YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2008/10746
KARAR NO : 2009/8295
KARAR TARİHİ : 11.06.2009
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, 1.6.1990-30.6.1997 tarihleri arası tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, kararının dayandığı kanuni gerektirici nedenlere göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Dava, davacının 1.6.1990-30.7.1997 tarihleri arasında 506 sayılı Yasa’ya tabi sigortalılık süreleri dışında kalan dönemlerde tarım … sigortalısı olduğunun tespiti istemine ilişkindir..
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79.maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan Yasa’nın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında, kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 50 yaşını dolduran kadınlarla, 55 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır.Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan resen tescil başlığını taşıyan 9.maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36.maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2.madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçim de prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. …’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 10.maddesine göre kayıt ve tescil işlemlerinde Valilik, Kaymakamlık, Özel İdare, Belediye, Muhtarlık ve Nüfus İdareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan … ekicileri İstihsal Kooperatifleri ile Birliği, T.Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Gerçekten Tarım … sigortası kapsamında kesintisiz tarımsal faaliyetin bulunduğunun anlaşıldığı hallerde, 506 sayılı Yasa kapsamındaki kısa süreli çalışmaların 2926 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığı tümden sona erdirmeyeceği, 2926 sayılı Yasa’nın 36 ve 10.maddesindeki şartlarında gerçekleşmesi halinde 506 sayılı Yasa kapsamındaki kısa süreli çalışmalar dışında kalan süreler bakımından Tarım … sigortalısı olunduğunun kabulünün gerekeceği Dairemizin giderek Yargıtay’ın yerleşmiş görüşlerindendir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden davacının 13.8.1990 tarihli giriş bildirgesiyle muhtar beyanı esas alınarak 1.6.1990 tarihinden itibaren tarım … sigortalısı olarak Kurumca kayıt ve tescilinin yapıldığı, Bağ Kur dosyasında SSK’na tabi çalışması nedeniyle Kurumca yapılan bir terkin işlemine rastlanmadığı ,12.9.2001 tarihinden beri Ziraat Odasına kayıtlı olduğu, kooperatif kaydı ile tarım arazisinin bulunmadığı, kadastro çalışmalarının yapılmadığı, uyuşmazlık döneminde 10.4.1990-6.7.1990 tarihleri arasında 33 gün, 5.2.1993-10.5.1993 tarihleri arasında 85 gün, 1.10.1994-31.3.1995 tarihleri arasında 180 gün, 1.6.1995-31.12.1995 tarihleri arasında 165 gün, 1.6.1996-1.8.1996 tarihleri arasında 61 gün çakışan kısa süreli 506 sayılı Yasa’ya tabi zorunlu sigortalı çalışmalarının bulunduğu, muhtarlıkça davacının l997 yılı ortalarında İstanbul’a taşındığı oranda farklı işlerde çalıştığı, tarımsal faaliyetine ara verdiğinin bildirildiği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; öncelikle taraflar arasında çakışan sigotalılık nedeniyle bir uyuşmazlık çıkıp çıkmadığını davacının 506 sayılı Yasa’ya tabi çalışmalar nedeniyle sigortalılığının iptal edilip edilmeyeceğini davalı Kurumdan sormak iptal edilecekse uyuşmazlık döneminde davacıya varsa ürün sattığı kişi, kurum ve kuruluşları açıklattırmak, buralardan ürün bedellerinden prim kesintisi yapılıp yapılmadığını sormak, yapılmış ise belgelerini getirtmek, kullanıldığı iddia edilen tarım arazisine davacının hangi tarihten beri zilyet olduğunu gösteren kayıtlar temin edilerek davacının İstanbul’a taşındığı kesin tarihi belirlemek, yaz aylarında köye gelip tarımsal faaliyette bulunup bulunmadığını araştırmak tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle sonuca ulaşmak gerekir.
Yukarıda belirtilen maddi ve hukuki olgular dikkate alınmaksızın mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu davacının isteminin reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 9.6.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.