YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2008/19789
KARAR NO : 2009/16518
KARAR TARİHİ : 17.12.2009
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı,SSK’lı süreler hariç 28.12.1987-11.10.1994 tarihleri arası tarım … sigortalısı olduğunun tespiti ile aylığa hak kazandığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine.
2- Dava, davacının 28.02.1987-11.10.1994 tarihleri arasındaki 2926 sayılı Yasa’ya tabi tarım … sigortalılığının; 506 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalı çalışmaları dışında geçerli olduğunun ve 10.07.2007 tarihi itibariyle yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79.maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan Yasa’nın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında, kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 58 yaşını dolduran kadınlarla, 60 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır. Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan resen tescil başlığını taşıyan 9.maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36.maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2.madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçim de prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. …’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 10.maddesine göre kayıt ve tescil işlemlerinde Valilik, Kaymakamlık, Özel İdare, Belediye, Muhtarlık ve Nüfus İdareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan … ekicileri İstihsal Kooperatifleri ile Birliği, T.Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Somut olayda, davacının 01.11.1985 tarihinde 2926 sayılı Yasa’ya göre tarım … sigortalısı olarak kayıt ve tescili yapılmış, 01.03.1987 tarihinde 506 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalı olarak çalışmaya başlaması nedeniyle 28.02.1987 tarihi itibariyle 2926 sayılı Yasa’ya tabi tarım … sigortalılığı sona erdirilmiştir. Davacının, 01.03.1987-20.08.1994 tarihleri arasında aralıklı olarak, kısa süreli toplam 690 gün 506 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalı olarak çalıştığı,11.10.1994 tarihinden itibaren de 1479 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalı olarak çalışmaya başladığı; kendisine ait arazisinin bulunmadığı, Ziraat Odasında, … Ekicileri Kooperatifinde, Tarım Kredi Kooperatifinde kayıtlı olmadığı, Ziraat Bankasından zirai kredi kullanmadığı ve doğrudan gelir desteğinden de yararlanmadığı, sadece 19.01.2006 tarihinde 2.270.00 YTL prim ödemesinde bulunduğu, prim tevkifatının da bulunmadığı dosyadaki belgelerden anlaşılmaktadır.
Tarım … sigortalılığının devamı sırasında diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmaların bulunması halinde bunların özellikle kısa süreli çalışmalar olması ve bu çalışmaların varlığı halinde de tarımsal faaliyetin devam ettiğinin kayıt, belge ve delillerle desteklenmesi durumunda tarımsal faaliyeti devam ettirme iradesinin kaybolmadığı kabul edilir.
Davacının tarım … sigortalılığının devamı sırasında gerçekleşen 506 sayılı Yasa’ya tabi aralıklı 690 günlük çalışması kısa sürelidir.Davacı Pınarbaşı TMO Ajans Amirliği’nde kayıtlı olduğunu, babası adına kayıtlı tarımsal arazilerin ve traktörün bulunduğunu ve bunları işleterek tarımsal faaliyet gerçekleştirdiğini ileri sürmüş, mahkemece yaptırılan zabıta araştırmasının da (22.02.2008 tarihli Emniyet Amirliği tutanağı) uyuşmazlık dönemi olan 1987-1994 dönemine ilişkin bilgi içermediği görülmüştür.
Yapılacak iş, davacının 506 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalılığı sona erdikten sonra da tarımsal faaliyetinin devam edip etmediği davacının babasına ait tarımsal arazilerin kayıtları celbedilip, davacının bu arazilerde çiftçilik yapıp yapmadığı, davacının Pınarbaşı TMO Ajans Amirliği’nde kayıtlı olup olmadığı titizlikle araştırılarak, olaşacak sonuca göre yaşlılık aylığı koşullarının oluşup oluşmadığı da değerlendirildikten sonra bir karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine,17.12.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.