Aydın, Merkez İlçesi … Köyü, 58 haneden geldiği,nesebin düzeltilmesine ilişkin dayanak belgelerin incelenmesinde, davacının soyadının Demircan , baba adının Abdullah, ana adının Hafize, doğum yerinin … , doğum tarihin 06/04/1947 olarak kayıt edildiği , 21/02/1984 tarihinde , nesebinin düzeltilerek asıl baba kütüğü olan Aydın İli, …, Soğukkuyu kütüğüne baba adı Ali olarak gönderilip kaydedildiği, davalı Kurumca oda kaydı üzerinde yapılan inceleme sonucunda davacının 15.4.1972-30.1.1973 ve 10.2.1978-20.3.1981 tarihleri arasında sigortalı sayıldığı anlaşılmaktadır.
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren, 1479 sayılı Yasanın 24. maddesi ilk şekliyle, sigortalılığın oluşumu için, kendi ad ve hesabına bağımsız çalışma olgusunun gerçekleşmesi yanında, ayrıca, kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu da aramıştır. Bu kuruluşlara kayıt tarihi ise, sigortalılığın başlangıcı yönünden, yasal karine kabul edilmiştir. 04.05.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasa, …’lu olabilme yönünden, söz konusu 24. maddenin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu kaldırmış, sadece yasanın temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulunun gerçekleşmesi durumunda, sigortalılığın oluşacağını yeterli görmüştür. Buna karşın, 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasa bağımsız çalışanların sigortalı olabilmeleri yönünden vergi yükümlülüğünü öngörmüş, vergiden muaf olanların da kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olmaları durumunda yine sigortalı sayılacaklarını kabul etmiştir. Nihayet, 22.03.1985 yürürlük tarihli 3165 sayılı Yasa, sigortalılığa karine yönünden vergi kaydının, bu kaydın bulunmaması veya vergiden muaf olunması halinde, esnaf ve sanatkar sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kayıtlarının esas alınacağı belirlenmiş, 2.8.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu … sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olma şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için esnaf sicil kaydı ve oda kaydının bir arada bulunması yeterli görülmüştür.
Somut olayda, mahkemece davacının kendi ad ve hesabına bağımsız çalışma olgusunun yeterince araştırılmadığı,Umurlu Esnaf ve Sanatkarlar Derneği kaydının gerçekte hangi tarihler arasında olduğunun tesbit edilmediği, bu konuda Aydın 1. Ağır Ceza Mahkemesinde açılan davada davacının oda kaydı ile ilgili olarak bir inceleme yapılıp yapılmadığının belirlenmediği,davacının kendi adına bağımsız çalışma olgusunun ıspatı yönünden yapılan zabıta araştırmalarının ve tanık beyanlarının yetersiz olduğu, Köşk İlçesinde terzilik yaptığı dönemlere ilişkin kira kontratı,Belediye kayıtları gibi delillerin toplanmadığı anlaşılmış olup eksik inceleme ve araştırma ile sonucuna varıldığı görülmektedir.
Yapılacak iş,davacının tesbit talep ettiği sürelerde oda kayıtlarının başlatılıp sonlandırılmış olmasının çalışmanın kesintili olduğuna karine olduğunu gözetmek,Umurlu Esnaf ve Sanatkar Derneği ile ilgili Aydın 1. Ağır Ceza Mahkemesinde devam eden ceza davası dosyasının fotokopisi getirtilerek davacı ile ilgili bir inceleme bulunup bulunmadığını belirlemek, varsa ceza davasının sonucunu beklemek, üyelik aidatlarının hangi tarihe kadar yatırıldığına ilişkin bilgi ve belgeleri getirtmek, dernek seçimlerine katılıp katılmadığını, katılmış ise hazirun cetvellerinde isminin ve imzasının bulunup bulunmadığını sorarak, davacının bu derneğe kayıtlı olduğu süreleri
tesbit etmek, vergi, oda ve sicil kaydının bulunmadığı dönemlerde kendi nam ve hesabına fiili ve gerçek çalışmasının olup olmadığını Belediye Zabıtası ve Emniyet Müdürlüğü aracılığıyla araştırmak,davacıdan işyerine ait kira kontratı vs gibi yazılı delilleri varsa istemek,komşu işyerlerini tesbit ederek, komşu işyeri kayıtlarına geçmiş tanık beyanlarına başvurmak,işyeri ile ilgili belgeleri ilgili belediyeden istemek ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek Kurumun davacıyı sigortalı olarak kabul ettiği süre de gözetilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olmasu usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 30.09.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.