YARGITAY KARARI
DAİRE : 20. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2008/5226
KARAR NO : 2008/9599
KARAR TARİHİ : 30.06.2008

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasındaki kadastro tespitine itiraz davasının yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı Hazine tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Kadastro sırasında … Köyü 123 ada 3 parsel sayılı 3036,61 yüzölçümündeki taşınmaz, … niteliği ile 130 ada 1 parsel sayılı 5000,94 m2 yüzölçümündeki taşınmaz ahşap ev ve … niteliği ile senetsizden kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanılarak davalı adına tespit edilmiştir. Davacı Hazine taşınmazların devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera vasfındaki yerlerden olduğu iddiası ila dava açmıştır. Mahkemece davanın reddine, çekişmeli taşınmazların tespit gibi davalı adına tesciline karar verilmiş, hüküm davacı Hazine tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kadastro tespitine itiraz niteliğindedir.
Çekişmeli taşınmaların bulunduğu yörede orman kadastrosu 5304 Sayılı Yasa ile değişik 3402 Sayılı Yasanın 4. maddesi hükmüne göre yapılmış ve taşınmazlar orman sınırları dışında bırakılmıştır.
… Köyünde mera tahsis komisyonunca mera tespit çalışmaları yapılarak tamamlandığı ancak ilen aşamasında iken yörede genel arazi kadastrosu yapıldığı anlaşılmaktadır.
Yörede 4342 Sayılı Yasa hükümlerine göre 06.06.2005 ve 27.06.2005 tarihleri arasında mera sınırlandırma çalışması yapılmış ancak henüz askıya çıkarılmamıştır.
Mahkemece Hazinenin tutunduğu mera kayıtlarının çekişmeli taşınmazlara uymadığı ve taşınmazların davalıların özel çayırlığı olduğu gerekçesiyle hüküm kurulmuşsa da yapılan araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli değildir.
Şöyle ki, yörede kesinleşmeyen mera sınırlandırma ve orman sınırlandırma çalışması bulunmaktadır bu durumda çekişmeli taşınmazların mera ya da orman olup olmadıkları konusunda uzman bilirkişiler tarafından usulünce araştırma yapılması gerekir.Mera sınırlandırmasına ait tutanak ve krokiler dosyaya getirtilmişse de kesinleşmeyen orman sınırlandırmasına ait tutanak ve haritalar getirtilmemiş,sadece … elemanı tarafından düzenlenen krokide orman ve mera sınırları gösterilmiş,mera sınırları kırmızı ; orman sınırları yeşil hatla belirtilmiştir. Aynı gün temyiz incelemesi yapılan mahkemenin 2006/100-111-94-179-167- 163-161-176-174-180 ve 153 esas numaralı dosyalarının tümünde aynı türden inceleme yapılarak taşınmazların mera ya da orman olmadığı, özel çayırlık olduğu kabul edilmiştir.Sözü edilen dosyalarda … elemanının düzenlediği krokiler incelendiğinde sınırda mera ve orman olarak tutanak düzenlenen kadastro parsellerinin bulunduğu, mera ve orman sınırlarının bazı yerlerde iç içe geçtiği, kimi dosyalarda taşınmazın memleket
haritasındaki konumunun da gösterildiği, ancak haritanın tarihinin belirtilmediği, ziraat uzmanı tarafından da geleneksel anlamda mera olmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır.Sınırda kesinleşmeyen orman parselleri bulunduğu halde uzman orman bilirkişinin bulunmadığı yetersiz ve denetlenemeyen bilirkişi raporlarına dayanılarak hüküm kurulamaz.
Dava konusu taşınmazlara ait kadastro tutanaklarında, taşınmazların kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanılarak … niteliği ile davalı adına tespit edildiği anlaşılmakta olup yerel bilirkişiler taşınmazların taksimen ve mirasen davacıya intikal ettiğini, 20 yıldan fazla zamandır davacı tarafından çayırlık olarak kullanıldığını,davalının özel çayırlığı olduğunu, bu yerin devamlı hayvan otlatılan bir yer olmadığını, ziraatçı uzman bilirkişi de dava konusu 123 ada 3 numaralı parselin %30 eğimli, üzerinde yıkık ev kalıntıları, 130 ada 1 numaralı parselin % 63 eğimli üzerinde 60 yıllık birinci katı ahır iki katlı ahşap ev bulunana organik maddeci … … toprağı niteliğinde olduğunu, yaz aylarında (Haziran –Temmuz-Ağustos) hayvan otlatmak amacı ile kullanıldığını ve … otunun her yıl düzenli olarak biçildiğini. Etrafının da ayni nitelikte özel mülk … alanları ile çevrili olduğunu bildirmiştir. Bir yerin kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik yoluyla edinilebilmesi için, taşınmazın niteliği itibariyle kazanılmaya elverişli yerlerden olması gerekir. Kural olarak mera ve yaylaklar kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile kazanılamaz. Yerel bilirkişiler, taşınmazın yaz aylarında … evi ve hayvanların otlatılması için çayırlık olarak tasarruf edilen yerlerden olduğunu bildirmişlerdir. Bu açıklamalar karşısında dava konusu taşınmazın 4342 Sayılı Mera Kanununda düzenlenen yaylak niteliğinde yerlerden bulunup bulunmadığının belirlenmesi, bu tür bir yer ise yaz aylarında belli dönemlerde bu yerden yararlanmanın mülkiyet … sağlamayacağının düşünülmesi gerekir. Anılan Kanunun tanımlar başlığını taşıyan 3.maddesinin e bendinde yaylak çiftçilerin hayvanlarıyla birlikte yaz mevsimini geçirmeleri, hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yerler olarak tanımlanmıştır. Yerel bilirkişi ve tanık anlatımlarından dava konusu yerin bu tür bir yer olduğu anlaşılmaktadır. Ne var ki, mahkemece bu husus gereği gibi araştırılıp belirlenmemiştir. Tüm bu açıklamalar göz önünde ¬ tutularak dava konusu taşınmazın 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16/b ve 4342 sayılı Mera Kanununun kapsamında kalan yaylak yerlerden olup olmadığının yöntemine uygun bir biçimde araştırılıp belirlenmesi, bu tür bir yer ise yaz aylarındaki yararlanmanın kazanma sağlamayacağı ve davalı adına tespit edilmiş olmasının yaylak bir yerin niteliğini değiştirmeyeceğinin düşünülmesi, çekişmeli taşınmaza komşu taşınmazların da ayni şekilde kadastro mahkemesinde dava konusu olduğu anlaşıldığından çekişmeli taşınmazın tüm davalı komşu parsellerde dikkate alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle mahkemece, eski tarihli memleket haritası, … fotoğrafları ve varsa amenajman planı ilgili yerlerden getirtilip, önceki bilirkişiler dışında halen … ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman yüksek orman mühendisleri arasından seçilecek üç mühendisi, bir harita mühendisi ve ziraat mühendisi aracılığıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmazlar ile birlikte … araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazların öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 Sayılı Yasalar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyedlikle ormandan … kazanma olanağı sağlayan 3402 Sayılı Yasanın 45. maddesinin ilgili fıkraları, Anayasa Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.K. sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da 03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 Sayılı Yasanın 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; … yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; teknik aletler ve münhaniler yardımıyla eğim belirlenmeli; taşınmazlar üzerindeki bitki örtüsü, ağaç cinsi ve sayısı, kapalılık oranı, hakim bitki örtüsü detaylı şekilde tesbit edilmeli; kesinleşmemiş tahdit söz konusu olduğuna göre,
uzman bilirkişiler eliyle yerine uygulanacak tahdit haritası ile irtibatlı, taşınmazların konumunu gösteren, ayrı renklerle işaretli ve bilirkişilerin onayını taşıyan, duraksamaya yer vermeyecek nitelikte kroki düzenlettirilmeli; yukarıda değinilen diğer belgeler uzman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılmalı; memleket haritası orijinalinden renkli fotokopisi 1/5000 ölçeğe dönüştürülüp, kadastro paftası ölçeği ile eşitlenerek birbiri üzerine aplike edilmeli, çekişmeli ve komşu taşınmazların memleket haritasına göre konumu saptanmalı; bu harita ile irtibatını duraksamaya yer vermeyecek biçimde gösteren, memleket haritasındaki renkleri ve işaretleri aynen içeren, yalnız büro orman kadastrosu kesinleşmediğine göre, … ve uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulanacak kesinleşmemiş tahdit haritası ile irtibatlı, taşınmazların konumunu gösteren orijinal-renkli (renkli fotokopi) memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine ablike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazların konumunu … parsellerle birlikte( özellikle komşu veya yakınındaki orman parselleri) haritalar üzerinde gösterecekleri ,hem mera hem de orman sınırlarını ayrı ayrı renklerle gösteren, krokili, bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalı; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazların dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmelidir. Bu şekilde yapılan araştırma ve inceleme sonucu taşınmazların orman sayılmayan yerlerden olduğu belirlendiği taktirde ; 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16/b ve 4342 sayılı Mera Kanununun kapsamında kalan yaylak yerlerden olup olmadığı araştırılmalıdır. Bu durumda komşu köylerden seçilecek mahalli bilirkişilere taşınmazların niteliği ve ne şekilde kullanıldığı konusunda bilgileri sorulmalı ,davacılar kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak adlarına tescil talep dilmiş olduğundan ve zilyetlik maddi bir olgu olup, bunun tanık dahil her türlü delille kanıtlanması gerektiğinden, mahkemece, taraflardan tanıkları sorulup, H.Y.U.Y.’nın 259. ve 265. maddeleri gereğince taşınmaz başında dinlenip; taşınmazların öncesi itibariyle niteliğinin ne olduğu, kime ait olduğu, zilyetliğin nasıl meydana geldiği, ne kadar süre ile ne şekilde devam ettiği, tanıkların bilgi ve görgülerinin hangi eylemli olaylara dayandırıldığı , taşınmazlar üzerinde sürdürülen zilyedliğin ekonomik amaca uygun olup olmadığı, sırf … biçmek ya da hayvan otlatmak şeklinde sürdürülen zilyedliğin kazanma koşullarını sağlamayacağı düşünülmeli, 3402 Sayılı Yasanın 14. maddesi uyarınca, davalı yanında, murisi yönünden de tapu sicil ve kadastro müdürlükleri ile mahkeme yazı işleri müdürlüğünden araştırma yapılıp, aynı yasanın 03.07.2005 gün 5403 Sayılı … Koruma ve Arazi Kullanma Yasası ile değiştirilen 14/2. maddesi gereğince … ve … olarak kazanılmış … miktarı belirlenip, yasanın getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır. Açıklanan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı Hazinenin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA 30.06.2008 günü oybirliği ile karar verildi.