YARGITAY KARARI
DAİRE : 2. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2019/4395
KARAR NO : 2019/8553
KARAR TARİHİ : 11.09.2019
MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Boşanma
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı kadın tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir (HMK m. 150/1). Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir (HMK m. 150/4). İşlemden kaldırılan dosyanın üç ay içerisinde yenilenmemesi halinde “davanın açılmamış sayılmasına” karar verilir (HMK m. 150/5).
Somut olayımızda; davacı kadın tarafından açılan boşanma davasının yapılan yargılamasında mahkemece, 15.07.2014 tarihli oturumunda, davacı ve vekili duruşmaya gelmediği gibi herhangi bir mazeret de bildirmediğinden taraflarca takip edilmeyen dava dosyasının HMK 150. maddesi uyarınca işlemden kaldırılmasına karar verilmiştir. Sonrasında yine mahkeme tarafından 16.07.2014 tarihinde dosya re’sen ele alınarak aynı günlü ara kararı ile “Davacı vekilinin vekillikten azledildiğine dair dilekçenin dosyaya konulmaması nedeni ile dosyanın sehven işlemden kaldırıldığı anlaşılmakla, 15/07/2014 tarihli ara karardan dönülmesine ve yeni bir duruşma günü tayini ile HMK 83. maddesi uyarınca davacı asile tebligat çıkartılarak vekilini azletmesi nedeni ile davayı takip etmesi gerektiği veya kendine iki hafta içinde bir başka vekil görevlendirmez ise tarafın yokluğu halinde uygulanacak hükme göre işlem yapılacağının bildirilmesine ve ara kararın davacı asile tebliğine”, karar verilerek yargılamaya devamla tarafların boşanmalarına ve fer’ilerine karar verilmiştir.
Hükmün taraflarca temyizi üzerine Dairemizin 2016/20545 Esas 2018/8189 Karar sayılı ilamı ile “HMK 83. maddesinde; vekil ile takip edilen davada, vekilin azli hâlinde vekâlet veren, davayı takip etmez ve iki hafta içinde bir başka vekil de görevlendirmez ise tarafın yokluğu hâlinde uygulanacak hükümlere göre işlem yapılır.” hükmü yer almıştır. Azil halinde azleden tarafın davayı takip etme yükümlülüğü vardır. Bu nedenle mahkemece davacı asile tebligat yapılamadığından bahisle dosyanın işlemden kaldırılmasına yönelik ara karardan dönülmesinin kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle hüküm bozulmuştur. Mahkemece bozma sonrası 06.11.2018 tarihli ilk celsede “Yargıtay bozma sebebi dikkate alınarak dava 15/07/2014 tarihli oturumda işlemden kaldırılmış olup, bu tarihten sonra usule uygun verilmiş bir yenileme dilekçesi bulunmadığından ve HMK’ da belirlenen 3 aylık yenileme süresinin de dolduğu” gerekçesiyle HMK’ nun 150/5. maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Mahkemece 16.07.2014 tarihli ara karar ile 15.07.2014 tarihli davanın işlemden kaldırılmasına dair ara kararından dönüldüğüne göre ortada dosya hakkında verilmiş bir işlemden kaldırma kararı bulunmamaktadır. Dolayısıyla taraflardan davanın yenilenmesi için dilekçe vermesi beklenemez. Aksi düşünce hukuki dinlenilme hakkının ihlali niteliğini taşır (HMK 27/1). O halde, mahkemece yapılacak iş; 27.06.2018 tarihli bozma ilamımızda da belirtildiği üzere öncelikle dosyanın işlemden kaldırılmasına, karar vermekten ibarettir. Dosya, işlemden kaldırılıp davacı tarafa yenileme imkanı tanınmadan doğrudan davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi. 11.09.2019 (Çrş.)