YARGITAY KARARI
DAİRE : 20. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/8596
KARAR NO : 2015/10832
KARAR TARİHİ : 09.11.2015
MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi
Kamulaştırmasız elkoymadan kaynaklanan tazminat istemine ilişkin davada … Asliye Hukuk ve … Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, kamulaştırmasız elkoyma nedeniyle tazminat istemine ilişkindir.
… Asliye Hukuk Mahkemesince; dava konusu taşınmazın bulunduğu … köyünün, … ilçesine bağlı iken, 6360 sayılı Kanunla idari yönden … ilçesine bağlandığı, … ilçesinin de … Adliyesi yargı sınırları içinde bulunduğu gerekçesi ile yetkisizlik kararı verilmiştir.
… Asliye Hukuk Mahkemesi ise; 6360 sayılı Kanunun 36. maddesinde; 6360 sayılı Kanunun 40. maddesinin “İlk mahalli idareler genel seçiminde yürürlüğe gireceği” belirlenmiş olup, davanın ilk mahalli idareler seçim tarihi olan 30.03.2014 tarihinden önce açıldığı, davanın açıldığı tarih itibari ile … Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik yönünde hüküm kurmuştur.
Somut olayda uyuşmazlık, yargılama sırasında mülki sınırlarda meydana gelen idari değişikliğe ilişkindir.
Dava tarihi olan 17.03.2011 tarihi itibariyle dava konusu “… ili, … ilçesi, … köyünde” bulunmakta olup, yargılama sırasında yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanunun 2/40. maddesi uyarınca … ilçesine bağlanmış, aynı Kanunun 36/1 maddesi uyarınca da yürürlük tarihi olarak da ilk mahalli idareler seçimlerinin yapıldığı 30.03.2014 tarihi belirlenmiştir.
Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki başlıklı 6100 sayılı HMK’nın 12. maddesinin birinci fıkrasında “Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir” hükmüne yer verilmiştir. Mahkemenin yargı yetkisi HMK’nın 12. maddesine göre idari sınır esas alınarak belirlenir, davaya taşınmazın idari sınırları içerisinde bulunduğu ilçe veya il adli yargı yerinde bakılması gerekir. Bu kural kamu düzeni ile ilgili olup mahkemece re’sen gözetilir.
Aynî hakka ilişkin taşınmaz mal davalarına bakılmakla iken, taşınmaz malın bulunduğu yerde, mahkeme teşkilatı kurulur veya o yer bir kaza çevresine alınırsa kamu düzeniyle ilgili bu durum karşısında mahkeme doğrudan doğruya (re’sen) tarafların yetki itirazında bulunmalarını beklemeden yetkisizliğe karar vererek dava dosyasını taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesine gönderir (HGK 24.11.1965 tarih 1965/6-1030-437 sayılı karar)
Taşınmaz, yargılama sırasında, … ilçesi mülki sınırlarına dahil edildiğinden ve … ilçesi de … (eski …) Adli Yargı alanına dahil olduğundan ve eldeki davada da tahkikatın henüz tamamlanmadığı anlaşıldığından, HMK 12. maddesi uyarınca taşınmaz üzerinde ayni hak iddiasına dayalı eldeki davanın, … Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından görülüp sonuçlanması gerekir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince … Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 09/11/2015 gününde oy birliğiyle karar verildi.