YARGITAY KARARI
DAİRE : 2. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/2874
KARAR NO : 2023/5555
KARAR TARİHİ : 23.11.2023
MAHKEMESİ: … Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/566 E., 2023/221 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ: … 8. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2020/684 E., 2021/380 K.
Taraflar arasındaki evliliğin mutlak butlanla iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. Kararın davacı kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile hükmün kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı kurum vekili dava dilekçesinde özetle, davalı …’ın eşi öldüğünde davalı … ile eşinin nikahlı olmadıklarını, bu yönde yapılan ihbar üzerine inceleme yapıldığını ve kurumun denetmenleri tarafından rapor tanzim edildiğini, bu rapora göre davalı … ve boşandığı eşi…’in 2.nikahlarını 17.12.1999 tarihinde … köyü muhtarı … kıydığını beyan ettiğini, ancak … köyüne ait evlenme kütüğünde davalı … ve müteveffa eşi…’in 17.12.1999 tarihli nikahlarına dair herhangi bir kaydın bulunmadığının tespit edildiği, ayrıca …’ın nikah şahidi olduğunu belirttiği kayınbiraderi …’ın ifadesine başvurulduğunda abisi ve yengesinin boşandıklarını dahi bilmediğini, boşanma ve yeniden evlenmelerine dair herhangi bir bilgisinin olmadığını, davalı … ve…’in nikah şahitliğini yapmadığını beyan ettiğini belirterek davalı …’ın müteveffa… ile yapmış olduğu evliliğin mutlak butlan sebebiyle iptaline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, iddiaların gerçeği yansıtmadığını, müteveffa… ölmeden önce evliliğin yapıldığını, dul maaşının 30.11.2012 tarihinde davacı kurum tarafından kesildiğini, bu işlemin iptali için dava açtıklarını, davanın kabul edildiğini, yapılan evlilik akdinin 07.02.2000 tarihinde Yüreğir İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne teslim edildiğini, tarafların yasa gereği tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve evlilik iradelerini ortaya koyduğunu, dul maaşı kesilen müvekkilinin mağdur duruma düştüğünü belirterek davanın reddine hükmedilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 05.10.2018 tarih ve 2017/247 Esas, 2018/731 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kurum vekili istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 26.10.2020 tarih ve 2018/2772 Esas, 2020/1567 Karar sayılı kararı ile davanın sadece davalı …’a karşı açıldığı, davanın sağ iseler her iki eşe, eşler ölmüş ise onların mirasçısına karşı açılması gerektiği, butlanına karar verilmesi istenilen evliliğin taraflarından… ‘in dava açıldığı sırada ölü olduğuna göre;…’in davalı eş Hayat dışındaki diğer mirasçıları tespit edilip davanın bunlara yöneltilmesi, bunlar tarafından delil bildirildiği takdirde delillerin toplanması ve gerçekleşecek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği, Mahkemece taraf teşkili sağlanmadan eksik hasımla davanın esasına girilip yazılı bir şekilde karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesi ile davacı kurumun istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına, dosyanın gerekçede belirtilen eksikliklerin giderilerek yeniden bir karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı …’ın eşi…’in kayden 16.02.2000 tarihinde vefat ettiği, iptali istenen nikahın 17.12.1999 tarihli olduğu, davalı … ve eşi…’in tanıklar huzurunda köy muhtarına evlenme iradelerini açıkladıklarını, bu durumun evlenme defterine işlendiği, Mernis evlenme bildirim formu… ölmeden önce 07.02.2000 tarihinde Yüreğir Nüfus Müdürlüğü’ne gönderildiği ve 09.02.2000 tarihinde tescil edildiği, bu evlenme ile ilgili evlenme defterinin olmaması, sadece tanık …’ın ifadesi, mernis evlenme bildirim formunun nüfusa geç gönderilmesi evliliğin iptali sebebi kabul edilemeyeceği, ortada 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 134 üncü maddesi ve diğer maddelerine göre usulüne uygun akdedilen bir evlenme olduğu gerekçesi ile sübut bulmayan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı kurum vekili istinaf dilekçesinde; kararın usul ve kanuna aykırı olduğu, Mahkemece eksik inceleme ile karar verildiği gerekçesiyle davanın reddi kararı yönünden istinaf buşvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararıyla; dava dosya içeriğine, dosyadaki yazılara göre, İlk Derece Mahkemesinin delil değerlendirmesinin, davanın reddi kararı ve gerekçesinin doğru olduğu, davacının davasını ispatlayamadığı, kanunun olaya uygulanmasında hata edilmediği, Mahkemece taraflarca gösterilen tüm delillerin toplandığı, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesi ile davacı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı kurum vekili; dosyada bulunan denetmen raporunun dikkate alınmadığını, kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; davanın reddi kararı yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, evlenmenin iptali şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ( 6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 inci ve 371 inci maddeleri, 4721 sayılı Kanun’un 134 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen …, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı kurum vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.