YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2007/15895
KARAR NO : 2007/23759
KARAR TARİHİ : 13.12.2007
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, ilk prim tevkifatının kesildiği tarihten itibaren tarım … sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava davacının, sattığı ürün bedelinden yapılan ilk prim kesintisini takip eden aybaşından itibaren tarım … sigortalısı olduğunun tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davacının 1.6.1998-31.12.1999 ve 25.12.2002-5.1.2007 tarihleri arasında tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79.maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan Yasa’nın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında, kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 50 yaşını dolduran kadınlarla, 55 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır.Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan resen tescil başlığını taşıyan 9.maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36.maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2.madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçim de prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır.
…’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 10.maddesine göre kayıt ve tescil işlemlerinde Valilik, Kaymakamlık, Özel İdare, Belediye, Muhtarlık ve Nüfus İdareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan … ekicileri İstihsal Kooperatifleri ile Birliği, T.Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacının sattığı ürün bedelinden tevkifat yoluyla ilk prim kesintisinin 20.5.1998 tarihinde yapıldığı, yine 20.4.1999 ve 20.5.2003 tarihlerinde prim kesintilerinin bulunduğu, 2000,2001,2002,2004,2005,2006,2007 yıllarında prim kesintisi yapıldığına dair dosyada belge bulunmadığı, davacının 25.12.2002 tarihinden beri kooperatife kayıtlı olduğu, ziraat odasına kayıtlı olmadığı, üzerine kayıtlı tarım arazisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacının prim kesintisinin bulunduğu ve 2926 sayılı Yasa’nın 10 maddesine göre tarımsal faaliyetin kanıtlandığı 1.6.1998-31.12.1999 ve 1.1.2003-5.1.2007 tarihleri arasında tarım … sigortalısı olduğunun tespitine ilişkin verilen hüküm yerinde ise de, 2002 yılında prim kesintisi olmadığı halde kooperatife giriş tarihi olan 25.12.2002 tarihi esas alınarak 25.12.2002-31.12.2002 tarihleri arasındaki döneme yönelik istemin kabulü isabetsiz olmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir
Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden H.U.M.K.’nun 438/7. maddesi uyarınca hüküm bozulmamalı düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasının 1. bendinin tümüyle silinerek, yerine;
“1-Davanın kısmen kabulü ile davacının 01.06.1998-31.12.1999 ve 1.1.2003-5.1.2007 tarihler arasında tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine fazla istemin reddine” , rakam ve sözcüklerinin yazılmasına, hükme bir bent olarak “Davanın kısmen reddi nedeniyle karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre 450,00 YTL avukatlık ücretinin davacıdan alınıp davalı Kurum’a verilmesine ” rakam ve sözcüklerinin eklenmesine ve hükmün bu düzeltilmiş şekli ile ONANMASINA, 13.12.2007 gününde oy birliği ile karar verildi.