YARGITAY KARARI
DAİRE : 20. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/4253
KARAR NO : 2013/8046
KARAR TARİHİ : 17.09.2013

Taraflar arasındaki tapu siciline tescil davasının yapılan yargılaması sonunda kurulan 21/12/2012 günlü hükmün Yargıtayca duruşmalı olarak incelenmesi davalı Hazine vekili Av. D.. G.. tarafından istenilmekle, tayin olunan 17/09/2013 günü için yapılan tebligat üzerine, temyiz eden Hazine vekili Av. D.. G..ile davalı karşı davacı D.. R.. vekili Av. M..G..ve davacı Orman Yönetimi vekili Av. I.. H..S.. K.. geldiler, başka gelen olmadı, açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Daha sonra dosya içindeki tüm belgeler incelenip, gereği düşünüldü:

K A R A R
Davacı Orman Yönetimi vekili, 19.01.2007 günlü dava dilekçesi ile; P.. Köyü, 1755 parsel sayılı tarla nitelikli 17180 m² yüzölçümündeki taşınmazın davalı adına tapuya kayıtlı olduğu, ancak 04.07.1988 tarihinde ilân edilerek kesinleşen orman kadastrosu sınırları içinde kaldığı iddiasıyla tapu kaydının iptali ve orman niteliğiyle Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiyle dava açmıştır.
Davalı vekili, 02.03.2007 tarihli cevap dilekçesi ile; dava konusu taşınmazın Asliye 2. Hukuk Mahkemesinin 30.04.1991 gün ve 1990/482-217 sayılı kararı ile orman niteliğinde olduğuna karar verildiği ve mülkiyetin bedelsiz olarak Hazineye geçtiği ve tapu kaydının hukukî kıymetinin kalmadığından tapu iptal ve tescil davasının reddine karar verilmesi, ayrıca kayden malik bulunduğu çekişmeli taşınmaza bedel ödenmeksizin kamulaştırmasız elatıldığından mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasıyla fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 1.250.000,00.-TL maddî ve manevî tazminat talebi ile taşınmazın hesaplanacak rayiç bedelinin taşınmazın satın alınma tarihi olan 15.03.1989 tarihinden itibaren işleyecek kanunî faizi ile birlikte ödenmesi veya Devlete ait taşınmaz mal satış, trampa, kiraya verme, mülkiyetin gayri aynî hak tesis, ecrimisil ve tahliye Yönetmeliğinin 61. maddesi uyarınca eşdeğer bir taşınmazla dava konusu taşınmazın trampa edilmesi istemiyle Hazine ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’ne husumet yönelterek karşı dava açmıştır.
Hazine ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü vekili, 26.04.2007 tarihli karşı davaya ilişkin olarak cevap dilekçesi ile; asıl davada taraf olmadıklarından aleyhlerine karşı dava ile dava açılamayacağı, taşınmaza Hazinenin bir müdahalesi olmadığından trampa talebinin maddî ve hukukî bir dayanağının bulunmadığı, kesinleşmiş orman sınırları içinde bulunan taşınmaza ilişkin her zaman dava açılabileceği savunmasıyla karşı davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, tapu iptal ve tescil davasının kabulüne;
Dava konusu parselin tapu kaydının iptali ile orman niteliğiyle Hazine adına tesciline, 3402 sayılı Kanunun (6099 sayılı Kanun ile eklenen) 36/A maddesi uyarınca yargılama harç ve giderleri ile vekâlet ücretinin davacı Orman Yönetimi üzerinde bırakılmasına,
Orman Yönetimi davalı olmadığından karşı dava yönünden aleyhine hüküm kurulmasına yer olmadığına,
Davalı gerçek kişi vekili tarafından cevap dilekçesi süresinde açılan karşı davanın ise kısmen kabulüne ve 687.200,00.-TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı Hazineden tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin 562.800,00.-TL tazminat isteminin reddine,
karar verilmiş, hüküm davalı-karşı davacı vekili ile karşı davanın davalısı Hazine ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü vekili tarafından karşı davaya ilişkin olarak temyiz edilmiştir.
Dava dilekçesindeki açıklamaya ve dosya kapsamına göre dava, kesinleşmiş orman kadastrosuna dayalı tapu iptal ve tescil ile cevap süresi içinde karşı dava olarak talep edilen Türk Medenî Kanununun 1007. maddesi gereğince tazminat isteminden kaynaklanmaktadır.
Çekişmeli taşınmazın bulunduğu yerde 3116 sayılı Kanuna göre 1943 yılında yapılıp kesinleşen orman kadastrosu ve 1952 yılında 5653 sayılı Kanuna göre yapılan makiye ayırma işlemi ile 6831 sayılı Kanuna göre yapılıp 04.07.1988 tarihinde ilân edilerek kesinleşen tahdidi yapılmayan yerlerde orman kadastrosu, tahdidi yapılan yerlerde ise aplikasyon ve 3302 sayılı Kanunla değişik 2/B madde uygulaması vardır.
Dava konusu taşınmaz, 14.09.1968 tarihinde toprak dağıtımı yolu ile A.. E.. adına tapu siciline tescil edilmiş olup, mirasen intikal ve mirasçılar tarafından yapılan satış suretiyle 15.03.1989 tarihinde S.. K.., ondan da aynı tarihte davalı D..R..adına devir ve kayıt edilerek 25.04.1989 gün 2024 yevmiye nolu yazı ile orman takyit şerhi konulmuştur.
1) Karşı davanın davalısı Hazinenin temyiz itirazlarının incelenmesi sonucunda; davacı Orman Yönetimi tarafından çekişmeli 1755 parsel sayılı taşınmazın kesinleşmiş orman kadastrosu sınırları içinde kaldığından, tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescili istemiyle açılan davaya karşı olarak davalı gerçek kişi vekili tarafından, Türk Medenî Kanununun 1007. maddesi uyarınca tapu sicilinin tutulmasından kaynaklı tazminat istemine ilişkin olarak Hazine ve tapu müdürlüğü’ne husumet yönelterek dava açılmıştır. Asıl davada talep taşınmazın orman niteliğiyle Hazine adına tescil istemine ilişkin olup, davanın kabulü halinde Hazine adına tescil kararı verileceği, ormanların kullanım hakkının Orman Yönetimine, kuru mülkiyetinin Hazineye ait olduğu ve tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devletin sorumlu olması nedeniyle karşı davanın Hazineye husumet yöneltmek suretiyle açılmasının doğru olması nedeniyle temyiz isteminin reddi gerekmiştir.
2) Karşı davanın davalısı Tapu Sicil Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesi sonucunda; karşı dava, TMK.nun 1007. maddesi gereğince açılan tazminata ilişkin olup bu davalarda davalı sıfatı Hazinenin olup, Tapu Sicil Müdürlüğü’nün davalı sıfatı yoktur. Davacının amacı, Devlet tüzel kişiliğini dava etmek olduğuna, TMK’nun 1007 maddesi uyarınca tapu sicilinin tutulmasından doğan zararlardan Devlet sorumlu bulunduğundan, Tapu Sicil Müdürlüğü aleyhine açılan davanın husumet nedeniyle reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usûl ve kanuna aykırıdır.
3) Davalı-karşı davacı vekilinin temyiz itirazlarına gelince; mahkemece, davanın kısmen kabulü yolunda hüküm kurulmuş ise de, dava konusu taşınmazın rayiç değerinin ne şekilde belirlendiği hükme esas alınan bilirkişi raporlarından denetime elverişli şekilde anlaşılamamaktadır.
Kural olarak; bir yerin gerçek değerinin doğru tespit edilebilmesi için arsa ya da arazi vasfında olup olmadığının öncelikle saptanması gerekir. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 17.07.1972 tarihli ve 1610 sayılı Kanun ile değişik 12. maddesinin yedinci fıkrasına göre Bakanlar Kurulunun 28.02.1983 gün ve 1983/6122 sayılı ve 11.03.1983 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren kararına göre arsa sayılacak parsellenmemiş plansız alanda kalan araziler hakkında değişik kriterler getirilmiştir. Bu kriterlerin birlikte ve birarada olması gerekir. İmar planında yer almayan bir taşınmazın arsa sayılabilmesi için, belediye veya mücavir alan sınırları içinde olmakla beraber, belediye hizmetlerinden (belediyece meskûn olduğu için veya meskûn hale getirileceği için sunulan yol, su, elektrik, ulaşım, çöp toplama, kanalizasyon, aydınlatma vd.) yararlanması ve meskûn yerler arasında bulunması gerekir. Kamulaştırma Kanununun 11. maddesi uyarınca; bedel tesbit davalarında öncelikle, kamulaştırılan taşınmazın değerlendirme tarihindeki vasfı (arsa veya arazi) belirlenerek, arsa vasfında ise, değerlendirme tarihinden önce özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış bedeli, arazi vasfında ise, değerlendirme tarihindeki mevkii ve şartlara göre, olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri esas alınmak suretiyle değerinin belirlenmesi gerekir. Dava konusu taşınmazın dava tarihi itibarıyla 1/5000 ölçekli uygulama imar planında yol ve konut dışı kentsel çalışma alanında kaldığı ve 1/25000 ölçekli nazım imar planına 23.11.2006 tarih ve 700 sayılı karar ile alındığı anlaşılmış olmasına rağmen belediye hizmetlerinin tümünden yararlanıp yararlanmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, taşınmazın kadastroya ve imar planına göre en azından birkaç ada bazında etrafının meskûn olup olmadığı meskûn sahada kalıp kalmadığı ve diğer konularında dosyada yeterli bilgi olmadığı gibi bilirkişilerce de anılan Bakanlar Kurulu kararının 1. maddesinin (a), (b), (c) ve (d), fıkralarında ileri sürülen kriterler dikkate alınarak bu hususlarda yeterli araştırma yapılmamış ve ayrıntılı rapor alınmamıştır.
Bu nedenle; önceki bilirkişiler dışında mühendisler odasından seçilecek serbest ziraat ve inşaat mühendisi ile bir hukuk bir de mülk bilirkişiden oluşacak bilirkişiler kurulu ve fen bilirkişi aracılığı ile yeniden yapılacak keşifte; dava konusu taşınmazın, Bakanlar Kurulu Kararının l. maddesinin (a), (b), (c) ve (d), bentlerinde ve diğer madde ve fıkralarında değinilen kriterler doğrultusunda araştırma ve inceleme yapıldıktan sonra taşınmazın arsa niteliğinde olduğunun kabulü halinde, değerinin en yakın emsal arsa satış bedeli dikkate alınarak mukayeseli değer metoduna göre, taşınmazın arazi olduğunun kabulü halinde ise, ziraî gelir-rant metoduna göre gerçek değerinin saptanması ve bilirkişilerden müşterek rapor alınması gerekir.
Davalı-karşı davacı vekilinin bu yönlere ilişkin temyiz isteminin kabulü, mahkemece yukarıda açıklanan şekilde dava tarihi esas alınarak saptanacak değere dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiğinden davalı-karşı davacı vekilinin faizin orman kadastrosunun kesinleştiği tarihten itibaren hükmedilmesi gerektiği yönündeki temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: 1)Yukarıda birinci bentde açıklanan nedenlerle; karşı davanın davalısı Hazinenin temyiz itirazlarının REDDİNE,
2) İkinci bentde açıklanan nedenlerle; karşı davanın davalısı tapu müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne,
3) Üçüncü bentde açıklanan nedenlerle; davalı – karşı davacı vekilinin temyiz itirazların kabulüne ve yerel mahkemenin 21.12.2012 gün ve 2007/40-704 sayılı kararının yukarıdaki gerekçelerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde iadesine 17/09/2013 günü oy birliği ile karar verildi.