YARGITAY KARARI
DAİRE : 20. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/8553
KARAR NO : 2016/4186
KARAR TARİHİ : 07.04.2016

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasındaki … ve kadastro tespitine itiraz davasının yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi asli müdahil … vekili tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı … Yönetimi, 31.07.2013 tarihli dava dilekçesiyle… köyünde 5304 sayılı Kanun ile değişik 3402 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılan kadastro çalışmalarında … alanlarının kısmî ilâna çıkartıldığını, … Köyü sınırları içinde bulunan, dilekçeye ekli krokide koordinatları verilerek işaretlenen alanın, … sayılan yerlerden olduğu halde … sınırları dışında bırakıldığını ileri sürerek, bu alanın … sınırları içine alınarak, … niteliğiyle … adına tescilini istemiştir.
Dava dilekçesi Kadastro Mahkemesinin 2013/19 Esasına kaydedilmiş, ön inceleme aşamasında, 10.10.2013 tarihinde hâkime havale ettirilen dilekçe ile … Yönetimi davadan feragat ettiğini bildirmiştir.
… İdaresince davanın açılmasından sonra ve feragat dilekçesinin verilmesinden önce dava konusu parseller hakkında kadastro tutanağı düzenlenmiş, tüm taşınmazların nitelik haneleri ve malik haneleri Kadastro Mahkemesinin 2013/19 Esas sayılı dosyasında davalı olduklarından bahisle boş bırakılmıştır.
Mahkemece, duruşma açılmadan, ön inceleme aşamasında, 2013/19-234 sayılı karar ile, dava konusu yerde malik haneleri boş bırakılarak düzenlenen her bir kadastro parselinin, 3402 sayılı Kanunun 30/2 maddesi gereğince malik hanesinin doldurulmak üzere dosyadan tefriki ile ayrı bir esasa kaydedilmesine, davacı … Yönetiminin davasının feragat nedeniyle reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmeyerek, 13/12/2013 tarihinde kesinleşmiştir.
Mahkemece verilen tefrik kararı neticesi ayrı bir esasa kaydedilerek yürütülen temyize konu dosyada … köyü, 108 ada 34 parsel sayılı 576,44,81 m2 yüzölçümündeki taşınmaz, tarla niteliği iptal edilerek …’nun zilyetliğinde olduğu ve kadastro mahkemesinin 2013/19 Esas sayılı dosyasında davalı olduğu edinme sebebi sayfasına yazılarak, malik hanesi açık olarak 16.08.2013 tarihinde tespit edilmiştir.
Mahkemece, 2013/19 Esas sayılı dosyadan tefrik edilen ve mahkemenin 2013/159 Esasına kaydedilen dosyada feragat eden … Yönetimi davacı; … Köyü Tüzel Kişiliği ise davalı olarak gösterilmiştir. Taşınmazın zilyedi … ise 27.11.2013 tarihli harçlı katılımı ile davaya müdahil olmuş, taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle adına tescilini istemiştir.

Mahkemece, davacı … Yönetiminin davasının feragat nedeni ile reddine, müdahil davacı …’nun davasının kabulüne; … İlçesi, … köyü, 108 ada 34 parsel sayılı taşınmazın, aynı yüzölçümüyle ve tarla niteliğinde müdahil davacı … adına tapuya tesciline, HMK’nın 312/2 maddesi gözetilerek davacı … İdaresi ve müdahil davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına, suçüstü ödeneğinden bu dava sebebiyle yapılmış olan 95,00.- TL keşif gideri, 177,50.- TL keşif harcı olmak üzere toplam 272,50.- TL yargılama giderinin davası feragat nedeniyle reddedilen … İdaresinden alınarak yeniden …ye irat kaydına, alınması gereken 25,20.- TL harcın davacı … İdaresinden alınarak …ye irat kaydına karar verilmiş; hüküm, davacı … Yönetimi vekili tarafından, davada … Yönetiminin taraf sıfatı bulunmadığı halde taraf gösterilerek, aleyhine yargılama gideri ve harç yükletilmesinin usûl ve kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle kararın bozulması istemiyle temyiz edilmiş; Dairemizin 19.02.2015 tarih ve 2014/7420 Esas, 2015/723 karar sayılı ilâmı ile “incelenen dosya kapsamına göre, dava konusu taşınmaz hakkında, kadastro tespitinden önce kısmî ilân süresi içinde açılan, … kadastrosuna itiraz davası bulunduğu gözetilerek, 3402 sayılı Kanunun 27 ve 28. maddelerine göre malik hanesi açık olarak tespit tutanağı düzenlenmiştir. Bu durumda, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 30/2 maddesi gereğince kadastro hâkimi gerekli incelemeyi yaptıktan sonra, dava konusu taşınmazın kimin adına tescil edileceğine karar vermesi gerekir. Dava konusu taşınmazın malik hanesi açık olduğundan, öncelikle, … davaya dahil edilerek taraf oluşturulmalı, ondan sonra işin esasına girilmelidir.
Kabule göre de; … Yönetimi tarafından açılan, … kadastrosuna itiraz davasının 10.10.2013 tarihli feragat dilekçesi ile sona erdiği ve bu tarihte, … Yönetiminin taraf sıfatı da kalmadığından, bu tarihten sonra yapılan yargılama giderlerinden sorumlu tutulması da usûl ve kanuna aykırıdır.” denilerek bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyulmasının ardından … davaya müdahale talebinde bulunmuş, yargılama sonunda davacı … İdaresinin davasının feragat nedeni ile, müdahil …nin davasının reddine, müdahil davacının davasının kabulü ile Hakkari ili Yüksekova ilçesi Tatlı köyü 108 ada 17 nolu parselin müdahil davacı … adına, aynı yüzölçümüyle ve bahçe vasfıyla tapuya kayıt ve tesciline, davanın mahiyeti gereği suçüstü ödeneğinden yapılan yargılama giderlerinin kamu üzerinde bırakılmasına karar verilmiş, kurulan hüküm müdahil … vekilince temyiz edilmiştir.
Dava dilekçesindeki açıklamaya göre dava, … kadastrosu ve arazi kadastrosu tespitine itiraza ilişkindir.
Çekişmeli taşınmazın bulunduğu yerde, … kadastrosu, 3402 sayılı Kanunun 5304 sayılı Kanunla değişik 4. maddesi hükümlerine göre yapılmıştır.
Mahkemece bozma ilamına uyulmuşsa da bozma gerekleri yerine getirilmemiş, … araştırması ve 40-100 dönüm araştırması yapılmamış, komşu parsel tutanakları getirtilmemiştir.
Dava konusu taşınmazın bulunduğu yörede … tahdidinin ve sonraki aplikasyon ve 2. madde uygulamalarının olup olmadığı sorulmalı, varsa ilişkin işe başlama, çalışma, işi bitirme ve sonuçlarının askı ilan tutanakları ile taşınmazın bulunduğu yeri … tahdit sınır noktalarıyla birlikte gösterir onaylı … tahdit harita örneği getirtilmeli, … tahdidi yoksa mahkemece, yöreye ait en eski tarihli ve 1990’lı yıllara ait memleket haritası, hava fotoğrafları ve varsa amenajman planı ve fotogrametri yöntemiyle düzenlenen kadastro çalışmalarına altlık olarak düzenlenen kadastro paftası getirtilerek halen Çevre ve … Bakanlığı (… ve Su İşleri Bakanlığı) ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman … yüksek mühendisleri arasından seçilecek bir mühendis, bir ziraat mühendisi ve bir fen elemanı yardımıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyedlikle …dan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Kanunun 45. maddesinin ilgili fıkraları, … Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.K. sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da
-3-
2015/8553 – 2016/4186

03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Kanunun 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla …dan yer kazanılamayacağı, öncesi … olan bir yerin üzerindeki … bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt … toprağının … sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, eğimi, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; fen ve uzman … bilirkişiler yardımıyla yerine uygulanacak varsa kesinleşmiş tahdit haritası ile irtibatlı, taşınmazın konumunu gösteren orijinal-renkli (renkli fotokopi) memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli tüm taşınmazların konumunu çevre parsellerle birlikte aynı haritalar üzerinde gösterecekleri yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalı, bilirkişiler tarafından, hava fotoğrafları incelenerek, taşınmazın zilyetlik durumu, kullanılıp kullanılmadığı, üzerindeki bitki örtüsü, ağaçlar var ise, yaşı, sayısı, cinsi, dağılımı, konusunda açıklamalı rapor alınmalıdır.
Böylesine yapılacak bir araştırma sonucunda taşınmazın … sayılan yerlerden olduğunun saptanması halinde …lar tapu ve zilyetlikle kazanılamayacağından davanın reddi gerekir.
Taşınmazın … sayılan yerlerden olmadığının saptaması halinde ise, zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının araştırılması gerekir. 3402 sayılı Kadastro Kanununun 17. maddesi gereğince … sayılmayan, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen ve il, ilçe ve kasabaların imar planları kapsamında kalmayan araziden masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilip tarıma elverişli hale getirilen (ev ve benzeri tesisler yapmak, dışarıdan toprak getirilerek tarıma elverişli hale getirmek imar-ihya olarak kabul edilemez) ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihten tescil davasının açıldığı ya da tesbit tutanağının düzenlendiği güne kadar 20 yıl süreyle zilyet edildiği ileri sürülerek tapuya tescili istenen taşınmazların, Kadastro Kanununun 14. maddesinde yazılı diğer koşulların yanında niteliğinin, imar ve ihya edildiğinin ve üzerinde sürdürülen zilyetliğin, başlangıç ve süresinin, kullanılıp kullanılmadığının ve tasarruf sınırlarının ne olduğunun takdiri delil olan yerel bilirkişi ve tanık sözleri yanında, gerçeğin bir resmi olan en eski tarihli hava fotoğrafı ile gerçeğin modeli olan memleket haritaları ile dava tarihinden ya da kadastro tesbit tarihinden 15 – 20 yıl önce en az iki zamanda birbirini izleyen bindirmeli olarak çekilen çiftli hava fotoğrafları ve bu fotoğrafların yorumlanması ile üretilen memleket haritaları ve standart topografik fotogrametri yöntemi ile düzenlenen kadastro haritalarının, özellikle ön bindirmeli çekilen ve birbirini izleyen stereoskopik çift hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle ve üç boyutlu olarak incelenip taşınmazın niteliğinin, konumunun ve kullanım durumunun anlatılan bilimsel yöntemle kesin olarak belirlenmesi gerekir.
Somut olayda, mahkemece anlatılan biçimde bir araştırma ve inceleme yapılmamıştır.
O halde; dava konusu taşınmazın … sayılmayan ve zilyetlikle kazanılabilecek yerlerden olduğunun belirlenmesi halinde, dava konusu taşınmaz ve etrafını gösterir ve ilk defa o yerde grafik ya da fotogrametri yöntemiyle düzenlenen 1/5000 ölçekli arazi kadastro paftasının orijinal fotokopi örneği ile taşınmaza bitişik ya da yakın komşu parsellerin, kadastro tespit tutanak örnekleri ve bu parsellere uygulanan tapu ve vergi kayıtları ilk oluşturulduğu günden itibaren tüm gittileri ile, yine en eski tarihli memleket haritası ve hava fotoğrafları ile kadastro tespitine itiraz davalarında, tespit tutanağının düzenlendiği tarihten 15 – 20 yıl önce iki ayrı tarihte çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları ve bu fotoğraflara dayanılarak üretilmiş orijinal renkli memleket haritaları bulunduğu yerlerden istenerek, bu belgeler ziraat fakültelerinin toprak bölümünden mezun olan bir ziraat mühendisi, bir harita-kadastro (jeodezi ve fotogrametri) mühendisi ile bir … yüksek mühendisinden oluşturulacak bilirkişi kurulu eliyle, dava konusu taşınmaz ile çevresine uygulanıp bu belgelerde dava konusu yer belirlendikten sonra, hava fotoğrafları ve dayanağı haritalar stereoskop aletiyle ve üç boyutlu olarak incelettirilip taşınmazın niteliğinin bu belgelerde ne şekilde görüldüğü, imar ve ihya ile zilyetliğin hangi tarihte başlayıp tamamlandığı belirlenmeli, bu belgeler ile kadastro paftası,

pafta düzenlenmemişse dava konusu taşınmazın 23/06/2005 gün ve 9070 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan … (Büyük Ölçekli Haritalar ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği) hükümlerine göre koordinatlı olarak düzenlenecek haritası hem 1/5000 ve hem de 1/25000 ölçeklerinde eşitlenerek kadastro paftası ile düzenlenen harita, komşu ve yakın komşu taşınmazı da içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle çekişmeli taşınmazın konumu, hava fotoğrafları ile orijinal renkli memleket haritaları üzerinde gösterir biçimde bilirkişi kurulundan ayrıntılı ve bilimsel verileri içerir, topografik ve memleket haritalarından yararlanılarak taşınmazın gerçek eğim durumunu gösterir rapor alınmalıdır.
Yapılacak keşifte, taşınmazın öncesinin ne olduğu, imar ve ihya yapılmışsa hangi tarihte başlayıp bitirildiği, kimden kime kaldığı, zilyetliğin ne zaman başlayıp nasıl sürdürüldüğü ve ekonomik amacına uygun olup olmadığı, maddi olaylara dayalı ve ayrıntılı olarak, taşınmaz başında dinlenecek yerel bilirkişiler ile taraf tanıklarından sorulmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin doğruluğu yukarıda belirtilen ve gerçeğin kendisi olan belgelere dayalı olarak düzenlenecek bilirkişi kurulu raporuyla denetlenmeli, komşu parsel kayıtları getirtilerek uygulamalı, dava konusu taşınmaz yönünü ne olarak okuduğu saptanmalıdır.
3402 sayılı Kanunun 14/1. maddesinde yazılı 40 ve 100 dönüm kısıtlama araştırmasının aynı maddenin 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen ikinci fıkrası hükümlerinin nazara alınarak yapılacağı düşünülerek, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların miras bırakanları ve satın alınan kişiler yönünden aynı çalışma alanı içerisinde belgesizden zilyetliğe dayalı olarak tesbit ve tescil edilen taşınmaz olup olmadığı, varsa cinsi, parsel numaraları ve miktarı, tapu ve ilgili kadastro müdürlüklerinden ve yine, aynı kişiler tarafından açılan tescil davası olup olmadığı hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüklerinden ayrı ayrı sorularak gerektiğinde tesbit tutanak örnekleri ve tapu kayıtları ya da tescil dava dosyaları getirtilip incelenmeli, dava konusu taşınmazın sulu ya da kuru tarım arazisi olup olmadığı konusunda (5403 sayılı Kanunun 3/j maddesi ile Taşınmaz Malların Sınırlandırma Tespit ve Kontrol İşleri Hakkındaki Yönetmeliğin değişik 10. maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine göre, sulu tarım arazisi: tarım yapılan bitkilerin büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, su kaynağından alınarak yeterli miktarda ve kontrollü bir şekilde karşılandığı araziler olarak açıklandığından) ziraat mühendisinden kanunun amacına uygun rapor alınmalı, bundan sonra toplanan delillerin tümü birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Kabule göre de davaya konu taşınmazın 108 ada 34 parsel olmasına rağmen 108 ada 17 parselle ilgili hüküm kurulması da doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; asli müdahil … vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA 07/04/2016 gününde oy birliği ile karar verildi.