YARGITAY KARARI
DAİRE : 2. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/9405
KARAR NO : 2023/2443
KARAR TARİHİ : 17.05.2023
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1145 E., 2022/1269 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Denizli 1. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2019/87 E., 2021/198 K.
Taraflar arasındaki ipoteğin kaldırılması ve aile konutu şerhi konulması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Kararın davacı vekili ve davalı … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile hükmün kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 … maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalılardan Mehmet vekili tarafından adli yardım talepli olarak temyiz edildiği, bu sebeple de temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin yatırılmadığı belirlenmiştir.
Adli yardım, temyiz yoluna başvuru sırasında talep edilmekle; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 336 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, adli yardım talebini inceleme görevi Yargıtaya aittir.
Adli yardım, 6100 sayılı Kanun’un 334 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan maddelere göre gerçek kişiler ile kamuya yararlı dernek ve vakıfların yararlanabileceği adli yardımın şartları, ödeme gücünden yoksun olma ve talebin açıkça dayanaktan yoksun olmamasıdır. Adli yardım talebinde bulunan gerçek kişi veya tüzel kişinin yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri de mahkemeye ibraz etmesi gerekir. Adli yardım talebinde bulunanın ödeme gücünden yoksun olup olmadığı, bu belgeler incelenerek belirlenecektir.
Bu açıklamalar ışığında adli yardım talebinde bulunan tarafın, kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin gereken temyiz yoluna başvuru giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşıldığından, adli yardım talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin, aile konutu olan ve davalı eşi Cevat adına kayıtlı taşınmazda yıllardır oturduklarını, davalı …’ in taşınmaza 04.04.2011 tarihinde 150.000,00 TL tutarında ipotek koydurduğunu, bu ipotek işlemlerine müvekkilinin rızasının olmadığını, davalı tarafın kötü niyetli olduğunu belirterek söz konusu taşınmaz üzerine konulan ipoteğin kaldırılmasına ve taşınmaz kaydına aile konutu şerhi konulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılardan Mehmet vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının kötü niyetli olduğunu, davalının parasını aldığını, işini görüp, sıkıntısını giderdiğini, borcunu ödememek için her türlü yolu denediğini, kocası ile birlikte olarak muvazaalı takipler açtırdığını, bu yolla da tebligat noktasında satışın iptalini sağladıklarını, 2011 yılından beri borçlarını ödemeyerek davalı müvekkili uğraştırdıklarını, konutun tapu kaydında aile konutu şerhi bulunmadığından tapuda eşin rızasının aranmadığını, taşınmazın ipotek edilmesine borçlu eşi ile birlikte yaşayan davacının açık rızasının bulunduğunu, imzasının bulunmamasını fırsat bilerek yıllar sonra borçtan kurtulmaya çalıştığını, … niyetli olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalılardan Cevat süresinde cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 08.11.2018 tarih ve 2018/345 Esas, 2018/862 Karar sayılı kararı ile davacının adli yardım talebinin reddine, kesin süre içerisinde harç ve avans giderini yatırmadığı gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından adli yardım talebinin reddi ve davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi yönünden; davalı … vekili tarafından vekâlet ücreti yönünden istinaf başvurusunda bulunulması üzerine; Bölge Adliye Mahkemesinin 01.02.2019 tarih ve 2019/114 Esas, 2019/144 Karar sayılı kararı ile davacı vekilinin yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri de eklemek suretiyle 01.10.2018 tarihli dilekçesi ile yeniden adli yardım talebinde bulunduğu, İlk Derece Mahkemesince bu talep hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerektiği, adli yardım talebin reddedilmesi halinde, davacıya harcı tamamlaması için usulüne uygun olarak süre tanınması, harcın yatırılması halinde, bu seferde gider avansını yatırması için yasal sürenin verilmesi, harç ve gider avansının yatırılması halinde yargılamaya devam edilmesi ve delillerin değerlendirilip hasıl olacak sonucuna göre karar verilmesi, davacı tarafından harcın belirlenecek süre içerisinde yatırılmaması halinde dosyanın işlemden kaldırılıp yasal süresi içinde yenilenmediği takdirde açılmamış sayılmasına karar verilmesi, gider avansının yatırılmaması halinde ise, davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine hükmedilmesi gerekirken, bu hususlar nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle kararın kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C.İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın aile konutu olduğu, ipotek işlemi sırasında malik olmayan eşin açık rızasının alınmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, ipoteğin kaldırılmasına ve taşınmaz kaydına aile konutu şerhi konulmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; adli yardım talebiyle birlekte davanın reddi gerektiği yönünden istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davalı … vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacının ipotek işleminden haberdar olmamasının mümkün olmadığını, müvekkilinin … niyetli olduğunu, konutun aile konutu olduğunu bilmediğini ve tapuya güvendiğini, davanın kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek davanın kabulü yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ipoteğin kaldırılması ve aile konutu şerhi konulması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 334 üncü, 336 ncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 721 sayılı Kanun) 194 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen …, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı … vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Adli yardımdan yararlanması sebebiyle başlangıçta alınmamış olan aşağıda yazılı karar ve ilam harcı ile temyiz başvuru harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.