YARGITAY KARARI
DAİRE : 20. Ceza Dairesi
ESAS NO : 2019/908
KARAR NO : 2019/2826
KARAR TARİHİ : 08.05.2019
İNCELENEN KARARLA
İLGİLİ BİLGİLER:
İtiraz Eden : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı
İtiraz yazısı ile dava dosyası incelendi.
A) KONUYLA İLGİLİ BİLGİLER:
Uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan sanık … hakkında İzmir 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nce yapılan yargılama sonucu 28/12/2012 tarihinde 2012/138 esas ve 2012/510 karar sayı ile sanığın mahkûmiyetine karar verilmiştir.
Hükmün sanık müdafiisi tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca 23/12/2013 tarihli 2015/13798 sayılı tebliğname ile hükmün onanması talep olunmuştur.
Dairemizce 06/03/2019 tarihinde 2015/13798 esas ve 2019/1388 karar sayı ile sanık hakkındaki hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B) İTİRAZ NEDENLERİ:
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın itiraz yazısında;
İzmir 6. Ağır Ceza mahkemesinin 28/12/2012 tarih ve 2012/138 Esas ve 2012/510 Karar sayılı sanık … hakkında TCK 188/3, 62, 52, 53/1, 54, 55/1, 63 maddeleri uygulanarak tesis ettiği 4 yıl 2 ay hapis ve 2.000,00 TL adli para cezası ile tecziyesine karar vermiştir.
Çözümlenmesi gereken sorun, sanığın üst aramasının hukuka aykırı olup olmadığı yönünde,
Somut olayda; 04/03/2012 günü saat 01:45 sıralarında kontrol amaçlı olarak durdurulan ticari taksi içinde sanık …’nün kimlik kontrolü yapılmak istendiği esnada tedirgin ve aşırı saldırgan davranışlar sergilemesi üzerine durumundan şüphelenilmiş, sakinleşmemeye ve şüpheli hareketlerine devam etmesi üzerine üst araması yapılmak üzere (dosya içeriğinden aramayı yapacak kadın memurun orada olmadığı düşünülmektedir) ekip otosuna alınarak Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesine intikal edilmiş, orada özel güvenlik görevlisi … tarafından yapılan üst aramasında sutyeninin içinden ağzı kilitli poşet içinde 50 (elli) adet mavi renkli üzerinde adidas amblemi benzeri işaret olan ve 49 (kırkdokuz) adet beyaz renkli üzerinde Mitsubishi amblemi benzeri işaret olan toplam 99 (doksandokuz) adet hap ve değişik ceplerinden ve siyah el çantası içinden (200, 100, 50, 20, 10, 5 ve 1 TL şeklinde) toplam 10.388 TL para çıkmıştır.
Sanık aşamalardaki savunmalarında, üzerindeki parayı işi olarak icra ettiği çiçekçilik dükkanından kazandığını, bir kısmını avukatına olan borcunu ödemek için üzerine aldığını, üzerinde yakalanan uyuşturucu nitelikli hapları içmek için adını bilmediği birinden fiyatını ucuz bulduğu için satın aldığını, satmadığını savunmuştur.
Belirlenen açıklamalar kapsamında, tüm dosya kapsamı değerlendirilmiştir.
Yerel mahkeme sanığın mahkumiyetine karar vermiş, mahkumiyet hükmünü sanık müdafii temyiz etmiş ve temyiz incelemesini yapan yüksek Yargıtay Dairesi yukarıda değinildiği şekilde mahkumiyet hükmünün bozulmasına karar vermiştir. İtirazı bozmanın “1” numaralı kısmına ilişkindir. “2” numaralı kısım ise düzeltilerek onamaya konu edilebileceğinden hükmün bir bütün olarak DÜZELTİLEREK ONANMASINA, karar verilmesini talep etmiştir
C)CUMHURİYET BAŞSAVCISININ İTİRAZIYLA İLGİLİ YASA HÜKÜMLERİ:
Yasaya uygunluğu Danıştay Dava Daireleri Genel Kurulu ve Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararları ile sabit olan Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğinin, durdurma ve kontrol işlemlerini düzenleyen 27. maddesi ve arama kararı olmaksızın yapılabilecek aramaların icrasını düzenleyen 28. maddesi aşağıdaki şekildedir:
“DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Aramaların Yapılma Şekli
Durdurma ve kontrol işlemleri
Madde 27 – Bir kişiyi geçici olarak durdurmak, yakalama sayılmaz; yakalama sayılması için kişinin fiilen denetim altına alınması gerekir. Denetim için araçların durdurulması da mümkündür.
Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için, “umma” derecesinde makul şüphe bulunmalıdır. Kolluk görevlisi, tecrübesine dayanarak, izlediği davranışlarından, o kişinin bir suç işleyeceği veya işlediği hususunda kanaat elde eder veya kişinin silâhlı olduğu ve hâlen tehlike yarattığı kanaatine varırsa kişi durdurulabilir.
Somut emarelerle desteklenen şüphe bulunmadan, süreklilik arzedecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma ve kontrol işlemi yapılamaz.
Sebebin oluşmasına veya şüpheye yol açan davranışları hakkında, durdurulan kişiye sorular yöneltilebilir. Kişi bu sorulara cevap vermekle yükümlü değildir. Durdurma yetkisinin kullanılmasına neden olan şüphe, yapılan açıklama ile ortadan kalkarsa, kişinin gitmesine engel olunmaz.
Durdurma üzerine aşağıdaki işlemler yapılır:
a) Durdurulan kişi üzerinde giysilerinden herhangi birisi çıkarılmaksızın, yoklama biçiminde bir kontrol yapılır. Bu işlem sonucunda, kişide silâh bulunduğu sonucunu çıkarmaya yeterli şüphe meydana gelirse, memur kendiliğinden silâh ve diğer suç eşyası araması yapabilir.
b) Yoklama suretiyle kontrol, kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapılır.
c) Yapılan kontrolün konusu ve sebepleri ilgiliye açıklanır.
d) Bir kişinin veya aracın durdurulma süresinin, şartlara göre makul olması ve kontrol için ayrılan süreyi aşmaması gerekir.
e) Yoklama suretiyle kontrol, kişiye en az sıkıntı verici şekilde yapılır.
f) Yapılan kontrolün neticesinde suça ilişkin iz, eser, emare ve delil elde edilirse, kişi yakalanır.
g) Uyuşturucu gibi belirli bir şeyin, kişinin herhangi bir yerinde gizlendiği düşünülüyorsa, daha geniş çaplı kontrol yapılabilir.
h) Yoklama suretiyle kontrol, kişinin veya aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Başka yere götürülerek kontrol yapılamaz.
i) Makul sebebi oluştuğu takdirde, daha geniş kapsamlı kontrol yapılması için, kolluk aracından veya yakındaki kapalı bir yerden yararlanılabilir.
j) Kontrolden sonra talep üzerine olay yerinde derhâl bir tutanak düzenlenir.
Bu maddede yazılı işlemler gece de yapılabilir.
Karar veya yazılı emir üzerine üst ve eşya aramasının icrası
Madde 28 – Aramanın gerçekleştirileceği yerde, öncelikle kişilerin kaçmasını ve saldırmasını engelleyecek şekilde gerekli güvenlik tedbirleri alınır.
Kolluk görevlileri, kolluk görevlisi olduğunu ispatlayan kimliğini gösterir.
Üst araması, kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapılır.
Üst ve eşya araması sırasında, yapılan aramanın konusu olan eşyanın ne olduğu veya aramanın yapılmasına temel teşkil eden sebepler ilgiliye açıklanır.
Üst araması sırasında, kişinin beraberinde olan eşya da, mümkünse elektromanyetik cihazlarla, değilse beş duyu organı aracılığıyla aranır. Sahipsiz eşya hakkında da aynı hüküm uygulanır.
Kişi direndiği takdirde üst ve eşya araması orantılı güç kullanılarak gerçekleştirilir.
Üst ve eşya araması, kişinin veya aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Başka yere götürülerek arama yapılamaz. Gerektiğinde kolluk aracından veya yakındaki kapalı bir yerden yararlanılabilir.
Üst araması sırasında, kişinin üstünde veya eşyasında rastlanan özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir eşya bulunması ihtimali dışında açılmaz; açıksa dahi yazılı bilgiler okunamaz.
Kişinin kanunlara göre izin verilmeyecek bir şeyi taşıdığına ilişkin makul şüphenin bulunması ve aramanın amacına başka türlü ulaşılamaması hâlinde, üst araması aşağıda belirtilen şekilde giysiler çıkartılmak suretiyle yapılabilir:
a) Arama yapılmadan önce, bu aramayı yapmanın neden gerekli görüldüğü ve nasıl yapılacağı, o birimde görevli en üst kolluk âmiri tarafından ilgiliye bildirilir.
b) Arama, aynı cinsiyetten görevliler tarafından yapılır; arama işlemi kimsenin görmemesini sağlayacak tedbirler alınarak gerçekleştirilir.
c) Arama, kişinin utanma duygusunu en az ihlâl edecek bir şekilde yapılır; önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkarttırılır; bedenin alt kısmındaki giysiler, üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarttırılır. Bu giysiler mutlaka aranır.
d) Arama sırasında bedene dokunulmaması için gerekli özen gösterilir.
e) Arama, mümkün olduğunca kısa bir süre içinde bitirilir.
Yapılan aramanın neticesinde bir suça ilişkin iz, eser, emare ve delil elde edilirse, kişi yakalanır.
Bu maddede yazılı işlemler gece de yapılabilir.
D) İTİRAZIN VE KONUNUN İRDELENMESİ:
1- Dairemizin itiraza konu kararının itiraz yazısında ileri sürülen tüm nedenler tartışılıp değerlendirilerek verildiği; somut olayda; 04/03/2012 günü saat 01.45 sıralarında kontrol amaçlı olarak durdurulan ticari taksi içinde sanık …’nün kimlik kontrolü yapılmak istendiği esnada tedirgin ve aşırı saldırgan davranışlar sergilemesi üzerine durumundan şüphelenilmiş, sakinleşmemeye ve şüpheli hareketlerine devam etmesi üzerine üst araması yapılmak üzere (dosya içeriğinden aramayı yapacak kadın memurun orada olmadığı düşünülmektedir) ekip otosuna alınarak Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesine intikal edilmiş, orada özel güvenlik görevlisi … tarafından herhangi bir arama kararı olmaksızın yapılan üst aramasında sutyeninin içinden ağzı kilitli poşet içinde 50 (elli) adet mavi renkli üzerinde adidas amblemi benzeri işaret olan ve 49 (kırkdokuz) adet beyaz renkli üzerinde Mitsubishi amblemi benzeri işaret olan toplam 99 (doksandokuz) adet hap ve değişik ceplerinden ve siyah el çantası içinden (200, 100, 50, 20, 10, 5 ve 1 TL şeklinde) toplam 10.388 TL para çıkmıştır.
Sanık aşamalardaki savunmalarında, üzerindeki parayı işi olarak icra ettiği çiçekçilik dükkanından kazandığını, bir kısmını avukatına olan borcunu ödemek için üzerine aldığını, üzerinde yakalanan uyuşturucu nitelikli hapları içmek için adını bilmediği birinden fiyatını ucuz bulduğu için satın aldığını, satmadığını savunmuştur. Tüm dosya içeriğine göre dairemiz kararında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın itirazı yerinde görülmemiştir.
İtirazın incelenmesi için dosyanın Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na gönderilmesine karar vermek gerekmektedir.
E) KARAR:
Açıklanan nedenlerle;
1-Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın itirazının yerinde görülmediğine,
2-… sayılı CMK’nın 308. maddesinin 2. fıkrası uyarınca itirazın incelenmesi için dosyanın Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na GÖNDERİLMESİNE, 08.05.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.