YARGITAY KARARI
DAİRE : 20. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/6163
KARAR NO : 2015/9322
KARAR TARİHİ : 15.10.2015
MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasında … Asliye Hukuk ve … Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
… Asliye Hukuk Mahkemesince, taşınmazın aynına ilişkin davalarda yetkili mahkemenin, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi olduğu, 6360 sayılı Kanun ile, … Köyünün … İlçesi sınırlarına dahil olduğu ve … ilçesinin de … Adliyesi yetki çevresi içinde bulunduğu gerekçesiyle, yetkisizlik kararı verilmiştir.
…. Asliye Hukuk Mahkemesi ise, 6360 sayılı Kanunun ilk mahalli idareler seçiminde yürürlüğe gireceği, davanın ise ilk mahalli seçim tarihi olan 30.03.2014 tarihinden önce açıldığı gerekçesiyle yetkisizlik yönünde hüküm kurmuştur.
Somut olayda uyuşmazlık, yargılama sırasında mülkî sınırlarda meydana gelen idarî değişikliğe ilişkindir.
10.05.2013 dava tarihi tibariyle dava konusu 330 parsel sayılı taşınmazın, “… ili … ilçesi, … köyünde” bulunmakta olup, yargılama sırasında yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanunun 2/40. maddesi uyarınca … ilçesine bağlanmış, aynı Kanunun 36/1. maddesine göre ise, ilk mahalli idareler seçimlerinin yapıldığı tarih de yürürlük tarihi olarak belirlenmiştir.
Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki başlıklı 6100 sayılı HMK’nın 12. maddesinin birinci fıkrasında “Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir” hükmüne yer verilmiştir. Mahkemenin yargı yetkisi, HMK’nın 12. maddesine göre idari sınır esas alınarak belirlenir; davaya, taşınmazın idari sınırları içerisinde bulunduğu ilçe veya il adli yargı yerinde bakılması gerekir. Bu kural, kamu düzeni ile ilgili olup mahkemece re’sen gözetilir.
Ayni hakka ilişkin taşınmaz mal davalarına bakılmakta iken, taşınmaz malın bulunduğu yerde, mahkeme teşkilatı kurulur veya o yer bir kaza çevresine alınırsa kamu düzeniyle ilgili bu durum karşısında mahkeme doğrudan doğruya (re’sen) tarafların yetki itirazında bulunmalarını beklemeden yetkisizliğine karar vererek dava dosyasını taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesine gönderir (HGK 24.11.1965 tarih 1965/6-1030-437 sayılı karar).
Somut olaya gelince; davaların açıldığı tarihte dava konusu taşınmazlar, … Adli Yargı alanına dahil iken, yargılama sırasında 30.03.2014 tarihinde yapılan ilk mahalli seçimlerden sonra yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanunun 2/40. maddesi uyarınca idari sınırlarda yapılan değişiklik sonucunda, … İlçesi mülki sınırlarına dahil olmuş ve … İlçesi de … (eski …) Adli Yargı alanına dahil olduğundan ve eldeki davada da tahkikatın henüz tamamlanmadığı anlaşıldığından, HMK 12. maddesi uyarınca taşınmaz üzeride ayni hak iddiasına dayalı eldeki davanın, … Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından görülüp sonuçlanması gerekir.
SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 25 ve 26. maddeleri gereğince … Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 15/10/2015 gününde oy birliğiyle karar verildi.