YARGITAY KARARI
DAİRE : 20. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2019/3096
KARAR NO : 2019/4849
KARAR TARİHİ : 17.09.2019
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Hizmet tespiti istemine ilişkin olarak açılan davada…..Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) ile ….. 21. İş Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
….. 1. Asliye Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesince, İş mahkemelerinin yetkisi kamu düzenine ilişkin olduğundan, Mahkeme yetkili olup olmadığını yargılamanın sonuna kadar resen araştırmak zorundadır. Taraflar da yargılamanın her aşamasında mahkemenin yetkili olmadığını ileri sürebilir. Ticaret sicili müdürlüğünden bildirilen adrese göre, davalı şirketin merkezi ….. iline bağlı …. ilçesinde yer almaktadır. Davacı ise uyuşmazlık konusu dönemde davalı şirket bünyesinde ….. ülkesinde çalıştığını iddia etmektedir. Buna göre dava konusu uyuşmazlığın …. ili ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Buna göre, davacı işçinin işini yaptığı yerin başka bir ülkede bulunduğu anlaşıldığından, davalı şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde davanın görülmesi gerekmektedir. Kararın verildiği tarihte isabetli olarak davalı şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesinin davada yetkili olduğu düşünülmüş, ancak davalı şirketin dava dilekçesinde yazılı adresinin …… ilçesinde yer alması nedeniyle yanılgıya düşülerek duruşmada taraflara açıklanan hüküm sonucunda hatalı şekilde ….. Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili mahkeme olarak gösterilmiştir. Ancak ticaret sicili müdürlüğünden bildirilen adres itibarıyla davalı şirketin merkezinin ….. ilçesinde yer aldığı, bu ilçenin de …. İş Mahkemesinin yargı çevresi içinde bulunduğu, dolayısıyla davada bu mahkemenin yetkili olduğu anlaşılmaktadır. Bu husus, gerekçeli kararın yazılması sırasında fark edilmiş olup, 6100 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun 304/1 hükmü kapsamında bunun açık maddi hata olduğu değerlendirilmiştir. Buradan hareketle, yargılamanın gereksiz yere sürüncemede kalmaması ve davacının mağduriyetine yol açılmaması gereği de gözetilerek hüküm sonucunun 2 numaralı bendinde yer verilen “….. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi” ibaresi çıkarılarak yerine “…. İş Mahkemesi” ibaresi yazılmak suretiyle hüküm resen tashih edildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı vermiştir….. 21. İş Mahkemesince de Sosyal Güvenlik Mahkemelerinin temyiz mercii olan Yargıtay 10. ve 21. Hukuk Dairelerince hizmet tespiti davalarında resen yetkisizlik kararının verilemeyeceğinin belirtildiği (Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 2016/13038 Esas-2017/9962 Karar, 2016/10523-14982 Esas-Karar, Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin 2016/8532-15285 Esas-Karar, 2014/20033-24591 Esas-Karar sayılı kararları ile) buna göre de yetki itirazı ileri sürülmeksizin resen yetkisizlik kararı verilemeyeceği ile kısa kararda belirtilen yetkili mahkemenin Beykoz Mahkemeleri iken sonradan gerekçede açıklanmak suretiyle yetkili mahkemenin İstanbul olarak değiştirilmesi de HMK 297. maddesi uyarınca açık bir bozma sebebi olduğundan verilen yetkisizlik kararının usulüne uygun olmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinde iş uyuşmazlıklarında yer itibari ile yetkili iş mahkemeleri belirlenmiştir. Buna göre, ”İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılacağı gibi işçinin işini yaptığı iş yeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber olmaz.”
İş mahkemelerinde yetki kuralı, Hukuk Muhakemeleri Kanununun yetki kurallarına uygun olup buna ek olarak işin yapıldığı yer mahkemelerini de yetkili kılmaktadır.
İş akdine istinaden açılan davalarda yetkili mahkeme, dava tarihinde davalının ikametgahının bulunduğu veya işçinin işini yaptığı yerdeki iş mahkemesi veya iş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesidir.
Genel yetki kuralı dışında düzenleme öngörülmemiş olması karşısında, 6100 sayılı HMK’da yer verilen özel yetkiye ilişkin düzenlemelerin iş mahkemelerinin yetkisinin belirlenmesinde dikkate alınması gerekmektedir.
Tüm dosya kapsamından; davacı işçinin işini yaptığı yerin başka bir ülkede bulunduğu ticaret sicili müdürlüğünden bildirilen adres itibarıyla davalı şirketin merkezinin Kağıthane ilçesinde yer aldığı anlaşıldığından uyuşmazlığın …… 21. İş Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince ….. 21. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 17/09/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.