YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2006/7082
KARAR NO : 2007/5712
KARAR TARİHİ : 05.04.2007
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, ilk prim tevkifatının kesildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacı, teslim ettiği ürün bedellerinden yapılan ilk prim kesintisinin Kuruma intikal ettiği tarihi takip eden aybaşından itibaren tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, davanın kabulü ile, davacının 01.05.1995-01.05.2002 tarihleri arasında tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmiş ise de, bu sonuç usul ve yasaya uygun bulunmamaktadır.
Gerçekten, davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesine koşut geçmiş tarım … hizmetlerinin tespitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir.
Somut olayda, davacı 01.05.2002 tarihi itibariyle tarım … sigortalısı olarak tescil edilmiştir. Ayrıca, 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan yasanın 5. maddesi ile 7. maddede belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir.
Ancak, Ilgın Şeker Fabrikası’ndan gelen cevabi yazı içeriğinden davacıyla ilgili olarak 22.04.1996 tarihinden itibaren … prim tevkifatları yapıldığı anlaşılmaktadır. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 50 yaşını dolduran kadınlarla, 55 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım … sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır. Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip, kaçınmak mümkün değildir. Her ne kadar, aynı yasanın 5. maddesi hükmünde, yasal süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı öngörülmüş ise de, resen tescil başlığını taşıyan 9. maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescillerini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı yasanın 36. maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar
Kurulu kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2. madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek …’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için Kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçimde prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. Davaya konu olayda da, davacının 22.04.1996 tarihi itibariyle tarımsal faaliyetine ilişkin olarak primleri ürün bedelinden tevkifat suretiyle kesilerek adına … hesabına yatırılmıştır. …’un iş bu prim ödemesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir. Davalı Kurum’un Anayasa’dan kaynaklanan sosyal güvenlik görevini gereği gibi yapmamasının sonuçlarının sigortalıya yükletilerek, davacının bu süredeki sigortalılığının geçersiz sayılması Medeni Kanun’un 2. maddesinde öngörülen genel nitelikteki afaki iyi niyet kuralları ile de bağdaşmamaktadır.
Öte yandan, 2926 sayılı Yasa’nın 10. maddesine göre, tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olan belge ve kayıtların da davacı adına bulunduğu ortadadır. Bu durumda, davacıyla ilgili olarak ilk … prim tevkifatı yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.05.1996 tarihinden itibaren davacının tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmesi gerekirken, 01.05.1995 tarihinden itibaren tarım … sigortalısı olduğuna karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden H.U.M.K.’nun 438/7. maddesi uyarınca hüküm bozulmamalı düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasında yer alan “davacının 01.05.1995 tarihinden 2926 sayılı Yasa kapsamında tescil olduğu 01.05.2002 tarihine kadar tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine,” rakam ve sözcüklerinin silinmesine, yerine,
“Davacının 01.05.1996 tarihinden 2926 sayılı Yasa kapsamında tescil olduğu 01.05.2002 tarihine kadar tarım … sigortalısı olduğunun tesbitine,” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına ve hükmün bu düzeltilmiş şekli ile ONANMASINA, 05.04.2007 gününde oy birliği ile karar verildi.